تبانی آنکارا و واشنگتن علیه اسد

به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، اردوغان در این سفر قصد دارد با حضور در این اردوگاه از مرحله جدید روابط آنکارا – دمشق اسد پرده برداری کند. از جمله می‌خواهد از آن جا آغاز دور جدید تحریم‌های اقتصادی، مالی و سیاسی را که می‌تواند برای اسد و ارکان حکومتش کمی گران تمام شود، اعلام کند. مثلا می‌خواهد درباره ممنوعیت مبادله و تبدیل لیر سوری در ترکیه و همچنین مصادره اموال ویژه بشار اسد در ترکیه و تحریم‌هایی از این دست سخن بگوید.

همچنین بنا به اخباری که منابع آگاه به اطلاع روزنامه السفیر رسانده‌اند، اردوغان قصد دارد در این سفر همچنین خبر توقف همکاری‌های صنعتی مانند توقف شبکه ارتباطی برق سوریه با ترکیه را که بر برق کشورهای اردن، عراق و لبنان نیز اثر می‌گذارد، نیز اعلام کند.

به گفته این منابع سفر اردوغان به جنوب و دیدنش از اردوگاه پناهندگان و اعلام خبر آغاز تحریم‌های جدید، آغاز فعالیتش در چارچوب تبانی است که اردوغان در سفرش به نیویورک و دیدارش با باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا، بر سر آن توافق کرده بود. بر اساس این توافق، ایالات متحده امریکا از ترکیه در مبارزه با شورشیان حزب کارگران کردستان موسوم به پ.ک.ک حمایت کامل می‌کند و حتی زمینه‌های لازم برای ورود نیروهای نظامی این کشور به شمال عراق و کوهستان‌های قندیل چه هوایی چه زمینی را فراهم می‌آورد. در مقابل ترکیه تعهد داده است که حلقه محاصره علیه سوریه را از خاک خود تنگ‌تر کند و در جهت منافع امریکا در این زمینه گام بردارد.

این در حالی است که هفته پیش روزنامه رادیکال ترکیه خبر از توافق پنهانی اردوغان با اوباما برای دادن خودمختاری به کردهای ترکیه خبر داده بود.

مانور نظامی ترکیه که چهارشنبه گذشته آغاز شده و تا پنج‌شنبه این هفته ادامه خواهد داشت، نخستین مرحله از افزایش فشارها به سوریه محسوب می‌شود و به گفته منابع آگاه نه تنها جنبه صرفا ترساندن ندارد بلکه بسیار هم جدی است و در راستای اهداف ترکیه – امریکا علیه منافع سوریه در آینده محسوب می‌شود. این منابع همچنین می‌گویند، پس از وتوی روسیه و چین علیه تصویب هر گونه قطعنامه‌ای علیه سوریه اکنون غرب خود را مصمم کرده تا به بهانه "کمک‌های انسانی" به سمت عملیات نظامی در سوریه گام بردارد.

به گفته این منابع سناریویی که ترکیه و امریکا برای اجرای آن به توافق رسیده‌اند بدین ترتیب است که مناطق مرزی سوریه از جسر الشغور تا شمال حلب توسط نیروهای خارجی اشغال شود و پناهندگان سوری در آن محاصره باقی بمانند. هم‌زمان نیروهای مخالف سوری با حمایت خارجی برای آزاد‌سازی مابقی سوریه وارد خاک این کشور شوند، یعنی دقیقا همان سناریویی که برای لیبی و بنغازی کشیده شد.

منابع آگاه می‌گویند، ترکیه با این سناریو کاملا موافق است؛ آن هم به یک دلیل ساده، استیلای کامل بر ارتش و آزمودن ارتش جدید که ماه گذشته تصفیه‌های گسترده‌ای را در صف سران آن شاهد بوده است. در آن تصفیه تمامی ژنرال‌های مخالف اردوغان از ارتش برکنار شدند و به جای آنها ژنرال‌های وفادار به او منصوب شدند.

روزنامه ملیت ترکیه یادداشتی را از سامی کوهن در این زمینه منتشر کرده و نوشته است، پس از وتوی قطعنامه شورای امنیت علیه سوریه توسط مسکو و پکن، و پافشاری و مقاومتی که از سوی اسد در برابر خواسته‌های امریکا و غرب شاهد بودیم، غرب به خود جرات داده تا به سمت گزینه نظامی به بهانه حمایت از جان شهروندان متمایل شود و در این راستا به حفظ منافع خود نیز به شدت فکر می‌کند. 

کوهن درباره وتوی روسیه می‌نویسد، منافع مسکو در این بود که قطعنامه علیه سوریه را وتو کند، چرا که همکاری‌های سیاسی، نظامی و اقتصادی بسیار عمیقی با بشار اسد دارد که از زمان پدر او جریان داشته است. روسیه از این می‌ترسد که با سقوط اسد منافعش در سوریه مورد تهدید قرار بگیرد برای همین از حق وتوی خود استفاده کرد.

وی درباره وتوی چین نیز می‌نویسد، چین نیز قطعنامه علیه سوریه را وتو کرد چرا که از این می‌ترسد وضعیت فعلی در سوریه بر اعتراض‌های اجتماعی درونی خودش اثر بگذارد. در چنین حالتی هم روسیه و هم چین ممکن است با مخاطرات طولانی دست به گریبان شوند.

با این حال ترکیه نیز به هیچ وجه تمایل ندارد که بدون هماهنگی سیاستی را پیش ببرد و خود را در راس جبهه مبارزه با اسد قرار دهد. به همین دلیل نیز اعلام کرده است که هر گونه حرکتی علیه سوریه چه در زمینه تحریم و چه غیر از آن در چارچوب تصمیم‌ها و تصویب‌های شورای امنیت خواهد بود.

با این وجود کارشناسان نتوانستند دلیلی برای این که چرا اردوغان می‌خواهد سیاست ایذایی علیه سوریه را از اسکندرون که مورد اختلاف ترکیه و سوریه است آن هم از میان جمعیت پناهندگان مستقر در آن آغاز کند، بیابند. خصوصا این که به اعتقاد کوهن، اعمال تحریم از سوی آنکارا علیه سوریه حداقل در کوتاه مدت به ضرر مصالح ترکیه خواهد بود، به ویژه این که تمامی مراودات جاری میان دو طرف در تمامی بخش‌های گردشگری، بازرگانی، انرژی و ارتباطات در حال حاضر در وضعیت شبه تعطیلی به سر می‌برد. دولت ترکیه این تحلیل را رد می‌کند و می‌گوید این سیاست در طولانی مدت به سود منافع آنکارا خواهد بود چرا که مدعی است حکومت اسد دیر یا زود سقوط خواهد کرد.

دولت ترکیه با حمایت از مخالفان و اجازه دادن به آنها برای برگزاری کمپین تبلیغاتی و نشست‌های مشورتی در حقیقت کار قمار علیه بشار اسد را آغاز کرده است.