برای آب‌های آزاد برنامه داریم/ تلفن قرمز نمی‌خواهیم

او به خبرگزاری ایسنا گفته است: "برنامه‌های آتی ایران برای حضور در آب‌های آزاد، محدود به دریای مدیترانه نیست. تدبیر مقام معظم رهبری حضور در آب‌های آزاد است و بر اساس تعریف آب‌های آزاد، ما می‌توانیم به راحتی تا 50 کیلومتری ساحل هر کشوری برویم. بنابراین ما نیز باید توانمندی‌های خود را افزایش دهیم تا بتوانیم در هر نقطه آب‌های آزاد حضور داشته باشیم و این حق همه ملت‌هاست و ما این کار را انجام می دهیم."

بحث حضور نظامی در دریاها از دغدغه های استراتژیک ایران طی سال های گذشته و بطور مشخص و عینی ظرف دو سه سال قبل بوده است. از آنجا که قدرت های بزرگ دنیا یکی از شاخصه های قدرتمندی را حضور مقتدرانه و ملموس در دریاها و آب های آزاد قلمداد می کنند و این مسئله از دیرباز جزو شاخصه های قدرت، حضور سیاسی و ارتقای وجهه بین المللی شناخته می شود، ایران نیز در پی آن است تا با تقویت ناوگان ها و قدرت مانور خود در آب های آزاد، گوشه چشمی به قدرت نمایی دریایی نشان دهد و زهرچشم از قدرت هایی بگیرد که در خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس ها جولان می دهند.

اگرچه ناوگان ایران از لحاظ نظامی و لجستیکی برابر با قدرت های بزرگ حاضر در منطقه و خارج از منطقه نیست اما آغاز این حرکت و توجه به سرمایه گذاری و تجهیز ناوگانی می تواند در آینده نزدیک، ایران را وارد باشگاه قدرت های دریایی کند و در این میدان نیز رقابت با سایرین را دستور کار قرار دهد.

حضور در این عرصه اگرچه به اندازه تقویت برنامه های هسته ای و یا حوزه جنگ های سایبری حائز اهمیت نیست و در اولویت بعدی قرار دارد اما توجه بیشتر به این میدان پرظرفیت و بااهمیت می تواند در آینده نزدیک، حرکت موازی دیگری را همگام با سایر فعالیت های نظامی و امنیتی کشور سامان دهد و قدرت های جهانی را به چالش بکشد. 

همان گونه که فرمانده نیروی دریایی به نقل از رهبر انقلاب آورده است که "حضور نیروی دریایی در آب های آزاد نوعی نمایش عزت ایران است"، این مسئله می تواند سیمای باعظمتی از قوای نظامی و قدرت دفاعی و تهاجمی کشور را به رخ رقیبان و دشمنان بکشد و با حضور در نزدیکی مرزهای آبی قدرت های جهانی، پاسخی به حضور آنها در خلیج فارس بدهد و از قدرت مانور ایشان در حوزه های فرامنطقه ای بکاهد.

فرمانده نیروی دریایی ارتش گفته، برای حضور ناوشکن‌های نیروی دریایی ارتش در اقیانوس اطلس نیز برنامه‌هایی داریم که در آینده نزدیک محقق خواهد شد. او همچنین عنوان کرده که هنوز مشخص نیست حضور در اقیانوس اطلس امسال محقق شود یا سال‌های آتی، و این موضوع بستگی به تدابیری دارد که ابلاغ می‌شود و هر تدبیری که ابلاغ شود نیروی دریایی آمادگی دارد که حضور پیدا کند.

او قوانین مربوط به دریاها و آب های آزاد را این گونه تشریح کرده است: سه نوع از قوانین و مقررات بر دریاها حاکم است. در دریای بسته، قوانین حاکم بر آب‌ها توسط کشورهای همسایه آن دریاچه تدوین می‌شود. در مورد دریاهای نیمه بسته مثل خلیج فارس، ‌بخشی از قوانین حاکم مربوط به کشورهای حاشیه آن‌جاست و بخشی دیگر مربوط به قوانین بین‌المللی است. یکسری قوانین هم وجود دارد که در سطح بین‌الملل قابل پذیرش است. برای اندازه‌گیری حدود آب‌ها، یک خط مبدا در ساحل مشخص می‌کنند و از آن خط تا فاصله 12 مایل دریایی به عنوان آب‌های سرزمینی شناخته می‌شود و حاکمیت دولت بر آب‌های سرزمینی مثل حاکمیت بر سرزمین است. 12 مایل بعد از آن هم به عنوان آب‌های نظارت معرفی می‌شود و حاکمیت دولت بر آن محدوده دقیق‌تر از آب‌های سرزمینی است. از خط مبدا تا فاصله 200 مایل، منطقه انحصاری، اقتصادی یک کشور می‌شود و از آن فاصله به بعد، آب‌های آزاد محسوب می‌شود. البته این مساله در جایی مثل خلیج فارس نمی‌تواند اجرا شود، چراکه عرض خلیج فارس فقط 200 کیلومتر است و برای چنین منطقه‌ای خطوطی به اسم خط منصف به صورت توافقی بین کشورهای همسایه تعیین می‌شود. ما در شرق تنگه هرمز با پاکستان و عمان نیز بر اساس خط منصف عمل می‌کنیم. بعد از این خطوط منصف، آب‌های آزاد محسوب می‌شود و ویژگی‌ آب‌های آزاد این است که هر کشوری می‌تواند در آن حضور داشته باشد و می‌توانند فعالیت اقتصادی و تمرینات نظامی انجام دهند و حتی حضور نظامی داشته باشند ولی نمی‌توانند از منابع کف دریا استفاده کنند.

بنابراین کشورهای فرامنطقه‌ای با احتساب محدوده آب‌های سرزمینی و نظارت، در منطقه‌ای که به عنوان آب‌های آزاد محسوب می‌شود حضور دارند و بدین ترتیب حضور نیروهای فرامنطقه‌ای در این محدوده قانونمند و بر اساس قانون است. به گفته سیاری، ایران هم می‌تواند در تمام آب‌های آزاد حضور پیدا کند کما اینکه مقام معظم رهبری در تدابیر خود تاکید کردند که دریا برای همه است و همه ملت‌ها در دریا اهداف راهبردی کلان دارند ولی برخی کشورها می‌خواهند به منافع کشورهای دیگر تجاوز کنند. ولی ما اهل ‌تعدی و دست‌اندازی به سواحل و آب‌های دیگران نیستیم بلکه اهل حضور هستیم و این یعنی ما هم باید مثل کشورهای دیگر در آب‌های آزاد حضور داشته باشیم.

حضور نیروهای خارجی در آب های جنوبی ایران پس از دخالت امریکا در عراق و افغانستان و احداث پایگاه های نظامی قدرت های غربی در کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، شدت بیشتری گرفته و این مسئله نگرانی هایی را برای ایران به وجود آورده است. البته سیاری می گوید که این نیروها نه در خلیج فارس و نه در دریای عمان، وارد آب‌های سرزمینی و نظارتی ایران نمی‌شوند و نیروهای ایران مرتب در حال گشت‌زنی هستند.

چندی پیش مقام های نظامی امریکا در منطقه اعلام کردند که بهتر است برای حفظ امنیت و جلوگیری از بروز تنش میان نیروهای خارجی و گشت های ایرانی، یک خط تلفن قرمز میان طرفین براساس الگویی که در جنگ سرد میان امریکا و شوروی متصل شده بود ایجاد شود تا طرفین در صورت لزوم نسبت به موقعیت و هویت یکدیگر مطلع شوند. اما فرمانده نیروی دریایی ارتش در تازه ترین اظهاراتش گفته است که نیازی به خط تماس اضطراری با نیروهای امریکایی نیست و محمود احمدی نژاد نیز ظاهرا در پاسخ به این درخواست گفته است که "امریکایی ها در این منطقه چه کار دارند؟"

طبق اظهارات این مقام بلندپایه نظامی ایران، قرار است به زودی یک پایگاه دریایی نیز از سوی ایران در منطقه راس میدانی ایجاد شود و این کار به معنی استقرار تعدادی نیروی انسانی و تجهیزات در آن منطقه است. سیاری گفته این اقدام موجب آبادانی و رونق بیشتر بنادر تجاری نیز می شود. او گفته است: وقتی ما چنین آبادانی‌هایی را در مناطق ساحلی به وجود بیاوریم، موجب می شود بنادر تجاری ما در آنجا رونق پیدا کند. قرار است که بنادر جاسک و چابهار به دو بندر بزرگ اقیانوسی کشور تبدیل شود و رئیس‌جمهور نیز چنین وعده‌ای را داده است. یکی از تاثیرات مثبت این مساله، این است که راه‌های وصولی ما به بنادر نزدیک‌تر می‌شود و این از نظر هزینه، حسن بزرگی محسوب می‌شود و اگر محقق شود می‌تواند رونق خوبی برای آن منطقه و کل کشور به ارمغان بیاورد. زمانی منابع غذایی ما بویژه در دریای عمان توسط چینی‌ها، کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها برده می‌شد و با صید صنعتی ماهی‌ها و میگوهای ما را می‌برند ولی الان که ما در آنجا حضور پیدا کرده‌ایم، حداقل در محدوده خودمان از این کار جلوگیری می‌کنیم. اگر شیلات و ناوگان صیادی ما قوی باشد به راحتی می‌توانیم بهره‌برداری مناسبی از منابع غذایی آب‌های جنوبی انجام دهیم و از نظر اقتصادی می‌تواند جمعیت زیادی را در آن منطقه و حتی کل کشور پوشش دهد. بنابراین حضور ما در بنادر، هم موجب آبادانی و ارتقای معیشت مردم می‌شود و هم توسعه و ارتقای سطح رفاهی آنها را به دنبال دارد و این تدبیر زیبایی است که مقام معظم رهبری داشتند.