سفر کرزی به هند؛ پیام‌ها و پیامدها
رئیس جمهور افغانستان زخم خورده از تروریسم و خنجر خورده از همسایه جنوبی اش طبق قرار قبلی راهی دهلی نو شد تا تحلیلگران سیاسی تقارن این سفر را با روزهایی که پاکستان و افغانستان از هم دورتر شده و یکدیگر را به خرابکاری و دخالت در امور داخلی متهم می کنند، معنادار توصیف کنند.
پیش از سفر، حامد کرزی در یک سخنرانی بطور تلویحی پاکستان را متهم به کارشکنی در تلاش های صلح در افغانستان کرد و با گفتن اینکه از این پس مذاکرات صلح باید با دولت پاکستان صورت بگیرد نه گروهای درگیر، به نوعی اسلام آباد را مقصر اصلی ناامنی و ترورهای زنجیره ای در کشورش قلمداد کرد.
امسال سال مهمی برای افغانستان خواهد بود. تکلیف این کشور در بسیاری موارد روشن تر از قبل می شود و مسیر پیش روی آن بر آینده منطقه تاثیر خواهد گذاشت. افغانستان دو کنفرانس مهم را در استانبول و بن در پیش دارد و مذاکرات درباره همکاری های درازمدت با امریکا و انگلیس را هم آغاز کرده است. به نظر می رسد تنش های امریکا و پاکستان و اختلاف های پدید آمده میان پاکستان و افغانستان از یکسو و نزدیکی بیشتر هند و افغانستان از سوی دیگر، سبب می شود تا امریکا و انگلیس جای پای محکم تری در افغانستان برای خود باز کنند و تمرکز برنامه های مبارزه با تروریسم را در این منطقه از جهان از اسلام‌اباد به کابل منتقل کنند.
دولت و ملت افغانستان پس از ترور برهان الدین ربانی و حمله‌های پیوسته شبکه حقانی، روابط خود را با پاکستان تغییر داده است. امریکا هم از صریح ترین الفاظ برای انتقاد از عملکرد ضد صلح پاکستان استفاده می کند و سازمان اطلاعات این کشور را همکار و حامی برخی گروه های شورشی مسلح عنوان می کند.
اغلب کارشناسان معتقدند که آرام شدن اوضاع در افغانستان، توازن قوای مورد نظر پاکستان را به هم می زند و کابل را بیش از پیش به دهلی نو نزدیک می کند. طی سال های گذشته سفر مقام های هندی و افغانستانی به کشورهای یکدیگر با اعتراض های آشکار و پنهان اسلام آباد همراه بوده است. پاکستان به هیچ روی رفاقت و همکاری این دو همسایه اش را برنمی تابد و حاضر است دست به هر حرکتی بزند تا از نفوذ هند در افغانستان جلوگیری کند. پاکستان می خواهد افغانستان را نیازمند همکاری با خود نگه دارد و این کشور را وادارد تا بساط حضور و نفوذ هند را در سرزمینش برچیند.
اما پیمان مشارکت استراتژیکی که دیروز میان رهبران افغانستان و هندوستان به امضا رسید، روابط دوستانه دو کشور را در بخش های امنیتی، تجاری و فرهنگی عمیق تر و بطور حتم، فاصله و اختلاف های افغانستان و پاکستان را بیش از پیش خواهد کرد. با این توافق نامه هند در بخش های انرژی و استخراج معادن و نیز آموزش نیروهای نظامی افغانستان حضور پررنگ تری خواهد داشت. مان موهان سینگ به کرزی و ملتش اطمینان داد که "افغانستان می تواند روی هند به عنوان یک شریک با اعتبار حساب باز کند."
گفتگو با هند گفتگوهای سازندگی و پیشرفت به نظر می آید و گفتگوی احتمالی با پاکستان گفتگوهای تروریسم و امنیت. همچنین گفتگو با هند یک پیام تهدید برای پاکستان تلقی می شود. اسلام آباد همواره از نفوذ هند در امور افغانستان نگران بوده و این نگرانی با تیره شدن روابط بین اسلام آباد و کابل پس از کشته شدن برهان الدین ربانی تبدیل به یک کابوس شده است. البته حامد علمی یکی از سخنگویان ریاست جمهوری افغانستان درباره گمانه زنی هایی که درباره این سفر شده، گفته است: "سفر آقای کرزی به هندوستان از قبل تعیین شده بود و بنابراین ارتباط مستقیم به تحولات اخیر در افغانستان ندارد."
اگرچه این سفر از پیش برنامه ریزی شده بود اما نمی توان از پیام مستقیم آن به پاکستان چشم پوشی کرد. بدون شک هر گامی که هند و افغانستان به سوی یکدیگر بردارند، از جانب پاکستان نوعی مانور سیاسی تعبیر می شود؛ بویژه حالا که همه شرایط برای سردی بیش از پیش روابط دو ملت و کاسته شدن از میزان اطمینان افغان ها به همسایه جنوبی به حد اعلا رسیده است.
هند را ششمین کشور کمک‌کننده به افغانستان می دانند. اما این کمک ها بدون هزینه نبوده است چرا که طی این مدت حمله‌های تروریستی و بی عملی های پاکستان در مبارزه با تروریسم شدت گرفته و مرزها ناامن تر از گذشته شده است. پاکستان مقابله با حضور هندی‌ها را در افغانستان به‌عنوان یک هدف مدنظر دارد و برای رسیدن به آن از هر وسیله ممکن استفاده می‌کند. تحولات اخیر شاید پاکستان را به ایران، روسیه و چین نزدیک تر کند. امریکا هم با پیش بینی این چرخش سیاسی، قصد دارد همچنان اسلام آباد را در خط مبارزه علیه تروریسم نگه دارد و از تشکیل جبهه ای متحد که به گسست در مسیر جاری منطقه می انجامد جلوگیری کند.
نظر شما :