ایران و عراق از هم فاصله می گیرند؟
نویسنده خبر:
على موسوى خلخالى
به نظر میرسد دولتمردان عراقی درصددند تعریفی جدید از روابط خود با ایران ارائه دهند. این بدان معنا نیست که عراقیها به دنبال جدایی از ایران هستند، زیرا بخوبی واقفند در موقعیت فعلی که اعراب روی خوشی نشان نمی دهند ایران بهترین حامی آنها است.
به نظر میرسد دولتمردان عراقی درصددند در برابر ایران سیاست تازهای اتخاذ کرده و تعریفی جدید از روابط خود با ایران ارائه دهند. البته این بدان معنا نیست که عراقیها به دنبال جدایی از ایران هستند، زیرا بخوبی واقفند در موقعیت فعلی که اعراب چشم دیدنشان را هم ندارند، ایران بهترین حامی آنها است. اما به هر حال به نظر میآید، به دلیل وقایع اخیر عراق و برخی سیاستهای تازه تلاش دارند در شیوه روابط خود با ایران عدل و جرحهایی اعمال کنند.
در همین رابطه نوری مالکی، نخستوزیر عراق، دستور داده است، گروهی برای جمعآوری دلایل کافی مبنی بر دخالت ایران در امور داخلی عراق تشکیل شود با این هدف که مستندات جمعآوری شده را به دولت ایران تحویل دهد.
علی دباغ، سخنگوی دولت عراق، با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی در این باره گفت:« مالکی دستور به تشکیل این گروه داده تا دخالت ایران در امور داخلی عراق ثابت شود. قرار است دولت این مستندات را به ایرانیها داده تا در نهایت به یک تصمیم واحد برسیم.»
وی در ادامه افزود:« عراق نمیخواهد با همسایهاش رو در رو شود و تنها قصد دارد آن را با حقایق رو به رو کند.»
دباغ همچنین تاکید کرد، این اسناد مبتنی بر حدس و گمان نخواهد بود بلکه مستنداتی واقعی و ملموس است. ما در جریان مبارزههای اخیرمان با شبه نظامیان در شهر بصره بمبهای ساخت ایران کشف کردیم. ما میخواهیم بدانیم این بمبها چگونه به عراق وارد شده و از کجا آمدهاند.
در همین حال دباغ در گفت و گو با روزنامه البیان تاکيد کرد:« ايران کشورى تاثيرگذار در خاورميانه است و مى‌خواهيم روابط عراق با ايران برتر از روابط اين کشور با هر کشور عربى در منطقه باشد.»
وی در پاسخ به این سئوال که آیا این صحیح است که میگویند عراق بازوى نظامى ايران در منطقه است، گفت:« اين حرف غيرمنطقى است. ايران کشور مهمى در منطقه است و با عراق مرزهاى مشترک طولانی دارد. عراق به دنبال داشتن روابط و مناسبات خوب با ایران است چون منافع خود را در گسترش این مناسبات مى‌داند. روابط بغداد با تهران بايد رو به رشد و برتر از روابط با کشورهاى عربى در خاورميانه باشد.»
سخنگوى دولت عراق تاکيد کرد، ايران تاثير بسزايى در عراق دارد و اين تاثير گذارى به شيوه‌اى که اعراب درباره آن با ايران در تعامل هستند، نيست پس بايد به شيوه‌اى نو و مناسب با تهران رابطه برقرار کرد.
على الدباغ تصريح کرد، از سوى ديگر کشورهاى همسايه بايد به حاکميت عراق احترام بگذارند و بدانند عراق خود درباره روابطش تصميم مى‌گيرد و بغداد رويکردى سياسى خاصی با توجه به منافعش دارا است که با رويکرد سياسى ديگر کشورها از جمله ايران متفاوت است.
وى درباره اينکه آيا حضور ايران در کنفرانس کشورهاى همسايه مفيد فايده بوده است، گفت:« ايران نقش فعالى در کنفرانس کويت و بحرين داشته و در هر دوى آنها در سطح وزير امور خارجه مشارکت داشته است.»
الدباغ در پاسخ به اينکه عمليات نظامى آمريکا و عراق عليه جريان صدر چه موقع پايان مى‌يابد اظهار داشت، ما عليه جريان صدر عملیات نظامی انجام نمى‌دهيم بلکه با گروه‌هايى که به اسم هواداران صدر امنيت هموطنان عراقى را تهديد مى‌کنند مقابله مى‌کنيم. مقتدا صدر رهبر جريان صدری اعلام کرده است سلاح به دست‌ها در عراق که عليه نهادها و مؤسسات کشور قيام مى‌کنند از جريان صدر نيستند.
سخنگوى دولت نورى مالکى تاکيد کرد، عراق تلاش خود براى ايجاد امنيت و انحلال شبه‌نظاميان و خارج کردن سلاح از دست مردم را ادامه مى‌دهد و در اين تصميم خود تحت هيچ فشار داخلى و خارجى قرار نمى‌گيرد. وى آمادگى کشورش براى گفت و گو با همه طرف‌هاى سياسى مشروط به کنار گذاشتن سلاح را بار ديگر تکرار کرد.
از سوی دیگر جلال طالبانى، رئيس جمهورى عراق، ديروز با نورى مالکى، نخست وزیر آن کشور، در مقر اقامتش در بغداد ديدار و گفت‌وگو کرد.
در اين ديدار دو طرف درباره مسائل سياسى، امنيتى و اقتصادى کشور بحث و تبادل نظر کردند.
طالبانى و مالکى در اين ديدار همچنين بر ضرورت اعمال نظم و قانون و بازگرداندن اعتبار دوباره دولت مرکزى در سراسر مناطق عراق تاکيد کردند و مشترکا اعلام کردند، تعقيب قانون‌شکنان باید ادامه یابد و سلاح نیز بايد تنها در اختيار دولت مرکزى باشد.
در همین حال وزیر دفاع عراق که برای برقراری نظم در بصره به سر میبرد، در گفت و گو با خبرنگاران گفت:« ما در بصره انبارهای تسلیحاتی تازهای کشف کردیم که در آنها سلاحهای سنگین از جمله بمبهای بزرگ کشف شد. بمبهایی که در بازار سیاه وجود ندارد و نمیتوان آنها را به غیر از دسترسی به مناسبات بینالمللی و دولتی بدست آورد.»
از سوی دیگر غفران ساعدى، یکی از نمایندگان جریان صدری در پارلمان عراق، در گفت و گو با روزنامه الشرق‌الاوسط گفت:« گزارشى که آمريکا درباره آموزش نظامى نيروهاى وابسته به جريان صدر توسط حزب‌الله لبنان در ايران منتشر کرده به هيچ وجه صحت ندارد.»
وى افزود:« مقتدا صدر که رهبرى جريان صدر را به‌عهده دارد، به ايران و هيچ جريان بيگانه‌اى اجازه نمى‌دهد تا در مسائل داخلى اين جريان دخالت کنند.»
غفران ساعدى تصريح کرد، گزارش آمريکا براساس اطلاعاتى است که از زندانيان وابسته به جريان صدر تهيه شده است. بنابراين، نمى‌توان به اين گزارش استناد کرد چرا که اين اطلاعات ممکن است از طريق شکنجه زندانيان به دست آمده باشد.
وى در پايان تاکيد کرد، ارتش المهدى هيچ کمک مالى و غير مالى از ايران دريافت نکرده است و نيروهاى اين ارتش جز سلاح شخصى هيچ سلاح ديگرى ندارند.
روزنامه آمريکايى نيويورک‌تايمز در گزارش ديروز خود به نقل از گزارش بازجويى مقامهای آمريکايى در عراق مدعى شده بود، عناصر حزب‌الله افراد مسلح عراقى را در اردوگاهى نزديک تهران آموزش مى‌دهند.
اخبار ضد و نقیض درباره سفر مالکی به ایران
از سوی دیگر در حالی که به نظر میرسد برخی از مقامهای ارشد عراقی گزینه فاصله گرفتن از ایران را برگزیدهاند، برخی خبرها حکایت از سفر مالکی به ایران در آیندهای نزدیک دارد.
روزنامه عربستانى عکاظ در شماره روز سه شنبه ششم می به نقل از منابع آگاه ايرانى نوشت:« هيأتى عراقى شامل مسؤولانى از شوراى امنيت ملى و وزارت امور خارجه هفته آینده به ايران مى‌آيند تا مقدمات لازم براى سفر آتى نورى مالکى نخست‌وزير عراق به تهران را فراهم کنند.»
سيد محمدعلى حسينى، سخنگوى وزارت امور خارجه ایران، هفته گذشته در این باره گفته بود:« نخست وزیر عراق اين سفر را در برنامه خود دارد اما هنوز زمانى براى انجام اين سفر مشخص و قطعى نشده است.»
اما سید محسن حکیم، فرزند سید عبدالعزیز حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق و رهبر فراکسیون ائتلاف یکپارچه عراق، در گفت و گو با خبرنگار دیپلماسی ایرانی این خبر را رد کرد و گفت:« وی فعلا برنامهای برای سفر به ایران ندارد.»
علی دباغ نیز در گفت و گو با روزنامه عکاظ تاکید کرد، نورى مالکى در نشست همسايگان عراق تمايل خود را براى سفر به ايران اعلام کرد اما اطلاعاتى درباره سفر قريب‌الوقوع وى به تهران براى بررسى ادعاهاى آمريکا مبنى بر دخالت ايران در کمک به شبه‌نظاميان عراق اعلام نکرده است.
هفته گذشته هيأتى از پارلمان عراق به رياست خالد العطيه، معاون اول رئيس پارلمان عراق، براى ديدار و گفت و گو با مقامهای ايرانى به تهران آمده بود. هادى العامری، رئيس سازمان بدر و على الاديب، يکى از اعضاى کادر رهبرى حزب دعوت اسلامی، عطيه را در اين سفر همراهى مى‌کردند.
العطيه، رئيس هيأت پارلمانى عراق، پس از پايان سفر به ايران گفت‌وگوهاى خود را با برخى از مسؤولان ايرانى سازنده توصيف کرده و گفته بود:« مقامهای ايرانى بر حمايت خود از دولت عراق براى برقرارى امنيت و مقابله با شورشيان تأکيد کردند.»
سفیر ایران: انحلال شبه‌نظاميان بدون راه حل نظامى
از سوی دیگر سید حسن کاظمی قمی، سفير ايران در عراق، با تاکيد بر اينکه ايران از اقدامات دولت نورى المالکى، نخست وزير عراق، در کنترل امنيت آن کشور و خلع سلاح شبه‌نظاميان حمايت مى‌کند، گفت:« مسئله شبه‌نظاميان را نمى‌توان از طريق شيوه‌هاى نظامى حل و فصل کرد.»
حسن کاظمى قمى در گفت و گو با روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن گفت:« ايران خواهان درگيرى شيعيان در عراق نيست و تهران از اقدامات دولت نورى المالکى، نخست وزير عراق، براى کنترل امنيتى و خلع سلاح شبه‌نظاميان در اين کشور حمايت مى‌کند. اما خواهان آن نيست که اين کار از طريق توسل به نيروى نظامى حل شود بلکه خواهان حل اين مسئله از طريق گفت و گو است.»
سفير جمهورى اسلامى ايران در عراق تاکيد کرد:« مسئله شبه‌نظاميان را نمى‌توان با شيوه و راهکارهاى نظامى حل و فصل کرد.»
قمى با اشاره به حمايت‌هاى جمهورى اسلامى ايران از دولت عراق افزود:« نقش ايران پيوسته حمايت از دولت عراق و نهادهاى بر آمده از اراده و خواست مردم اين کشور بوده است و اين رويکرد يکى از اولويت‌هاى سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران است.»
سفير ايران در عراق تصريح کرد، ايران از هيچ تلاشى براى کمک به برقرارى امنيت و ثبات در عراق دريغ نمیکند و ما بسيار خوشحاليم که مرزهاى جمهورى اسلامى ايران و کشور همسايه عراق امن‌ترين و باثبات‌ترين مرزهاست.
وى درباره پایان دادن به فعالیت شبه نظاميان در عراق همچنین گفت:« جمهورى اسلامى ايران از تلاش‌هاى دولت عراق در برخورد قاطع با گروههاى مسلح و قانون‌شکنان حمايت مى‌کند اما در عین حال به آنها توصيه مى‌کنيم که پايان دادن به مسئله شبه‌نظاميان بايد در چارچوب تضمين آشتى و گفت و گوهاى ملى بر اساس قانون اساسى عراق انجام شود.»
وى در پاسخ به اين سوال که آيا ايران در صورتى که دولت نورى المالکى تصميم به انحلال شبه نظاميان بگيرد از وى حمايت مى‌کند يا خير گفت:« ما معتقديم که مسئله شبه‌نظاميان نبايد از طريق راههاى نظامى حل و فصل شود. ما ايمان داريم که بهترين راه براى حل آن از طريق گفت‌وگوهاى منطقى و وفاق ملى بين عراقى‌ها بر اساس قانون اساسى و مصوبات پارلمان عراق است.»
قمى در بخش ديگرى از سخنان خود با رد اتهامهای برخى از مقامهای عراقى عليه تهران مبنى بر پناه دادن رهبران سازمان القاعده در خاک خود گفت:« برخى از عناصر القاعده در گذشته در ايران بودند ولى بعدا به کشورهای متبوعشان تحويل داده شدند. ما با حضور القاعده در ايران مخالفيم و آن را محکوم مى‌کنيم. ما همواره بر اين حقيقت تاکيد کرده‌ايم که برخى از عناصر القاعده در گذشته در ايران بوده‌اند ولى پس از آن، تحويل کشور متبوع خود شدهاند.»
تعیین شروط برای مذاکره ایران و آمریکا
در همین رابطه روز گذشته جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد، تنها به این شرط حاضر است با آمریکاییها به مذاکره بپردازد که ارتش آمریکا حمله به شهرک صدر را متوقف کند.
سخنگوى وزارت امور خارجه ایران در جلسه هفتگی خود با خبرنگاران با اشاره به بمباران‌هاى گسترده نيروهاى اشغالگر عراق عليه ملت اين کشور، گفت:« با توجه به شرايط کنونى گفت و گو با آمريکا حاصلى نخواهد داشت.»
وی در ادامه افزود:« محور اصلى گفت و گوهاى ما با طرف آمريکايى و با حضور طرف عراقى، امنيت و ثبات عراق بوده است و آنچه در حال حاضر در صحنه عراق شاهديم بمباران‌هاى علنى، آشکار و گسترده نيروهاى اشغالگر عراق عليه ملت اين کشور و در نقاط مختلف عراق است. به اعتقاد ما و با توجه به شرايط موجود گفتگو حاصلى نخواهد داشت و معناى خاصى هم پيدا نخواهد کرد.»
وی درباره این که آیا مقتدی صدر در ایران است یا خیر گفت:« دفتر ایشان در نجف حضور وی در ایران را تکذیب کرده است. نمى‌دانم اين مسئله چقدر اهميت دارد که هر بار تاييد، تکذيب، سفر و رفت و آمد را مطرح مى‌کنند.»
یک روز پس از اظهارات حسینی که به عنوان موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران به حساب میآید، وزارت امور خارجه آمریکا نیز مذاکرات کشورش با ایران درباره عراق را بیمعنا دانست و مدعی شد، اگر ایران مصر است از شبه نظامیان در عراق حمایت کند، دیگر گفت و گوها بیمعنا خواهد بود.
تام کیسی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، در این باره گفت:« ایرانیها برای هیچ کدام از مشکلات اساسی عراق گامی بر نمیدارند در حالی که همواره تاکید کردهاند که از عراق پایدار حمایت میکنند.»
وی در ادامه افزود:« اما با این حال آمریکا تلاش میکند با حسن نیت نشست سه جانبه تازهای را با حضور دولت عراق برگزار کند.»
نظر شما :