تلاش برای کنترل بحران

 دیپلماسی ایرانی: روزنامه رسمی حزب کمونیست چین کشورهای غربی را به ایجاد جنگ داخلی در سوریه متهم کرده است. در مقاله ای که در صفحه اول روزنامه "خلق" منتشر شده آمده است که حمایت غرب از مخالفان حکومت سوریه می تواند منجر به بروز یک "جنگ داخلی گسترده" شود. نویسنده مقاله می افزاید که در چنین صورتی مداخله نظامی در سوریه اجتناب ناپذیر خواهد بود. این در حالی است که ژای جون، معاون وزیر امور خارجه چین در آخر هفته گذشته در دمشق با بشار اسد ملاقات کرد و از برنامه او برای برگزاری این همه پرسی حمایت کرد. نماینده ویژه چین از همه طرفهای درگیر خواست که به خشونتها پایان بدهند. در مورد میزان تاثیر گذاری چین بر مسئله سوریه دیپلماسی ایرانی با حسین رویوران، کارشناس مسایل خاورمیانه، گفتگویی داشت که در زیر می‌خوانید:

با توجه به اینکه چین به همراه روسیه قطعنامه علیه سویه را وتو کرد آیا چین و روسیه در مورد سوریه کاملا هم موضعند؟

بله تقریبا موضع روسیه و چین همانند هم بوده است. بدین معنا که هر دو کشور با بخش هایی از طرح عربی- غربی مخالفت داشته اند. این طرح مبتنی بر این اصل بوده است که بشاراسد کنار رفته و قدرت را به معاون خود واگذار کند و کابینه جدید انتقالی تشکیل شود و این دولت انتقالی، متولی بحث تغییر قانون اساسی و برگزاری انتخابات آزاد باشد. این طرح با مخالفت جانب روسیه و چین مواجه شد چرا که  آنها این طرح را دخالت در امور داخلی کشورها قلمداد کردند. چین و روسیه در این موضع با هم مشترکند که هر دو مخالف استفاده از شورای امنیت در راستای دخالت در امور داخلی کشورها هستند.

علاوه بر این،‌ چین و روسیه خواهان توجه به خشونت ها از هر دو سوی درگیری بودند. در طرح عربی- غربی صرفا به خشونت های دولتی توجه شده بود و کشتار غیر نظامیان توسط افراد مسلح مخالف دولت نادیده گرفته شده بود.

روز جمعه نماینده چین در دمشق با مقامات سوریه دیدار کرد. این دیدار را چگونه ارزیابی می کنید؟

چین تلاش می کند که از تداوم بحران در سوریه جلوگیری کند، از این رو با ارسال فرستاده ای به دمشق تلاش کرد که زمینه های پایان خشونت ها را فراهم کند. نماینده چین در این سفر با دیدار با بشار اسد، او را به انجام اصلاحات و برگزاری همه پرسی درباره قانون اساسی ترغیب کرد. او که هفته پیش با هیئتی از مخالفین بشار اسد دیدار کرده بود از هر دو طرف خواسته است که سریع تر خشونت ها را متوقف کنند. حمایت چین از همه پرسی قانون اساسی در سوریه به این معناست که چین خواهان حل بحران سوریه از طریق اصلاحات قانونی در سوریه است.

روزنامه رسمی حزب کومونیست چین کشورهای غربی را به ایجاد جنگ داخلی در سوریه متهم کرده است. تا چه اندازه چنین بحثی قابل طرح است؟

به هر حال به نظر می رسد تسلیح مخالفان بشار اسد از سوی برخی کشورها در منطقه این کشور را به سمت جنگ داخلی پیش می برد. جامعه سوریه نیز به لحاظ قومی و مذهبی بسیار متنوع است و مسلح شدن گروههای مختلف می تواند در درازمدت بر ابعاد بحران در این کشور بیفزاید. ممکن است طرح هایی برای ایجاد چنین فضایی در راستای دخالت خارجی وجود داشته باشد. چنین شرایطی نه تنها برای منطقه بلکه برای امنیت جهان مشکل ساز خواهدبود. چین به عنوان یکی از شرکای اقتصادی سوریه از این موضوع ضربه خواهد خورد از این رو تلاش می کند که مانع از وقوع چنین شرایطی شود.

به روابط اقتصادی سوریه و چین اشاره کردید. این روابط از چه سطحی برخوردار بوده است؟

چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی جهان شناخته شده و در این راستا در سالهای اخیر به شدت به دنبال گسترش رابطه خود با کشورهای عربی در جهت افزایش صادرات به این کشورها بوده است. حجم روابط اقتصادی سوریه و چین در سالهای گذشته به بیش از 2 میلیارد دلار می رسیده است که بخش عمده آن به صادرات محصولات چینی به سوریه اختصاص داشته است. از سوی دیگر در سالهای اخیر چین به دلیل نیاز خود به انرژی سرمایه گذاری گسترده ای در بخش نفت سوریه کرده است. قطعا شرایط کنونی به این روابط اقتصادی ضربه جدی وارد کرده است. بنابراین این مساله که چین از نظام کنونی سوریه حمایت می‌کند، به دلیل روابط بسیار نزدیکی است که از گذشته با آنها داشته است. درست است که روابط چین و سوریه همانند روابط سوریه و روسیه نیست که اتحادی استراتژیک مطرح باشد با این حال همواره رابطه دیپلماتیک خوبی میان چین و دولت سوریه وجود داشته است و این رابطه در سالهای اخیر حداقل از منظر اقتصادی در حال گسترش بوده است.