وقتی ایاد علاوی به ایران احساس نیاز می کند

فارغ از این که این خبر تا چه اندازه صحیح است و آیا واقعا نماینده ایاد علاوی که پسر عموی او محسوب می شود به تهران آمده است یا خیر، سوالی که مطرح می شود این است که چرا اصولا باید نماینده ایاد علاوی به تهران بیاید؟

برای روشن شدن موضوع بد نیست اشاره ای به یادداشت مشترک ایاد علاوی، اسامه النجیفی، رئیس پارلمان عراق و رفیع العیساوی، وزیر دارایی کابینه مالکی که در ابتدای هفته در روزنامه نیویورک تایمز امریکا منتشر شد، داشته باشیم. در این یادداشت از ابتدا تا انتها سراسر اتهام و افترا به نوری مالکی، نخست وزیر عراق بود که البته دلیل آن کاملا روشن است، اما نکته قابل توجه آن این بود که در هیچ جای این یادداشت نشانی از اتهام به ایران دیده نمی شد.

این در حالی است که ایاد علاوی در ابتدای شعله ور شدن بحران صدور بازداشت طارق الهاشمی، معاون رئیس جمهوری عراق همانند همیشه بدون این که مدرکی ارائه دهد، تیر اتهاماتش را متوجه ایران کرد و 48 ساعت پس از اعلام خبر صدور بازداشت طارق الهاشمی در رسانه ها گفت: «رد پای ایران در این ماجرا دیده می شود و تهران تلاش می کند که با خروج نیروهای امریکایی از عراق بدین ترتیب خلاء خروج امریکایی ها را جبران کند.»

ایاد علاوی در حالی این اتهام را به ایران می زند که مالکی تازه از ایالات متحده امریکا بازگشته بود و برخی از هم قطارهایش در فهرست العراقیه مالکی را متهم می کردند که برخوردش با العراقیه و طارق الهاشمی با حمایت امریکایی ها صورت گرفته و این یک توطئه طراحی شده امریکایی است. این اظهارات ضد و نقیض باعث شد تا طرفداران مالکی با تمسخر از العراقیه بپرسند که تکلیف را روشن کنید، ایران و امریکا که با هم دشمنند، بنابر این مساله عراق توطئه امریکایی است یا توطئه ایرانی؟

حقیقت ماجرا این است که در این کش مکش دو نکته وجود دارد. اول از همه این که العراقیه در حال فروپاشی است. نه تنها العراقیه بلکه حزب "حرکة الوفاق الوطنی العراقی" که ایاد علاوی ریاست آن را بر عهده دارد خود در حال اضمحلال است. هفته گذشته 40 تن از اعضای این حزب که در میان آنها مقامات ارشد هسته مرکزی حزب نیز حضور داشتند از آن جدا شدند تا ایاد علاوی ضربه ای مهلک در خانه سیاسی خود متحمل شود. همچنین شماری از رهبران العراقیه نیز در حال جدا شدن از این فراکسیون هستند و این جریان روز به روز در حال کوچک تر شدن است. حتی فردی مثل اسامه النجیفی که از رهبران این فهرست محسوب می شود چندان تمایلی به تعقیب وضعیت موجود به نفع العراقیه ندارد. او روز سه شنبه بر خلاف آن چه از قبل اعلام کرده بود در صحن علنی مجلس حاضر شد و جلسه علنی مجلس را برگزار کرد. العراقیه که در گذشته حمایت امریکا و عربستان و دیگر کشورهای تابع عربستان را پشت سر خود داشت در وضعیت فعلی هیچ حامی ندارد. امریکایی ها دریافته اند که سرمایه گذاری بر روی العراقیه در وضعیت فعلی شرط بندی روی اسب لنگ است. عربستان نیز همه توجه خود را معطوف سوریه کرده و فعلا نمی خواهد خود را درگیر عراق کند. کما این که بحرین را نیز در همسایگی خود دارد و هنوز نتوانسته است که بحران جاری در آن را به پایان برساند.

نکته دوم این که فهرست العراقیه که در حقیقت نماینده جریان سنی عراق محسوب می شود در حال حاضر بسیار ضعیف شده است. همام حمودی، رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس عراق در گفت و گوی اختصاصی با دیپلماسی ایرانی گفت که به هنگام سفرش به تهران که جمعه گذشته انجام شد، تماس های بسیاری از رهبران سنی العراقیه داشته که از او خواسته اند میان آنها با تهران میانجی گری کند. او گفت: «سنی ها در عراق بسیار ضعیف شده اند و با برخورد قاطعی که آقای مالکی با طارق الهاشمی و صالح المطلک انجام داده است کاملا در موضع ضعف قرار گرفته اند و به این ضعف خود نیز اعتراف می کنند. آنها از من خواستند که میان آنها با تهران میانجیگری کنم و برای آنها اجازه سفر به تهران بگیرم. آنها به این نتیجه رسیده اند که مشکلات پیش آمده در عراق را هیچ جا غیر از ایران نمی تواند حل و فصل کند.»

ایاد علاوی از سوی اعضای العراقیه به شدت تحت فشار است که روابط این فهرست را با تهران بهبود بخشد تا بتوانند در فضای سیاسی عراق سهمی داشته باشند. آنها معترفند که با تداوم این وضعیت به زودی از صحنه سیاسی عراق حذف خواهند شد. برای همین است که ایاد علاوی، پسر عمویش را که هنوز نزد ایرانی ها اعتباری دارد و نسبت به دیگر اعضای العراقیه از احترام بیشتری برخوردار است به تهران فرستاده تا میان او با ایران میانجیگری کند. حتی برخی خبرها حاکی از آن است که یکی از ماموریت های ویژه ای محمد علاوی فراهم آوردن زمینه های سفر ایاد علاوی به تهران است. این خبر هم شنیدنی است که ایران حتی تقاضای سفر صالح المطلک که در حال حاضر در اردن به سر می برد را رد کرده و به او ابلاغ کرده است که لزومی نمی بیند در وضعیت فعلی از او در تهران استقبال شود.

به هر حال آن چه مسلم است العراقیه در وضعیت فعلی خود را بازنده عرصه سیاسی عراق می بیند و به روشنی شاهد موفقیت جریان های سیاسی همراه با ایران در عراق است. از این رو برای ادامه حیات چاره ای نمی بیند جز این که خود را به تهران نزدیک کند. به ویژه شخص ایاد علاوی که بدون رسیدن به منصب پر طمطراق ریاست شورای سیاست های استراتژیک احساس می کند امریکایی ها او را فریب داده اند و مالکی نیز به او وعده سر خرمن داده است.