سوریه بازرس ویژه حقوق بشر را می‌پذیرد؟

سوریه و دوستانش در منطقه که از ابتدا بر منطقه ای بودن این چالش تاکید داشتند و از هرگونه دخالت بین المللی و غربی در این بحران هشدار می دادند پس از ورود تمام قد اتحادیه عرب به اوضاع، مشاهده کردند که فشارهای منطقه به رهبری قطر و عربستان و ترکیه، تفاوت چندانی با فشارهای بین المللی ندارد و آنها جز عقب نشینی و پذیرش شروط خود چیزی از دمشق نمی خواهند.

سوریه اتحادیه عرب را هم مثل غربی ها به ندیدن واقعیت یا چشم بستن بر واقعیت اتفاقات متهم می کند و معتقد است که دست هایی از بیرون و با حمایت صهیونیست ها و برخی دولت های عربی سعی می کنند، خشونت ها و درگیری ها را در این کشور ادامه دهند تا بشار اسد را وادار به تسلیم کنند. در این هنگامه، حامیان اسد هم پا پس نگذاشته اند و به اهمیت تقویت و حفظ موقعیت بشار اسد به خوبی آگاهند.

سرنوشت سوریه تنها سرنوشت این کشور نیست و برخلاف لیبی و تونس و حتی مصر، قابلیت ایجاد دگرگونی های عمیقی را در منطقه دارد. تغییرات عمده در سوریه بر کشورهایی چون اردن، لبنان، عربستان، ایران و ترکیه تاثیر مستقیم می گذارد و می تواند پس از سال ها معادلات و موازنه ها را در منطقه عوض کند. شاید به همین دلیل هم هست که بحران این کشور هنوز نه فروخوابیده و نه سرنوشت معلومی دارد.

درحال حاضر تنها کاری که از سازمان ملل درباره سوریه برآمده، طرح انتقاد و اتهام های حقوق بشری به رژیم این کشور است. شورای حقوق بشر این سازمان که 47 عضو دارد در یک نشست اضطراری قطعنامه ای را با 37 رای موافق تایید کرد و اتحادیه عرب، ایالات متحده و کشورهای اروپایی از آن حمایت کردند. اگرچه روسیه، چین و چند عضو دیگر شورای حقوق بشر علیه قطعنامه رای دادند، با این حال قطعنامه مزبور سخت‌گیرانه‌ترین قطعنامه‌ای است که تاکنون از سوی این شورا صادر شده است.

پس از این اقدام که دمشق را به اعمال خشونت علیه معترضان و جنایت علیه بشریت محکوم کرد، مقرر شد که یک بازرس ویژه نیز برای بررسی نحوه برخورد و مقابله با تظاهرکنندگان در سوریه تعیین شود.

حال سوال اینجاست در شرایطی که سوریه به شدت به قطعنامه حقوق بشری سازمان ملل اعتراض دارد و آن را راهکار و دخالتی بین المللی و فرامنطقه ای در امور خود می داند، چه برخوردی با تصمیم اعزام بازرس ویژه خواهد داشت؟ نماینده سوریه که در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل حاضر بود در این باره گفت که مشکلات کشورش نمی تواند از طریق جامعه بین‌الملل حل شود. او همچنین هشدار داد که هر گونه مداخله سازمان ملل مشکلات سوریه را عمیق‌تر می کند.

هر زمانی که دمشق یا دوستانش، موضوع دخالت نهادهای بین المللی را مایه تعمیق و وخامت بحران در سوریه خوانده اند، این تفسیر هم در رسانه ها مطرح شده که دمشق و متحدانش با این استدلال از نوعی زبان تهدیدآمیز استفاده کرده و می کوشند از موقعیت استراتژیکی که در منطقه دارند، نهایت بهره را برای دفع خطرهای بین المللی ببرند.

در قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل درخواست‌های متعددی مطرح شده است که بر توقف فوری خشونت‌ها، آزادی تمام زندانیان سیاسی و تعلیق آن عده از اعضای نیروهای نظامی سوریه که در خشونت‌ها دست داشته اند، تاکید دارد. اما دمشق می گوید اجرای این خواسته ها را زمانی می پذیرد که مخالفان مسلح تسلیم شوند و از اقدام های خرابکارانه و تروریستی دست بشویند.

روز گذشته یک مقام مسئول در وزارت خارجه سوریه در واکنش به این قطعنامه گفت: گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد درباره سوریه تحت تاثیر طرف های مغرض و با اهداف سیاسی تهیه شده و با استناد به اطلاعات غلط معارضان در خارج کشور و دستگاه های گمراه کننده تنظیم شده است.

او تاکید کرده است که گزارش شورای حقوق بشر، به موضوع قاچاق اسلحه، آموزش و حمایت از گروه های مسلح اشاره ای نکرده و کاملا سیاسی عمل کرده است.

به نظر می رسد با مخالفت دمشق با قطعنامه و اصرار بر استدلال های خود در مقابله با مخالفان، راهی برای مذاکره با جامعه بین الملل و حتی اتحادیه عرب وجود ندارد. در این شرایط معلوم نیست اگر اتحادیه عرب نپذیرد که سوریه در چارچوبی داخلی و بدون اهمیت دادن به طرح های پیشنهادی، مشکلاتش را حل و فصل کند، آیا دمشق همچنان از روش های سابق برای آرام کردن اوضاع داخلی اش استفاده می کند یا طرح های دیگری را هم درنظر دارد؟