تردیدها و تهدیدها در آستانه مذاکره

فضایی که به تایید انجام مذاکره میان طرف ها انجامید، غرب را غره کرد که سیاست های فشار و تحریمش بر ایران کارساز بوده و اکنون زمان مذاکره با ایران است. اما تهران اعلام کرد که هیچ گاه از چارچوب مذاکره خارج نشده و این غربی ها هستند که به صورت یکجانبه و غیرمنطقی، از راه های غیر دیپلماتیک درصدد تحمیل آرای خود به تهران هستند.

در شرایطی که به نیمه فروردین 91 رسیده ایم و طبق گفته هیلاری کلینتون حدود ده روز به زمان برپایی نشست دو طرف باقی مانده، آخرین فشارها و تهدیدها از سوی غرب و رژیم صهیونیستی روانه تهران شده و تهران نیز در پاسخ به خط و نشان های آشنا، اعلام کرده است که دست از غنی سازی برنخواهد داشت.

ایران از آن جهت بر ادامه روند غنی سازی تاکید می کند که گمانه هایی مبنی بر خط مشی تعیین شده مذاکرات در 25 فروردین از سوی برخی رسانه های غربی مطرح شده است تا اذهان را درباره محتوای گفتگوها آماده کرده و تهران را در برابر خواسته ای جمعی و تحمیلی قرار دهد.

در میان فضاسازی های رسانه ای که در این باره آغاز شده و تهران را به واکنش واداشته و ثمردهی مذاکرات پیش رو را در هاله ابهام فرو برده است، نشریه «گلوبال پست» که از حامیان سیاست های رژیم صهیونیستی به شمار می رود، همسو با اولتیماتوم های این رژیم از سه استراتژی برای روبرو شدن با برنامه هسته ای ایران خبر داده است. گرچه این سه استراتژی از پیش نیز در قبال ایران در پیش گرفته شده و مورد تاکید قرار گرفته است، اما طرح آن در آستانه برگزاری گفتگوهای استانبول سبب شده است تا دو طرف نسبت به نتیجه گیری این نشست دچار تردید شوند.

سه استراتژی فوق همچنان که پیشتر نیز از سوی مقام های غربی اعلام شده عبارت اند از: تحریم و فشار، دیپلماسی و در نهایت حمله نظامی. غربی ها همواره اعلام کرده اند که با وجود آنکه گزینه نظامی روی میز قرار دارد، تلاش می کنند سیاست دیپلماسی توام با فشار را درباره تهران پیاده کنند. این استراتژی در حال حاضر در مرحله تحریم و فشار قرار دارد و غربی ها امیدوارند که تهران زیر فشارها تسلیم شود و به مذاکراتی یکطرفه تن دهد.

بر پایه این استراتژی ایران می‌تواند غنی‌سازی 4 درصدی خود را ادامه دهد ولی موظف خواهد بود که غنی‌سازی 20 درصد را متوقف کرده و مقادیر غنی شده در این سطح را نیز تحویل دهد و در ازای آن، هم سوخت هسته‌ای مورد نیاز برای تحقیقات پزشکی را دریافت کند و هم از برخی تحریم‌ها به صورت مرحله به مرحله خلاصی یابد. برخی کارشناسان معتقدند که این طرح بر مبنای پیشنهاد گام به گام روس ها برنامه ریزی شده ولی به وضوح در راستای خواسته های غرب و مخالف با ایده و آمال ایرانی هاست.

این فضاسازی ها و پیشدستی ها موجب شده است تا در فاصله ده روز مانده به زمان مقرر برای مذاکرات، حتی مکان برگزاری نشست مورد مناقشه واقع شود. برخی منابع خبری گفته اند که تهران در آخرین لحظات اعلام کرده که مایل است گفتگوها در بغداد انجام شود نه در استانبول.

استانبول این روزها میزبان گروه ها و کشورهای مخالف دولت بشار اسد است و از هر جهت، میزبان دیدگاه ها و سیاست های خاورمیانه ای غرب به شمار می رود. ترکیه از 15 ماه پیش که میزبان دور پیشین گفتگوها بود تا امروز، تفاوت ها و تناقض های آشکاری با سیاست های ایران داشته و رویکردهایی که در قبال تحولات خاورمیانه و به خصوص کشور سوریه داشته، نقاط مشترک و مورد تفاهم آن را با تهران زیر سایه برده است.

چند روز پیش وزیر خارجه امریکا اعلام کرد که نشست ایران و 1+5 روز 25 فروردین در استانبول ترکیه برگزار خواهد شد. او از موافقت ایران و شش قدرت جهانی در این باره خبر داد ولی از محتوا و باید و نبایدهایی که قرار است در این گفتگوها مطرح شود سخنی بر زبان نیاورد.

هم ترکیه و هم امریکا این روزها هماهنگی نزدیکی با عربستان سعودی و قطر و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس دارند و به نظر می رسد که جملگی تصمیم دارند فشارها علیه تهران را در سال جدید به بالاترین حد خود برسانند.

تهدیدها و ارعاب هایی که همزمان با موعد برپایی نشست مشاهده می شود، تازگی ندارد و در مراحل پیش نیز عنوان شده بود. آخرین دور مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 حدود 15 ماه پیش در استانبول برگزار شد و به دلیل اختلاف های مبنایی و اصولی میان دو طرف بی نتیجه به پایان رسید.

شرایط موجود نیز بی شباهت به دور پیشین نیست. علی اصغر سلطانیه نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی به صراحت گفته است که تهران با قاطعیت به برنامه هسته‌ای خود ادامه می دهد و هرگز غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق نمی‌کند.

او بار دیگر گفته که جمهوری اسلامی به دنبال سلاح اتمی نیست ولی به هیچ درخواستی مبنی بر بازدید از تاسیسات نظامی خود تن نیز نخواهد داد. سلطانیه گفته است: نمی‌توانیم اجازه دهیم هر بار هر کشوری که می‌خواهد در بزند و از مکان‌های نظامی ما بازدید کند.

او در عین حال از همکاری تهران با آژانس سخن گفته و به این وسیله سیاست و رویکرد ایران را در نشست 1+5 مشخص کرده است. با نگاهی به مواضع تهران و برنامه ریزی های غرب برای گفتگوی 25 فروردین می توان پیش بینی هایی در زمینه نتیجه احتمالی این نشست ارائه داد؛ این در صورتی است که نشست مربوطه در تاریخ و مکان مربوطه برگزار شود و تحت الشعاع مسائل بیرونی تازه ای قرار نگیرد.