لزوم مذاکره امنیتی و هسته‌ای امریکا با ایران

دیپلماسی ایرانی: هفته گذشته باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در مقابل سخن پراکنی در خصوص حمله به ایران موضع گیری و موضوع استفاده از دیپلماسی را مطرح کرد.

برای اینکه این رویکرد به نتیجه برسد، اکنون دولت اوباما نیاز دارد به متحدانش و مردم آمریکا نشان دهد که تا چه اندازه در تداوم گفت و گو با ایران جدی است تا این مذاکرات به ثمر بنشیند.

از نوامبر گذشته، سیاست آمریکا بر مبنای افزایش فشار بر ایران برای ورود به مذاکرات و پرهیز از درگیری استوار بوده است. گزارش نگران کننده آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص برنامه های هسته ای ایران که نوامبر گذشته منتشر شد؛ موجی از تحریم های نفتی و بانکی را برای ایران به همراه داشت و در مقابل نیز جمهوری اسلامی تهدید بستن تنگه هرمز را مطرح کرد.

در حال حاضر کاندیدا های جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و لابی اسرائیلی اوباما را به کوتاه آمدن در قبال ایران و عدم کارایی تحریم ها متهم کرده و بر گزینه نظامی پافشاری دارد اما رئیس جمهور آمریکا همچنان بر استراتژی مذاکره تاکید دارد. از سوی دیگر رهبر ایران نیز اعلام کرده است که سلاح هسته ای مغایر با دین اسلام است.

نشانه شفاف
 

اینکه ایران می گوید سلاح هسته ای حرام است در واقع نشانه ای از عبور نکردن جمهوری اسلامی از خط قرمز اوباما است. همچنین مقامات تهران برای از سرگیری مذاکرات هسته ای نیز اعلام آمادگی کرده اند و می تواند امید داشت که شاید این مذاکرات به نتیجه رسیده و دیپلماسی موفق شود. این در حالی است که شرایط مذاکره با ایران امروز بسیار بهتر از زمانی است که اوباما تازه به کاخ سفید وارد شده بود، زیرا تحریم ها اقتصاد جمهوری اسلامی را تحت تاثیر پیامد ها خود قرار داده اند. همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی که به تازگی برگزار شد نیز فضای یکدست تری را در ایران ایجاد کرده است.

با این وجود باید گفت که تنها پنجره ای کوچک رو به دیپلماسی باز است اما سخن پراکنی در خصوص اقدام نظامی علیه ایران افزایش بهای نفت را به دنبال دارد که در نهایت به اقتصاد ایالات متحده آن هم در سال انتخابات ضربه می زند. در مقابل به نظر می رسد که ایرانیان نیز علاقمندند تا به اوباما در روند در حاشیه قرار دادن تندرو ها کمک کنند.

پیروی از نقشه
 

دنیس راس، که نظارت بر سیاست مربوط به ایران را تا سال گذشته بر عهده داشت ، به این نکته اشاره می کند که در نهایت موضوع کنار آمدن با ایران مجهز به برنامه های صلح آمیز هسته ای و البته بدون سلاح هسته ای برای آمریکا مطرح خواهد شد. اما این تنها در صورتی امکان پذیر است که آمریکا و متحدانش با حق غنی سازی اورانیوم در ایران موافقت کنند.

باید به این نکته توجه کرد که ایران هم اکنون با طرح روسیه موافقت کرده است. این پیشنهاد که به طرح گام به گام مشهور است از ایران می خواهد نگرانی های مربوط به برنامه های هسته ای خود را رفع کند و در مقابل از مشوق کاهش و لغو تحریم ها بهره مند شود. البته آمریکا با طرح گام به گام موافقت نکرده است چرا که می گوید در صورت لغو تحریم ها ایران به همکاری تمایل کمتری نشان می دهد.

در فضایی که اعتماد متقابل بین طرفین وجود ندارد باید برای مذاکره اعتمادسازی و درک متقابل ایجاد کرد. تعلیق غنی سازی در مقابل تعلیق تحریم های نفتی می تواند گام موثری در این زمینه باشد.

لغو تحریم ها
 

آمریکا و اروپا باید برای لغو برخی از تحریم ها آماده باشند و در مقابل آمریکا نیز باید به مذاکره دوجانبه با ایران در خصوص مسائل امنیت منطقه ای و آینده روابط تهران – واشینگتن تمایل نشان دهد. نگرانی های امنیتی ایران در منطقه و اوضاع نابسامان همسایگانش یکی از عواملی است که تهران را به دنبال کردن برنامه های هسته ای ترغیب می کند. تا زمانی که جمهوری اسلامی در منطقه احساس امنیت نکند، برنامه های هسته ای خود را رها نخواهد کرد. این موضوعی است که ایالات متحده می تواند آن را مورد توجه قرار دهد و به همین دلیل است که گفت و گو در خصوص مسائل هسته ای ایران نمی تواند از موضوعات مطرح در زمینه امنیت منطقه ای جدا باشد.

نویسنده: ولی نصر

منبع: بلومبرگ

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی