با ایران هوشمندانه رفتار کنید
اینکه مجلس شورای اسلامی به کاهش روابط دیپلماتیک با انگلیس و اخراج سفیر این کشور از ایران رای داد باید زنگهای خطر را در لندن در مورد اینکه جمهوری اسلامی تا چه حد از حرکات انگلیس خشمگین است، به صدا در میآورد.
دیپلماسی ایرانی :این یک واقعیت است که حمله به سفارت انگلیس در تهران، اقدامی غیر قابل پذیرش بود، اما وسیعتر کردن دامنه تحریمها علیه جمهوری اسلامی، تنها میل به ایدئولوژیگرایی را در جمهوری اسلامی تقویت میکند.
ایران که هم اکنون نیز تحریمهای گزندهای را تجربه میکند، به دنبال حمله گروهی از دانشجویان تندرو به سفارت انگلیس در تهران با تحریمهای جدیتری مواجه شده است. تعطیلی سفارت ایران در انگلیس و اخراج فوری دیپلماتهای ایرانی از این کشور پیامدهای این حمله است که به جدیتر شدن بحران در روابط ایران با غرب منجر شده و به طور حتم رایزنی در خصوص پرونده هستهای جمهوری اسلامی را دشوارتر میکند.
ایرانیانی که از نفس اقدام علیه سفارت انگلیس در تهران حمایت میکنند در توجیه این نگرش خود به دیپلماسی خشن انگلیس در قبال تهران اشاره میکنند. در حال حاضر انگلیس تنها کشوری است که تحریمهای یکجانبه ای را علیه بانک مرکزی ایران اعمال کرده و جنگ اقتصادی با جمهوری اسلامی را آغاز کرده است.
این در حالی است که با ادامه فعالیتهای تخریبی علیه فعالیتهای هستهای ایران از طریق سوء قصد به دانشمندان هستهای این تصور نیز در بین مقامات تهران وجود دارد که انگلیس بخشی از جنگ پنهان علیه ایران را رهبری میکند.
حتی اگر تمامی این تردیدها را کنار بگذاریم باز هم انگلیس هدف ذاتی چهرههای فوق ایدئولوژیک در ایران است. با این وجود در شرایطی که دشمنان دیگر ایران مانند اسرائیل و آمریکا روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ندارند، انگلیس تا همین چندی پیش در تهران سفارتخانه داشت.
البته مشخص نیست که آیا سیاستمداران انگلیسی در زمان تصویب تحریم بانک مرکزی ایران انتظار چنین واکنش تندی را از سوی تهران داشتند با خیر. اما اینکه مجلس شورای اسلامی به کاهش روابط دیپلماتیک با انگلیس و اخراج سفیر این کشور از ایران رای داد باید زنگهای خطر را در لندن در مورد اینکه جمهوری اسلامی تا چه حد از این اقدام انگلیس خشمگین است، به صدا در میآورد.
این در حالی است که برخی تحلیلگران غربی حمله به سفارت انگلیس در تهران را نشانهای دیگر از اینکه جمهوری اسلامی به هیچ وجه قصد کوتاه آمدن بر سر مساله هستهای ندارد، توصیف میکنند. از سوی دیگر آمریکا مدت کوتاهی پس از انتشار گزارش یوکیا آمانو،مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص فعالیتهای هسته ای نظامی ایران، سپاه قدس جمهوری اسلامی را به دست داشتن در طرح ترور سفیر عربستان در واشینگتن متهم کرد. اتهامی که تهران آن را رد میکند اما با این حال همچنان با فشارهای ناشی از این اتهام مواجه است.
اما مهمترین شکست ناشی از حمله به سفارت انگلیس چه بوده و پاسخ غرب به آن چه خواهد بود؟
به طور حتم، درخواست روسیه و چین و دیگر قدرتهای نوظهور برای دیپلماسی گام به گام در مقابل برنامههای هستهای ایران فضای نابسامانی را تجربه خواهد کرد. اما حمله به سفارت و واکنشی که غرب به آن نشان داد حاکی از آن است که آمریکا و متحدانش یکی از راههای ارتباطی حیاتی دیگر با ایران را نیز از دست دادهاند. این همان فقدان ارتباط مستقیم است که آمریکا و برخی کشورهای دیگر در ارتباط با ایران به آن دچار شدهاند. به نظر میرسد که با تصویب تحریمهای گسترده در اتحادیه اروپا علیه ایران، این روند همچنان ادامه داشته باشد.
اما در این بین یک موضوع سردرگم کننده دیگر نیز وجود دارد و آن ماهیت پیچیده فضای سیاست داخلی ایران است. نتیجه انتخابات ریاست جمهوری که به دنبال آن محمود احمدینژاد روی کار آمد و انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی، بحث سیاست خارجی را در بین گروههای داخلی تقویت کرده است. در حالی که به نظر میرسد اجماع عمومی بر سر ادامه فعالیتهای هستهای در ایران وجود دارد، نظریههایی نیز در مورد بهترین نحوه رابطه با غرب به خصوص آمریکا و انگلیس مطرح است.
از سویی به نظر میرسد که احمدینژاد و علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران، به دنبال از سرگیری گفت و گو ها با غرب هستند که ابراز تمایل صالحی برای همکاری در مورد کشف جزئیات طرح ترور سفیر عربستان و همچنین غیر قابل پذیرش خواندن حمله به سفارت از سوی وزارت امور خارج ایران، بر آن صحه میگذارد .
در همین حال گروههای محافظه کاری نیز مانند علی لاریجانی سخنگوی مجلس و محمد باقر قالیباف شهردار تهران هستند که اخیرا رویکردی منتقدانه در مورد آژانس و غرب اتخاذ کردهاند. به نظر میرسد که هر دو در انتخابات آتی ریاست جمهوری ایران در بین کاندیداها باشند و این در حالی است که تحریمها روز به روز علیه ایران افزایش مییابد و وجود نوعی اندیشه غرب ستیزی در ایران که در حال گسترش است میتواند به نفع لاریجانی و قالیباف تمام شود که اخیرا موضعی ضد غربی اتخاذ کردهاند .
این در حالی است که لاریجانی که پیشتر مسئولیت مذاکرات هستهای ایران را بر عهده داشته، تهدید کرده است که در صورتی که شرایط خاص ایجاد نشود، جمهوری اسلامی روابط خود را با آژانس به حال تعلیق درمیآورد. از سوی دیگر قالیباف نیز با اندیشه ضد برتانیایی درصدد پس گرفتن باغ قلهک از انگلیس برآمده که همزمان با حمله به سفارت مورد تهاجم قرار گرفته است.
باید گفت که این فضا نشان میدهد که تحریمهای بیشتر علیه ایران و فعالیتهای تخریب تنها چهره تندروها در ایران را تقویت میکند. در صورتی که غرب بسیار تند و خشن حرکت کند،آنگاه ریسک شکست کلی مذاکرات هستهای وجود خواهد داشت و این درحالی است که به نظر میرسد وزارت خارجه ایران در صدد تعدیل شرایط است. درواقع هرچند که سفارت انگلیس در تهران مورد حمله قرار گرفته اما مقامات باید در صدد آن باشند که از رویدادی مشابه آنچه پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران در سال 1979 اتفاق افتاد،جلوگیری کنند.
منبع:دیپلمات
ایران که هم اکنون نیز تحریمهای گزندهای را تجربه میکند، به دنبال حمله گروهی از دانشجویان تندرو به سفارت انگلیس در تهران با تحریمهای جدیتری مواجه شده است. تعطیلی سفارت ایران در انگلیس و اخراج فوری دیپلماتهای ایرانی از این کشور پیامدهای این حمله است که به جدیتر شدن بحران در روابط ایران با غرب منجر شده و به طور حتم رایزنی در خصوص پرونده هستهای جمهوری اسلامی را دشوارتر میکند.
ایرانیانی که از نفس اقدام علیه سفارت انگلیس در تهران حمایت میکنند در توجیه این نگرش خود به دیپلماسی خشن انگلیس در قبال تهران اشاره میکنند. در حال حاضر انگلیس تنها کشوری است که تحریمهای یکجانبه ای را علیه بانک مرکزی ایران اعمال کرده و جنگ اقتصادی با جمهوری اسلامی را آغاز کرده است.
این در حالی است که با ادامه فعالیتهای تخریبی علیه فعالیتهای هستهای ایران از طریق سوء قصد به دانشمندان هستهای این تصور نیز در بین مقامات تهران وجود دارد که انگلیس بخشی از جنگ پنهان علیه ایران را رهبری میکند.
حتی اگر تمامی این تردیدها را کنار بگذاریم باز هم انگلیس هدف ذاتی چهرههای فوق ایدئولوژیک در ایران است. با این وجود در شرایطی که دشمنان دیگر ایران مانند اسرائیل و آمریکا روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ندارند، انگلیس تا همین چندی پیش در تهران سفارتخانه داشت.
البته مشخص نیست که آیا سیاستمداران انگلیسی در زمان تصویب تحریم بانک مرکزی ایران انتظار چنین واکنش تندی را از سوی تهران داشتند با خیر. اما اینکه مجلس شورای اسلامی به کاهش روابط دیپلماتیک با انگلیس و اخراج سفیر این کشور از ایران رای داد باید زنگهای خطر را در لندن در مورد اینکه جمهوری اسلامی تا چه حد از این اقدام انگلیس خشمگین است، به صدا در میآورد.
این در حالی است که برخی تحلیلگران غربی حمله به سفارت انگلیس در تهران را نشانهای دیگر از اینکه جمهوری اسلامی به هیچ وجه قصد کوتاه آمدن بر سر مساله هستهای ندارد، توصیف میکنند. از سوی دیگر آمریکا مدت کوتاهی پس از انتشار گزارش یوکیا آمانو،مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در خصوص فعالیتهای هسته ای نظامی ایران، سپاه قدس جمهوری اسلامی را به دست داشتن در طرح ترور سفیر عربستان در واشینگتن متهم کرد. اتهامی که تهران آن را رد میکند اما با این حال همچنان با فشارهای ناشی از این اتهام مواجه است.
اما مهمترین شکست ناشی از حمله به سفارت انگلیس چه بوده و پاسخ غرب به آن چه خواهد بود؟
به طور حتم، درخواست روسیه و چین و دیگر قدرتهای نوظهور برای دیپلماسی گام به گام در مقابل برنامههای هستهای ایران فضای نابسامانی را تجربه خواهد کرد. اما حمله به سفارت و واکنشی که غرب به آن نشان داد حاکی از آن است که آمریکا و متحدانش یکی از راههای ارتباطی حیاتی دیگر با ایران را نیز از دست دادهاند. این همان فقدان ارتباط مستقیم است که آمریکا و برخی کشورهای دیگر در ارتباط با ایران به آن دچار شدهاند. به نظر میرسد که با تصویب تحریمهای گسترده در اتحادیه اروپا علیه ایران، این روند همچنان ادامه داشته باشد.
اما در این بین یک موضوع سردرگم کننده دیگر نیز وجود دارد و آن ماهیت پیچیده فضای سیاست داخلی ایران است. نتیجه انتخابات ریاست جمهوری که به دنبال آن محمود احمدینژاد روی کار آمد و انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی، بحث سیاست خارجی را در بین گروههای داخلی تقویت کرده است. در حالی که به نظر میرسد اجماع عمومی بر سر ادامه فعالیتهای هستهای در ایران وجود دارد، نظریههایی نیز در مورد بهترین نحوه رابطه با غرب به خصوص آمریکا و انگلیس مطرح است.
از سویی به نظر میرسد که احمدینژاد و علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه ایران، به دنبال از سرگیری گفت و گو ها با غرب هستند که ابراز تمایل صالحی برای همکاری در مورد کشف جزئیات طرح ترور سفیر عربستان و همچنین غیر قابل پذیرش خواندن حمله به سفارت از سوی وزارت امور خارج ایران، بر آن صحه میگذارد .
در همین حال گروههای محافظه کاری نیز مانند علی لاریجانی سخنگوی مجلس و محمد باقر قالیباف شهردار تهران هستند که اخیرا رویکردی منتقدانه در مورد آژانس و غرب اتخاذ کردهاند. به نظر میرسد که هر دو در انتخابات آتی ریاست جمهوری ایران در بین کاندیداها باشند و این در حالی است که تحریمها روز به روز علیه ایران افزایش مییابد و وجود نوعی اندیشه غرب ستیزی در ایران که در حال گسترش است میتواند به نفع لاریجانی و قالیباف تمام شود که اخیرا موضعی ضد غربی اتخاذ کردهاند .
این در حالی است که لاریجانی که پیشتر مسئولیت مذاکرات هستهای ایران را بر عهده داشته، تهدید کرده است که در صورتی که شرایط خاص ایجاد نشود، جمهوری اسلامی روابط خود را با آژانس به حال تعلیق درمیآورد. از سوی دیگر قالیباف نیز با اندیشه ضد برتانیایی درصدد پس گرفتن باغ قلهک از انگلیس برآمده که همزمان با حمله به سفارت مورد تهاجم قرار گرفته است.
باید گفت که این فضا نشان میدهد که تحریمهای بیشتر علیه ایران و فعالیتهای تخریب تنها چهره تندروها در ایران را تقویت میکند. در صورتی که غرب بسیار تند و خشن حرکت کند،آنگاه ریسک شکست کلی مذاکرات هستهای وجود خواهد داشت و این درحالی است که به نظر میرسد وزارت خارجه ایران در صدد تعدیل شرایط است. درواقع هرچند که سفارت انگلیس در تهران مورد حمله قرار گرفته اما مقامات باید در صدد آن باشند که از رویدادی مشابه آنچه پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران در سال 1979 اتفاق افتاد،جلوگیری کنند.
منبع:دیپلمات
نظر شما :