دیپلماسی نفع‌گرا و برد حداکثری حماس
حماس بمبی خبری را منفجر کرد که علاوه بر نشان دادن عجز و ضعف رژیم صهیونیستی در برابر تدبیر حماسی ها، نمایشی از توانایی دیپلماتیک و امتیازگیری خیره کننده این گروه در برابر زیاده خواهی های همیشگی اسرائیل ارائه داد.
پس از مانور سیاسی محمود عباس در روزهای قبل و بعد از اجلاس سازمان ملل، حالا نوبت به اسماعیل هنیه و خالد مشعل رسیده است که با رو شدن خبر توافق برای تبادل اسرا، خود را به مثابه چهره هایی سیاسی، دیپلمات، طرفدار مذاکره و حامی منافع حداکثری فلسطینی ها نشان دهند.
حماس که در غزه مستقر است و طی ماه ها و سال های گذشته خطرها و سختی های بسیاری را به دلیل مقاومت در برابر اسرائیل و فشارهای مصر (در دوران حسنی مبارک) و غربی ها از سر گذرانده است، حالا مزد صبوری و استقامت خود را این چنین گرفته و به رخ رقیبان و دشمنان می کشد.
پایکوبی اسرائیلی ها در سرزمین های اشغالی به خاطر آزادی گلعاد شالیت و جشن و شادمانی فلسطینی ها بابت آزادی شهروندانشان، سروصدای زیادی به پا کرده و جزئیات منجر به موفقیت حماس را کمی کمرنگ کرده است. اما کارشناسان سیاسی منطقه و غرب به خوبی از ثمربخشی دیپلماسی حماس اطلاع دارند و آن را موجب یک پیروزی بزرگ برای آنها خوانده اند.
تعداد اسرایی که قرار است در ازای آزادی سرباز رژیم صهیونیستی از بند رها شوند، آنقدر قابل توجه است که حالا باید این پرسش را هم مطرح کرد که این تعداد نفر به غزه روانه می شوند یا شهرهای دیگر فلسطین؟ کیفیت و کمیت این توافق از چنان وزنی برخوردار است که نمی توان پیروزی خواندن آن را کتمان کرد یا اغراق آمیز دانست.
وقتی کابینه اسرائیل پای توافق نامه تبادل یک سرباز را با بیش از هزار اسیر فلسطینی امضا کرد، بنیامین نتانیاهو آن را یک تصمیم دشوار توصیف کرد. دشواری این قضیه از آن روست که اسرائیل در این موضوع مقهور و مغلوب قدرت سیاسی و شم دیپلماتیک حماس شده و درواقع چاره ای جز پذیرش شرط مربوطه نداشته است. حالا نه اینکه حماس بار دیگر به محور مذاکرات با غرب و رژیم صهیونیستی تبدیل شود، اما می تواند جایگاه و قدرتش را احیا کرده و خود را به عنوان دولتی مستقر، کارآمد و منفعت گرا معرفی کند. حالا حماس فراتر از جنبه های ایدئولوژیکی و مذهبی نشان داده است که در جهت رسیدن به منافع فلسطینی ها و اهالی غزه همه توان و قوه ابتکار خود را به کار می گیرد و در این راه کاملا به قواعد بازی آشناست.
ایرنا به نقل از پایگاه خبری الجزیره، گزارشی از ارزیابی تحلیلگران فلسطینی از این اتفاق منتشر کرده و نوشته است: چند سال پیش سران حماس در نوار غزه ارتباطات بین المللی خود را آغاز کردند تا موضع خود را درباره درگیری با رژیم صهیونیستی توضیح داده و ابهامات را درباره فعالیت خود از بین ببرند اما گفتگوی رسمی غرب با این جنبش در اکثر مواقع سری بوده و مذاکرات علنی نیز فقط در حد همبستگان کشورهای غربی و یا شخصیت های پارلمانی سابق بود.
حالا "یوسف رزقه" مشاور سیاسی اسماعیل هنیه معتقد است که توافق نامه تبادل اسرا تاثیرات مثبتی در سطح مذاکره میان دولت حماس و غرب خواهد داشت زیرا مقام های رسمی اروپایی و بقیه کسانی که با حماس گفت وگو می کردند، خواستار آزادی شالیت بودند.
وی در این باره می افزاید: عملیات تبادل اسرا و بازگشت شالیت علاوه بر ایجاد ارتباطات بیشتر با غرب، نقش مهمی در درک وضعیت حماس دارد تا فشارها بر رژیم صهیونیستی برای شکستن محاصره نوار غزه بیشتر شود.
رزقه به این نکته هم اشاره کرده که مقام های اروپایی از توافق نامه تبادل اسرا استقبال کرده و این امر را گامی مثبت قلمداد کردند اما در عین حال حساسیت هایی درباره ارتباط با حماس وجود دارد که موجب می شود ارتباط غرب با این جنبش به شیوه غیرمستقیم و یا از طریق شخصیت های پارلمانی و بین المللی نزدیک به کشورهای غربی انجام گیرد.
به گفته او، جزییات توافق نامه مبادله اسرا چهره حقیقی جنبش حماس را نشان خواهد داد و اینکه این جنبش مسئولیت پذیر بوده و در برخورد انسانی با نظامی صهیونیست در بند این جنبش نمونه است. این توافق نامه همچنین نشانگر ضعف قدرت رژیم صهیونیستی برای تاثیرگذاری بر تماس های کشورهای اروپایی با حماس خواهد بود.
ابراهیم المدهون مدیر مرکز پژوهش های آینده در غزه نیز معتقد است که مبادله شالیت، آغاز مهمی برای روابط عمیق تر و موثرتر با جنبش حماس بوده و به حماس برای پشت سر گذاشتن موانع غربی و رسانه ای، جهت پذیرش مذاکره کمک می کند.
گلعاد شالیت سال ۲۰۰۶ طی درگیری‌های مرزی بین نیروهای اسرائیلی و حماس دستگیر شد. به نوشته بی بی سی، مذاکره برای آزادی او سال ها بی‌نتیجه مانده بود چرا که اسرائیل می‌گفت حاضر نیست برای آزادی آقای شالیت هر بهایی را بپردازد اما اکنون این بهای سنگین در حال پرداخته شدن است.
نظر شما :