انتخابات برگزار شد، حالا برنده این میدان کیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، ناظران بر این اعتقادند که انقلاب فعلی مصر زمانی آغاز شد که مردم معترض برای بار دوم به خیابانها ریختند و به میدان التحریر رسیدند، پس از رفتن حسنی مبارک، رئیس جمهوری مخلوع مصر نظامیون با روتوش جدید ولی با همین شیوه تسلط بر اقتصاد و قدرت به صندلی ریاست تکیه زدند.

انیاس لو فالوا، متخصص امور عربی در این باره میگوید: به رغم رفتن مبارک نظام تغییر نکرده است. نهادهای نظامی توانستهاند در تمامی نهادهای دولتی نفوذ کنند و این مساله مشکلات بسیاری را برای تغییر به وجود آورده است.

با این حال بسیاری بر این باورند که تغییرات شگرفی که از آن به عنوان تغییرات رادیکالی یاد میکنند، ممکن نیست که به سادگی در مصر حاصل شود چرا که عناصر نظامی در تمامی بخشها نفوذ کردهاند.

لو فالوا با ناراحتی میگوید: مساله این است که ارتشیها در همه جا نفوذ کردهاند و حالا همانند هر کشور دموکراتیکی نمیخواهند به مکانهای اصلیشان برگردند.

وی که متخصص مسائل عرب است، همچنین میافزاید: لازم است که مصر از این دوران بگذرد، ارتش در لحظات اول انقلاب را پذیرفت ولی حالا تلاش میکند که از امتیازاتی که به دست آورده محافظت کند، کاری که ملت آن را رد میکنند و میخواهند که به دموکراسی برسند.

زیاد ماجد، متخصص علوم سیاسی اما نظر دیگری دارد. وی در این باره میگوید: میان ارتش، که تاریخی عمیق در مصر و جهان عرب دارد با شورای انتقالی نظامی که تلاش میکند از امتیازهای که به دست آورده نگهبانی کند، فاصله بسیاری وجود دارد. چرا که ارتش میخواهد به جایگاه اصلی بازگردد ولی این شورا است که قصد بازگشت به پادگانها را ندارد.

درباره میزان پیروزی اسلامگرایان به ویژه اخوان المسلمین در این معرکه سیاسی نیز تضارب آرای بسیاری وجود دارد. برخی میگویند که آنها به دلیل آن که در هفته دوم تظاهرات میدان التحریر را خالی کردند، بسیاری از آرای خود را نزد مردم از دست دادند.

حنان حراث، روزنامهنگار و متخصص امور عربی در این باره میگوید: به اعتقاد من نظامیها از قبل اسلامگرایان را به عنوان همپیمان سیاسی خود انتخاب کردند. از اسلامگرایان همواره بهرهبرداری شده است. نظامهای قبل همواره از آنها استفاده کردهاند تا وحدت و یکپارچگی مخالفان را بشکنند، در عین حالی که از آنها استفاده میکردند آنها را به زندان هم میانداختند.

وی در ادامه میافزاید: به اعتقاد من اخوانیها باز هم خود را به ارتش نزدیک خواهند کرد. وقتی که مردم خواهان ایجاد مجلس موسسان میشوند، این مجلس فقط از میان نظامیان تشکیل نخواهد شد بلکه اخوان المسلمین نیز در آن نقش پررنگی خواهند داشت. به نظر من میان آنها یک میثاق مسالمتآمیز امضا شده است. از این رو از این به بعد شاهد خواهیم بود هر طرحی که بخواهد در پارلمان به تصویب برسد باید موید مواضع اسلامگرایان نیز باشد.

به اعتقاد کارشناسان برنده این معرکه قبل از هر کسی محمد البرادعی است. مردی که این روزها با قدرت قدم به میدان سیاست گذاشته و به رغم حملاتی که از سوی اسلامگرایان متوجه او شده و از خارج توسط اسرائیلیها بر سر پرونده هستهای ایران مورد حمله قرار گرفته، همچنان قدرتمند در عرصه سیاسی مصر حضور دارد.

اصرار جوانان برای انتخاب او به عنوان نخستوزیر آینده مصر حاکی از آن است که وی تا چه اندازه در نقشآفرینی در عرصه سیاسی مصر موفق بوده است. به ویژه زمانی که در مقابل دشمنان رقیب سیاسیاش گفت که حاضر است برای ریاست جمهوری آینده مصر نامزد نشود ولی ریاست دولت را بر عهده بگیرد، نشان داد که تا چه اندازه محبوب جامعه مصری است و جوانان تا چه اندازه او را قبول دارند. وی با این کار به مخالفان و منتقدانش نشان داد که بر خلاف بسیاری از سیاستمداران و رقبا تمایلی به رسیدن به قدرت ندارد و فقط میخواهد به کشورش خدمت کند.

حراث در این زمینه میگوید: وضعیت فعلی امروز چالش تسلط بر قدرت میان ارتش و اخوان المسلمین نیست بلکه حقیقت این است که یک طرف میدان حاکمان نظامی و اخوان المسلمین در کنار هم ایستادهاند و در برابر آنها جوانان و به همراهشان تندروهایی هستند که اخوان المسلمین را محکوم میکنند که برای تصاحب قدرت با نظامیان زد و بند کرده است.

نه تنها بعید نیست بلکه کاملا هم احتمال آن بالا است که اسلامگرایان پیروز انتخابات جاری در مصر باشند. بسیاری از کارشناسان میگویند که در وضعیت جدید کمترین احتمال انتخاب گزینهای شبیه ترکیه توسط مصریها است. چرا که جامعه مصر ذاتا اسلام سیاسی را میپذیرد و از این که تا کنون این شیوه حکومت بر آن حاکم نشده نیز بسیار گلایهمند است.

چنین پیروزیای را ارتش نمیپذیرد مگر این که تضمینهایی از سوی اسلامگرایان دریافت کند. هر چه باشد آنها نگران از دست دادن 800 میلیون دلار کمک سالانه امریکا هستند. از این رو بسیاری بر این باورند که اگر هم اسلامگرایان به قدرت برسند باید تعهد دهند که معاهده کمپدیوید با اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت و آن را زیر سوال نخواهند برد. به اعتقاد آنها به محض این که اسلامگرایان بخواهند کوچکترین تعدیلی در معاهده صلح با اسرائیل وارد بیاورند، کمکهای مالی امریکا فورا قطع خواهند شد.

در مقابل پیشبینی نمیشود که سکولارها موقعیتی بهتر از موقعیتی فعلیشان به دست آورند. اما به هر حال وجود آنها در عرصه سیاسی بسیار مهم است و در محاسبات محاسبهگران سیاسی نقشی موثر دارند. به اعتقاد تحلیلگران مصر مثل ترکیه نیست که اگر سکولارها به رغم این که جایگاهی در جامعه مصر ندارند، حذف شوند، اتفاقی رخ ندهد. وضعیت مصر در منطقه حساس است و نمیتوان آیندهای مجهول برای آن تصور کرد.

زیاد ماجد درباره حضور آنها میگوید: سکولارها در تمامی جریانها و گروههای سیاسی وجود دارند و حتی اگر اسلامگرایان به قدرت برسند همانند هر جایی که بهار عربی به آنجا رسیده در ترکیت قدرت حضور خواهند داشت. با ترکیب آنها با اسلامگرایان پیشبینی میشود که نظام دیگری برای مصر تجویز نشود.