پیامدهای خطرناک درگیری دینی در مصر

۱۹ مهر ۱۳۹۰ | ۱۸:۰۴ کد : ۱۶۹۳۸ اخبار اصلی
یادداشتی از حجت الله جودکی پژوهشگر تاریخ و کارشناس مسائل خاور میانه برای دیپلماسی ایرانی.
پیامدهای خطرناک درگیری دینی در مصر
دیپلماسی ایرانی: بار دیگر به بهانه­‌ای واهی درگیری میان مسلمانان و مسیحیان مصری شعله‌­ور شد. بهانه درگیری بسیار ساده بود. مسیحیان شهر اسوان ظاهرا به مساحت کلیسای از چوب ساخته خود، بدون مجوز دولتی افزودند. به جای اینکه شهرداری و یا استانداری به این خلاف ساختمانی رسیدگی نماید. یکی از روحانیون تندروی مسلمان از هوادران خود خواست تا با حمله به کلیسا آنرا تخریب نمایند. این اقدام نابخردانه موجب جنگ و خونریزی میان مسلمانان و مسیحیان و سپس گسترش آن به شهرهای دیگر و درگیری میان تظاهر کنندگان مسیحی و ارتش شد که طی آن تا کنون بیش از 40 نفر کشته و بیش از 250 نفر زخمی شده و تعداد زیادی نیز دستگیر شده­‌اند.

رهبران مسلمان و مسیحی با محکوم کردن این خشونت‌­ها خواستار خویشتنداری طرفین و رسیدگی فوری به این واقعه شده و بر راه حل­‌های مسالمت آمیز تاکید کرده­‌اند. صحنه­‌های درگیری بار دیگر خاطره درگیری‌های چند ماه گذشته دوران انقلاب را به ذهن متبادر می­‌کند. با این تفاوت که اکنون درگیری میان خود مردم است و نظامیان برای حفظ امنیت وارد صحنه شده‌­اند. با توجه با انتخابات آینده مجلسین در مصر، ابعاد خطرناک این مسئله بیشتر آشکار می­‌شود. انتخاباتی که نظامیان با فشار مردم مجبور به عقب نشستن از طرح­‌های سلطه گرانه خود شده­‌اند و الان این درگیری­‌ها فرصت کافی را به ایشان می‌دهد تا با برقراری حکومت نظامی بار دیگر بر قدرت خود بیفزایند.

طرفه اینکه ظاهرا عناصر رژیم سابق مصر که در میان روحانیون آن کشور فعال هستند، نقش به سزائی در این درگیری خشونت بار داشته­‌اند و از اینرو روحانیون مصری با تظاهرات گسترده خواستار پاکسازی وزارت اوقاف مصر از عناصر رژیم گذشته و افزایش دستمزدها شده­‌اند. دستمزد پایین روحانیون در مصر باعث می‌­شود که برخی از آنها به دلیل مشکلات مالی تن به خواسته­‌های وهابیون بدهند. از دیر باز عربستان سعودی با توزیع پول نقش مهمی در افراط گرائی دینی در مصر داشته است. این افراط گرائی بارها خود را به شکل ایجاد درگیری با مسیحیان و یا ترساندن مردم مصر از افزایش خطر شیعیان و ایرانی­‌ها نشان داده است. این تندروها که دین و جهل را به هم آمیخته­‌اند، از هر فرصتی جهت تحریک احساسات مردم استفاده می­‌کنند.

شکی نیست که این فتنه راه حل نظامی ندارد و تنها چیزی که این سحر را خنثی می­‌کند، رشد آگاهی دینی مردم است. اگر مسلمانان به کتاب خدا برگردند و عقل و دین را با هم بیامیزند و توجه داشته باشند که بر اساس قرآن، پیامبر به آنچه از جانب خدا بر او نازل شده، ایمان آورد و همه مومنان به خدا، ملائکه، کتاب‌­ها و پیامبران او ایمان دارند و می‌گویند که ما فرقی میان پیامبران خداوند قائل نیستیم و دستورات او را می‌­شنویم و اطاعت می‌کنیم[1]. آنگاه به راحتی فریب عناصر افراطی را نخواهند خورد و در ذهن خود دشمن ساختگی درست نخواهند کرد. همچنین خداوند اعمال انسان را بر اساس معرفت علمی می­‌پذیرد، از اینرو به مسلمانان دستور داده از آنچه بدان علم ندارند، پیروی نکنند[2] و حتی معرفت ظنی را هم نفی فرموده است.[3]به همین دلیل در آیات بسیاری از مسلمانان خواسته است تا تدبر، تفکر، تعلم، تعقل و تفقه کنند و گاهی هم آنها را توبیخ کرده که چرا تعقل نمی‌­کنند؟ و یا تدبر نمی‌­کنند؟ خداوند رسما اعلام کرده که دانایان با نادانان برابر نیستند.[4]

اندیشمندان دینی همه مردم را به فراگیری دانش و تعقل در کارها فرا می­‌خوانند و معتقدند که دین فقط در کنار عقل ثمر می‌­دهد و موجب شکوفائی امت می­‌شود و دین اگر با جهل بیامیزد، باعث نابودی و فلاکت امت می‌­شود و این همان دینی است که مارکس آن‌را افیون توده­‌ها خوانده است. از نظر آنان دین و عقل در حکم باتری و دینام ماشین هستند که همدیگر را تکمیل می‌­نمایند. این پیوند مبارک در همه کشورها و میان همه اقوام جواب مثبت می‌­دهد، همان گونه که پیوند نا مبارک دین و جهل در همه زمان‌­ها و مکان‌­ها فاجعه به بار می‌­آورد.

انقلاب نوپای مصر اکنون با خطرات جدی روبرو است. انقلابیون هنوز نتوانسته­اند نظامیان حاکم را وادار به اطاعت از آرمان‌­های انقلاب نمایند و این نظامیان از هر فرصتی جهت بسط نفوذ خود استفاده می‌­کنند. درگیری­‌های اخیر این فرصت را به نظامیان می‌­دهد تا برای حفظ امنیت بر ادامه قانون فوق العاده اصرار نمایند. از سوی دیگر بهانه به دست غرب می‌­دهد تا به عنوان دفاع از حقوق بشر در مصر دخالت کنند. ضمن اینکه ادامه این خشونت­‌ها، آسیب جدی به وحدت ملی مردم زده و آنان را در پیگیری خواسته­‌های انقلابی ناتوان می‌­سازد. قطعا کشورهای مرتجع منطقه نیز می‌­پندارند که با آسیب رساندن به انقلاب مصر، آنرا در خانه­‌اش زمینگیر کرده و مانع سرایت آن به حاکمیت استبدادی ایشان می‌­شود که همچون دیواری شیشه­ای در برابر خواسته­‌های مردم شکننده شده­اند. بی شک موفقیت انقلاب مصر باعث تاثیر مثبت در میان عرب­‌ها خواهد شد. لذا ایجاد درگیری داخلی خواسته کسانی است که از آن منتفع خواهند شد.

 

[1] - آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللّهِ وَمَلآئِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ وَقَالُواْ سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ. بقره، 285. قُولُواْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَیْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَی إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَقَ وَیَعْقُوبَ وَالأسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَی وَعِیسَی وَمَا أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ. بقره، 136. قُلْ آمَنَّا بِاللّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَیْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَی إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ وَإِسْحَقَ وَیَعْقُوبَ وَالأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِیَ مُوسَی وَعِیسَی وَالنَّبِیُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لاَ نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ. آل عمران، 84.

[2] - وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولا. اسراء، 17.

[3] - یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ. حجرات، 12.

[4] - هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یَعْلَمُونَ إِنَّمَا یَتَذَکَّرُ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ. زمر، 9. همان گونه که قاعد و مجاهد، خبیث و طیب، کور و بینا، زنده و مرده، دوزخیان و بهشتیان برابر نیستند.

 

نظر شما :