بی تفاوتی به پیشنهاد‌های ایران

دیپلماسی ایرانی : تاثیر شکست مذاکرات هسته‌ای با ایران به خصوص مذاکرات دی ماه گذشته بین نمایندگان جمهوری اسلامی و نماینده‌هایی از 5 عضو دائم شورای امنیت و آلمان و همچنین رویکرد چندین ماه گذشته تهران در مقوله هسته‌ای، شرایطی را پدید آورده است که در آن غرب پیشنهاد‌های ایران را یکی پس از دیگری نادیده می‌انگارد. پس از شکست تلخ مذاکرات دی ماه که در آن رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به صراحت از دلسردی غرب در مورد ادامه گفت و گو‌ها با ایران سخن گفته بود، هیچ پیشنهادی از سوی آمریکا و متحدان اروپایی‌اش برای حل مساله هسته‌ای ایران ارائه نشده و گزینه های مطرح شده از سوی ایران نیز در خوش بینانه‌ترین حالت به بررسی‌های بیشتر از جانب غرب موکول شده‌اند. تنها پیشنهادی که در این مدت ارائه شد،‌طرح دست و پا شسکته روسیه بود که در آن در مقابل پاسخ تهران به سئوالات آژانس، تحریم‌ها به تدریج لغو می‌شوند. اما از همان ابتدا نیز مخالفت آمریکا با طرح گام به گام به رغم چراغ سبز تهران آن را محکوم به شکست ، چرا که بیشترین تحریم‌های اعمال شده علیه ایران از جانب آمریکاست و بدون موافقت کاخ سفید تلاش روسیه برای لغو تحریم‌ها بی ثمر خواهد بود.
اما در کنار پیشنهاد ناموفق روسیه که اخیرا بزرگترین ابهام موجود در آن یعنی اهمیت توقف غنی‌سازی مورد تاکید قرار گرفته است، تهران برای غرب پیشنهاد‌هایی ارائه داده که تا کنون پاسخی دریافت نکرده است. سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران مدت کوتاهی پس از مطرح شدن پیشنهاد گام به گام روسیه، برای کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نامه نوشت. وی در نیمه‌ تابستان از آمادگی جمهوری اسلامی برای از سرگیری مذاکرات هسته ای خبر داد. اما در شرایطی که گمان می‌رفت این اعلام آمادگی توجه غرب را جلی کند، هیچ یک از کشور‌های غربی واکنشی به آن نشان ندادند و اشتون تنها به ذکر این نکته اکتفا کرد که نامه جلیلی را بررسی خواهد کرد. بررسی که تا امروز و آینده‌ای نامعلوم به درازا کشیده است و به این ترتیب حتی ابراز تمایل تهران برای مذاکره نیز در جلب نظر آمریکا و متحدان اروپایی‌اش موثر واقع نشده است.
گفتنی است که اشتون 4 ماه پس از شکست مذاکرات هسته‌ای باز هم از ایران برای مذاکره دعوت کرده بود اما پاسخ دیرهنگام جلیلی به دعوت وی و پیش‌شرط‌های مطرح شده از سوی تهران برای ادامه مذاکرات موجب شد که رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا به روشنی اعلام کند که جمهوری اسلامی برای مذاکره از انگیزه لازم برخوردار نیست. در واقع دلسردی اشتون در مورد ایران یکی از دلایل اصلی پی پاسخ ماندن پیشنهاد‌های ایران برای مذاکره است. این در حالی است که محمود احمدی نژاد نیز اخیرا به تکرار از توقف غنی سازی 20 درصدی در ایران سخن می گوید اما این پیشنهاد نیز تا کنون نتوانسته نظر آمریکا و متحدانش در آنسوی آتلانتیک را جلب کند. رئیس جمهور ایران برای نخستین بار در جریان سفر اخیر به نیویورک از توقف غنی‌سازی 20 درصدی سخن گفت.
وی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در گفت و گو با روزنامه نیویورک‌تایمز اعلام کرد در صورتی که جامعه جهانی منابع اروانیوم غنی شده با خلوص بالا را برای ایران تامین کند، تهران فورا غنی‌سازی 20 درصدی را متوقف خواهد کرد. اما در شرایطی که غرب از آغاز تا کنون همواره بر لزوم تعلیق غنی‌سازی در ایران تاکید داشته است، اظهارات احمدی‌نژاد در همین زمینه پاسخی را از سوی محافل غربی به همراه نداشته است. این درحالی است که با توجه بی تفاوتی غرب، احمدی‌نژاد بار دیگر در مصاحبه با تلویزیون دولتی ایران نیز اعلام کرد در صورتی که جامعه جهانی به ایران اورانیوم 20 درصد غنی شده بدهد، تهران بی درنگ این فعالیت را متوقف خواهد کرد.
اما این موضع‌گیری احمدی‌نژاد در حالی است که آمار منتشر شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد، جمهوری اسلامی در حال حاضر دست کم 70 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی شده در اختیار دارد و شماری از کارشناسان به گمانه‌زنی در مورد زمان احتمالی ورود ایران به باشگاه هسته‌ای پرداخته‌اند. در این بین پیش بینی‌‌ها از 8 هفته تا 2 سال متغیر است اما آنچه در این بین اهمیت دارد، تلاش محافظه کاران آمریکایی در کنگره برای تصمیم‌گیری‌هایی بر اساس این جدول زمانبندی علیه ایران است. تندرو‌ها بر این باورند که تحریم‌ها علیه ایران به اندازه کافی در ایجاد اخلال در فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی موثر نبوده و به همین دلیل باید اقدامات شدید‌تری را شامل تحریم‌های مضاعف به عمل آورد و در صورت به نتیجه نرسیدن گزینه نظامی روی میز خواهد بود.