ایران در نشست مسکو حاضر می شود؟

دیپلماسی ایرانی: تردیدی وجود ندارد که ادامه مذاکرات بر سر برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی، ایمن ترین راه برای اجتناب از اقدام نظامی احتمالی اسرائیل علیه تاسیسات هسته ای ایران و سپری شدن چند ماه زمان باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکاست. اما در آستانه برگزاری دور سوم مذاکرات هسته ای که انتظار می رود روز های پایانی ماه جاری در مسکو برگزار شود، مقامات تهران در صدد تهدید چشم انداز این گفت و گوها برآمده اند.

نخستین مرحله از دور جدید مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) اوایل ماه آوریل و پس از وقفه ای 15 ماهه در استانبول برگزار شد. بغداد ایستگاه دوم این مذاکرات بود که تنها دستاورد ملموس آن توافق برای برگزاری دور سوم گفت و گو ها در استانبول بود. با این حال برخی دیپلمات های حاضر در نشست بغداد در تحلیل فضای این مذاکرات خاطرنشان کردند در مورد لغو تحریم ها که خواست ایران است و همچنین درخواست تعلیق غنی سازی 20 درصدی از سوی غرب اختلاف نظر وجود دارد.

تهران به موازات مذاکره با گروه 1+5، گفت وگو با آژانس بین المللی انرژی اتمی را نیز به منظور گرفتن دست بالا در مذاکره با 6 قدرت جهانی دنبال کرد. هدف تهران بهره مندی از روند لغو و تعدیل تحریم ها در قابل همکاری با آژانس بود. اما زمانی که تهران اعلام کرد به توافق اولیه با آژانس بر سر برخی همکاری ها نظیر بازرسی از سایت پارچین دست یافته، آمریکا و متحدانش بار دیگر تاکید کردند تا زمانی که ایران اقدامات اعتمادساز نظیر تعلیق غنی سازی را انجام ندهد، بحث تعدیل یا لغو تحریم ها مطرح نیست. در همین زمان بود که ایران با وجود خوش بینی یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص حصول توافق بر سر بازرسی از سایت نظامی پارچین، اعلام کرد هنوز برای بازرسی از این سایت آمادگی ندارد و همچنین دلیلی ندارد غنی سازی 20 درصدی را تعلیق کند.

به این ترتیب در شرایطی که کمتر از دو هفته به برگزاری مذاکرات مسکو باقی مانده و قرار است نمایندگان ایران و آژانس روز جمعه در وین ملاقات کنند، مقامات تهران چشم انداز تعویق یا لغو گفت و گو ها با 6 قدرت جهانی را به تصویر کشیده اند. هرچند تحلیلگران با توجه به اهمیت این مذاکرات تاکید کرده اند که قرار گرفتن یکی از طرف ها در مقام عامل شکست گفت و گو ها پیامد های زیان باری برای آن به همراه دارد، تهران می گوید طرف های دیگر نسبت به برگزاری نشست های مقدماتی به منظور اطمینان از حصول برخی موفقیت ها مردد هستند و به همین دلیل این احتمال وجود دارد که مذاکرات از سوی تهران به تعویق انداخته یا لغو شود.

این هشدار های ایران از زبان محمود احمدی نژاد رئیس جمهور و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و عضو ارشد مذاکرات هسته ای ایران مطرح شده و از سوی دیگر نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بازرسان آژانس را به جاسوسی متهم کرده است. البته پیش از این نیز احمدی نژاد در گفت و گو با تلویزیون فرانسه به صراحت اعلام کرده بود که نباید از نشست مسکو انتظار معجزه داشت.

به نظر می رسد  با توجه به تحرک های کنونی از سوی تهران، مقامات ایران تصمیم گرفته اند  سطح انتظار ها  از مذاکرات هسته ای را کاهش دهند. چرا که جمهوری اسلامی فعالیت های هسته ای را به یک غرور ملی تبدیل کرده که امکان صرفنظر از آن وجود ندارد و برخی انعطاف پذیری ها نیز تنها در قبال دریافت امتیاز های ویژه نظیر لغو تحریم ها امکانپذیر است.

 اما در شرایطی که مذاکرات مسکو 10 روز پیش از اجرای تحریم های نفتی و بانکی اتحادیه اروپا علیه ایران، برگزار می شود و مقامات تهران هنوز نتوانسته اند این تحریم ها را لغو کنند یا اینکه آنها را به تاخیر بیاندازند، بهترین راهکار، کاهش انتظار ها از مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 است. ادامه مذاکرات در شرایطی که تحریم های سنگین اتحادیه اروپا علیه ایران اعمال می شود، موضوعی است که بدون تردید بسیاری از تندرو ها در تهران را در موضع انتقادی قرار می دهد.

این در حالی است که سعید جلیلی در نامه ای خطاب با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هشدار داده است که احتمال به تعویق انداخته شدن مذاکرات مسکو وجود دارد. وی دلیل این هشدار را شکست اتحادیه اروپا در ساماندهی نشست های مقدماتی بین معاونان مذاکره کنندگان برای تعیین دستور کار مذاکرات عنوان کرده است. اما آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید این روند فضای تردید و ابهام را بر موفقیت مذاکرات مسکو حاکم کرده است.

از سوی دیگر رسانه های داخلی ایران نیز در روز های اخیر موضوع ارسال نامه علی باقری به اشتون را به طور گسترده ای پوشش داده اند. باقری که معاون جلیلی در مذاکرات است در فاصله نشست بغداد تا کنون 2 نامه برای مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ارسال کرده تا نشست های مقدماتی را برگزار کند اما سخنگوی اشتون اعلام کرده که به اعتقاد وی دلیلی برای برگزاری مذاکرات آماده سازی وجود ندارد. در بخش از نامه باقری آمده است که موفقیت مذاکرات مسکو به انجام اقدامات ضروری برای تعیین دستور کار جامع بستگی دارد. اما اکنون این دستور کار تدوین نشده و توجیهی برای تهران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات مسکو خواهد بود. همچنین احمدی نژاد نیز که در پکن به سر می برد از عدم اجرای تعهدات از سوی دفتر اشتون، انتقاد کرده است. به گفته وی غرب به دنبال بهانه های جعلی و وقت کشی است.

این در حالی است که دیپلمات های غربی ادعا می کنند درخواست تهران برای برگزاری نشست های مقدماتی تلاشی عمدی برای مانع تراشی در روند مذاکرات اصلی است. از سوی دیگر اشتون و دیگر مذاکره کنندگان هسته ای غربی نیز تاکید دارند که دیگر کاسه صبرشان در مورد تاکتیک های قدیمی یا مذاکره جهت مذاکره، به پایان رسیده است.

همچنین اخیرا اتحادیه اروپا در بیانیه ای خواستار تعلیق عملیات غنی سازی در ایران و همکاری فوری تهران با آژانس بین المللی انرژی اتمی شده و آمریکا نیز همچنان بر تعلیق غنی سازی و همکاری تهران تاکید دارد.

تهدیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی /10