روسیه به این سادگی کوتاه نمی‌آید

دیپلماسی ایرانی: به اعتقاد اکثر دیپلمات‌های غربی حاضر در شورای امنیت پرونده سوریه میان خواسته‌های مسکو و واشنگتن گیر کرده است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان مسکو احساس می‌کند که بر سر لیبی فریب خورده و غرب به هر چه وعده داده بوده، عمل نکرده و حالا نمی‌خواهد بر سر سوریه نیز همان اشتباه را کند. برای همین است که قبل از هر چیزی به محض این که صحبت از پرونده سوریه می‌شود فورا می‌گوید به هیچ وجه حاضر نیست دست از حمایت از بشار اسد بردارد و هر قطعنامه‌ای علیه دمشق را وتو می‌کند. در این میان چین نیز همان احساس روسیه را دارد و از این رو سیاست‌های خود را هماهنگ با مسکو تعریف می‌کند و علیه هر قطعنامه‌ای که در سازمان ملل مطرح می‌شود همانند روسیه از حق وتوی خود استفاده می‌کند.

روزنامه النهار، چاپ لبنان در یادداشتی به قلم راحج الخوری به همین موضوع پرداخته و می‌نویسد: هیچ چیزی باعث نمی‌شود که خشونت‌ها در سوریه افزایش نیابند نه طرح اتحادیه عرب و نه طرح‌هایی که روی میز شورای امنیت قرار گرفته است. این بدان معنا است که کشتار فعلا ادامه دارد و همان طور که ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه گفته است که دمشق حق دفاع از خود را محفوظ می‌داند مرحله اجرای راه حل امنیتی برای مطالبات مردمی آغاز شده است. طرح روسیه در شورای امنیت برای ایجاد راهکاری برای مذاکره میان مخالفان اسد با حکومت او به میزبانی مسکو تقریبا به بن‌بست رسیده و علاوه بر آن به مرحله رویارویی با روسیه برای جلوگیری از استفاده از حق وتویش رسیده است. برای همین اکنون از یک سو طرح روسیه کان لم یکن قلمداد شده است و از سوی دیگر اعضای شورای امنیت دائما اصلاحیه‌ای به طرح خود می‌زنند تا شاید بتوانند مسکو را راضی کنند که چیزی علیه اسد در شورای امنیت به تصویب برسد.

نویسنده این یادداشت سپس می‌نویسد: اگر اپوزسیون به فکر یافتن راهی برای حمایت از جان شهروندان سوری است باید بداند که این راه امن از میان طرح عربی و طرح روسی می‌گذرد. یعنی باید راهکاری برای تطبیق دادن طرح روسی با طرح اتحادیه عرب بیابد. روشن‌تر این که چیزی شبیه طرح یمن برای علی عبدالله صالح ایجاد شود. یعنی همان طور که به عبدالله صالح اطمینان داده شد که او و خانواده و طرفدارانش در امنیت کامل به سر خواهند برد برای اسد نیز چنین موقعیتی ایجاد شود. باز هم از این روشن‌تر این که روسیه خود را موظف کرده است که تا آخرین لحظه از اسد دفاع کند از این رو باید به مسکو اطمینان‌های لازم داده شود که منافعش پس از اسد نیز تامین خواهد شد و کسی دوباره آن را فریب نخواهد داد. در حال حاضر مسکو به هیچ چیز و هیچ کس اعتماد ندارد و تا زمانی که این اعتماد برایش ایجاد نشده جامعه غربی نمی‌تواند هیچ گامی را بدون هماهنگی با خیال آسوده و با کمترین هزینه بردارد. دل مسکو به حال دمشق نسوخته ولی مساله این است که روسیه سوریه را آخرین نقطه نفوذی خود در منطقه عربی می‌داند و حاضر نیست به این راحتی این جبهه را واگذار کند.

خوری در این یادداشت تاکید می‌کند، مسکو واقعا در یک بحران حقیقی گرفتار شده است چرا که نمی‌داند صبح روز بعدی که نظام اسد سرنگون شود چه اتفاقی خواهد افتاد. به ویژه که حضوری پررنگ در بندر طرطوس دارد و نمی‌خواهد به این راحتی دست به خطر بزند. روسیه پس از سفر شورای انتقالی به مسکو تلاش کرد که آینده‌ای را در صورت نبود اسد تصور کند. برای همین هم دیمیتری مدودوف، رئیس جمهوری روسیه گفت: «اسد باید گفت‌وگو با مخالفان را بپذیرد و اصلاحات را عملی کند یا این که برود.» اظهار نظر مشابهی را نیز ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه در سفر به پاریس بر زبان راند. وی گفت: «وتوی روسیه به معنای تبرئه نظام سوریه نیست. مسکو نمی‌خواهد خطای فاحش و ویرانگر لیبی در سوریه تکرار شود. از این رو به دنبال راهکاری در بازار سیاست برای توقف خونریزی‌ها در سوریه است.» مسکو خوب می‌داند که نظام اسد به این راحتی‌ها نمی‌تواند به حکومت خود ادامه دهد اما نمی‌خواهد این موقعیت استراتژیک را نیز رایگان رها کند، به ویژه این که انتخابات ریاست جمهوری روسیه نیز در پیش است.