حل بحران یا بهانه‌ای برای مداخله خارجی

دیپلماسی ایرانی: طرح اتحادیه عرب برای اعزام نیروهای حافظ صلح به سوریه بیش از هر طرح دیگری مورد استقبال پایتخت‌های غربی و جهانی قرار گرفته است اما با این حال همچنان احتمال این که به دلیل وتوی روسیه و چین که تصمیم گرفته‌اند هر گونه قطعنامعه‌ای را علیه سوریه وتو کنند احتمال این که این طرح نیز همانند طرح‌های دیگر پشت درهای سازمان ملل گیر کند و نتواند از سالن شورای امنیت خارج شود، وجود دارد.

به گزارش روزنامه القدس العربی، این تصمیم را وزرای امور خارجه اتحادیه عرب در نشست اخیرشان در قاهره اتخاذ کردند و هدفشان هم از این کار این بود که خطای فاجعه‌بارشان برای رفتن به شورای امنیت و صدور قطعنامه علیه سوریه بدون مشورت روسیه و چین را تصحیح کنند. برای همین شیخ عبدالله بن زاید، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی به نیابت از اتحادیه عرب به مسکو رفت و ضمن دیدار با سرگئی لاوروف، همتای روسی‌اش خواستار کمک روسیه در حل بحران سوریه شد.

لاوروف به اطلاع وزیر امور خارجه امارات رساند که کشورش طرح اتحادیه عرب را بررسی می‌کند ولی پاسخ دادن به این طرح نیاز به فعالیت‌های دیپلماتیک بسیاری است و کسی نمی‌داند که چه اندازه باید بر روی این کار مطالعه کرد. اما موضع روسیه را باید دقیقا در کنفرانس مطبوعاتی مشترکش با همتای اماراتی‌اش دید. وی بدون تعارف و به صراحت گفت: «قبل از اعزام نیروهای حافظ صلح عربی به سوریه لازم است که در ابتدا صلحی برقرار شود تا نیرویی برای حفاظت از آن به سوریه برود.»

صلحی که لاوروف از آن سخن می‌گوید، توقف کامل همه خشونت‌ها از سوی دو طرف درگیر است، هم از سوی نظام اسد و هم از سوی آن‌چه ارتش آزادیبخش نامیده می‌شود و برخی جریان‌های مسلح دیگر. جریان‌هایی که سخنگوهای مختلف مخالفان سوریه نیز بر وجود آنها اذعان دارند. این را هم نمی‌توان منکر شد که میزان خسارت‌های انسانی در میان نیروهای ارتش و سازمان امنیت وابسته به نظام سوریه نیز بسیار بالا است. همان طور که بسیاری از شهروندان سوری نیز توسط گلوله‌های نیروهای وابسته به نظام کشته شده‌اند.

وزرای امور خارجه کشورهای غربی، به ویژه بریتانیا، فرانسه و آلمان از طرح عربی و ارسال نیروهای حافظ صلح به سوریه استقبال کردند، ولی ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا تاکید کرد که نیروهای خارجی‌ای که قرار است این وظیفه مهم را در سوریه انجام دهند باید از میان کشورهای غیر اروپای غربی باشند. منظور او این است که این نیروها نباید بریتانیایی، فرانسوی یا آلمانی باشند. هیگ همیشه اندیشه‌های امریکا را منعکس کرده است. هنگامی که می‌گوید نیروهای حافظ صلح پیشنهادی نباید متشکل از نیروهای غربی باشد شامل ایالات متحده نیز می‌شود، موضوعی که باعث می‌شود این طرح از همان ابتدا تضعیف شود.  

البته نگرانی امریکایی‌ها و اروپایی‌ها از اعزام نیروهای حافظ صلح به سوریه قابل فهم است و باید شرایط اساسی برای به موفقیت رسیدن آن را فراهم کرد. بارزترین این شرایط ایجاد یک سرپوش مشروع و قانونی زیر چتر سازمان ملل است که بتواند همه طرف‌های درگیر اعم از موافق و مخالف را راضی کند تا این طرح عملی شود و سربازان کشورها برای حفظ صلح بتوانند وارد سوریه شوند ولی تا به این لحظه هیچ کدام از این شرایط مهیا نشده است.

گزارش‌های امنیتی امریکایی نشان می‌دهد که جریان‌های افراط‌گرای اسلامی وارد سوریه شده‌اند و تلاش دارند تا عملیات مسلحانه علیه نیروهای نظام و برخی موسسه‌های نظامی وابسته به آن را رهبری و هدایت کنند، در میان این افراد عناصر وابسته به القاعده نیز مشاهد می‌شود که این مساله باعث افزایش نگرانی‌های امریکا و اروپا از بعد امنیتی شده است.

ایمن الظواهری، رهبر شبکه القاعده نوار ویدئویی را منتشر کرد که در آن تاکید می‌کرد، عناصری وابسته به این شبکه وارد سوریه شده‌اند و علیه نظام اسد دست به کشتار زده‌اند. آنها در حقیقت تلاش دارند از وضعیت پیش آمده علیه اسد بهره‌برداری کنند. این نوار دقیقا زمانی منتشر شد که طرح اتحادیه عرب مطرح شد، مساله‌ای که باعث ایجاد پرسش‌های بسیاری درباره امکان به موفقیت رسیدن این طرح را مطرح کرد.