دوستی با اعراب،ذکاوت در رابطه با روسیه

دیپلماسی ایرانی:‌ در سالی که گذشت کشورمان شاهد اتفاقات زیادی در حوزه سیاست داخلی و خارجی بود. اگر قصد داشته باشیم که تا اندازه‌ای واقع‌بینانه به تحولات سیاست خارجی کشورمان نگاه کنیم، باید مسایلی که در داخل و در بخش خارجی اتفاق افتاده که توانسته در هر دو زمینه بر سیاست خارجی ایران تاثیرگذار باشد را دسته‌بندی کنیم:

 
حوزه داخلی

دسترسی جمهوری اسلامی ایران به فناوری‌ها و انرژی هسته‌ای نکته مثبتی است که باید مورد توجه قرار گیرد. علیرغم مشکلات زیادی که کشورمان در سالهای اخیر به واسطه تحریم ها با آن مواجه بوده است، با این دسترسی ایران به کلوپ کشورهای مهم وارد شده که این مساله نکته بسیار مهمی است. اما از سوی دیگر اگر بررسی کنیم که چه مسائل منفی وجود داشته است می‌توان به مسایل و شرایط بد اقتصادی اشاره کرد که دولتمردان آنطور که در سند چشم‌انداز پیش‌بینی شده بود و باید در دوره های مختلف برنامه‌های اقتصادی را اجرا می‌کردند، موفق نبودند.این وضعیت بد اقتصادی منجر به تورم بالا، عدم سرمایه‌گذاری خارجی در داخل و عدم اشتغال شد و شاخص‌های مهم اقتصادی وضعیت نامطلوب اقتصادی را گواهی می دهند که متاسفانه امروزه مردم ما از آن رنج می‌برند.

حوزه خارجی

 شکافی که در سال گذشته میان روسیه و امریکا به وجود آمد که در مساله سوریه تجلی پیدا کرد مسئله ای بود که ایران می تواند به عنوان یک تحول مثبت به آن بنگرد چرا که  در این شرایط این شکاف راه تنفس برای ایران را بیشتر کرده است. تحول مهم دیگری که در سال گذشته رخ داد بیداری اسلامی در جهان عرب است که دارای نکات مهم و مثبتی بود که بر سیاست خارجی ایران تاثیرگذار بود. انقلاب هایی که در کشورهای اسلامی همچون مصر، تونس، یمن و بحرین افتاده، می‌تواند به عنوان ظرفیت‌های بالایی به ایران کمک کند تا از وضعیتی که هم‌اکنون در آن قرار گرفته خارج شود.

اما قطعا نباید از تحولات منفی که در سال گذشته در حوزه سیاست خارجی ایران رخ داد غفلت کرد. مهم ترین مسئله در این زمینه تحریم های گسترده اقتصادی علیه کشورمان بود. متاسفانه زمانی که قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران صادر می شد مسئولان به راحتی از آن گذشتند و آنها را کاغذپاره نامیدند، در حالی که امروز این قطعنامه ها زمینه ساز تحریم های گسترده ای علیه کشورمان شده است و این تحریم‌ها دامن اقتصاد ایران را گرفته است.

الان زمان ریشه یابی برای این تحریم‌ها نیست، باید نسبت به این تحریم‌ها هوشیارانه‌تر عمل کرد و اجازه افزایش آنها داده نشود، چراکه آنها قطع‌یقین تاثیرات منفی دربر خواهد داشت. حتی اگر رابطه ایران در جامعه بین‌المللی با سایر کشورها بهبود پیدا کند، بازهم برداشتن این تحریم‌ها مساله آسانی به نظر نمی‌رسد.

باید توجه داشت که تحریم‌ها موضوع مهم و جدی است که احتمال افزایش آن در سال آینده می‌تواند خطرهای جدی دیگری را برای اقتصاد ایران به ارمغان آورد. در چنین شرایطی پتانسیل مهمی که وجود دارد علاقه و همراهی مردم به انقلاب و دولتمردان است که می‌تواند کمک بزرگی به حل مشکلات کند. نمونه این همراهی را در انتخابات اخیر شاهد بودیم که مردم علیرغم تمامی مشکلات اقتصادی، باز هم به دلیل آنکه احساس می‌کنند حضور آنها در صحنه می‌تواند به نوعی کشور آنها را بیمه کند، از این طریق همراهی خود را نشان دادند. شرکت در این انتخابات به معنای نداشتن مشکل نیست، بلکه بزرگترین مطالبات مردم از نمایندگان مجلس خود این است که با جدیت مشکلات اقتصادی مردم را از بین ببرند. ایران برای نجات از تحریم‌ها نیاز به روابط خوب با کشورها در نظام بین‌الملل دارد. روابط ایران با کشورهای اروپایی و امریکایی کاملا مشخص است، اما ایران نباید روابط خوب خودش را با کشورهای حوزه خلیج فارس و عربی تیره کند.  

موضوع دیگری که در سیاست خارجی ایران بروز پیدا کرد، که در کنار تحریم‌ها از عواملی بود که سیاست خارجی ایران می‌تواند نمره منفی دریافت کند، از دست دادن روابط خوب ایران با کشورهای عربی بود. این مساله که روابط ایران با کشورهای همسایه عربی خود در حالت رکود قرار گرفته، اصلا به نفع ایران نیست. همین مساله نیاز به آسیب‌شناسی دارد تا عواملی که سبب دوری از این کشورها شده، مشخص شود. پس از آن نیز  مسئولین سیاست خارجی باید به دنبال راهکاریی باشند تا دوباره روابط با کشورهای همسایه از سر گرفته شود.

 نتیجه
تصور من بر این است که اگر ایران تدبیری نیندیشد و به دنبال ایجاد روابط خوب با کشورهای همسایه نباشد، تاثیرات ناشی از آن می‌تواند برای ایران آزاردهنده باشد. این مساله برای کشوری که نه خواستار درگیری است و دارای ظرفیت بالای انرژی است، خوشایند نخواهد بود. بنابراین امید است که دولتمردان با تدبیر بتوانند مشکلات کنونی را برطرف سازند و ایران را به جایگاهی که شان کشورمان است، برسانند.

به طور خلاصه جمهوری اسلامی ایران باید تلاش کند تا تحریم‌ها افزایش پیدا نکرده، روابط خود را با کشورهای عربی از نو برقرار کند و از شکاف میان روسیه و امریکا استفاده کند تا به اهداف خود برسد. سیاست خارجی ایران باید تلاش مضاعفی داشته باشد تا بتواند با ظرفیت‌های داخلی که می‌توان به ظرفیت‌های خارجی افزود، مشکلات را به تدریج حل کند.