اقتصاد، کمند اتصال چین به اروپا

بحران یورو گریبان اقتصاد یونان را گرفته است و کشورهای دیگر اروپایی عضو را نیز درگیر این بحران کرده است. راهکار کشورهای اروپایی برای این بحران تا به امروز چه بوده و تا چه اندازه موفق بوده‌اند؟

13 سال پیش یورو بوجود آمد که امروزه 17 کشور اروپایی عضو آن هستند، اما چند کشور مهم اروپایی به ویژه کشوری همچون انگلستان عضو آن نشدند. هدف از بوجود آمدن یورو این بوده است که کشورهای اروپایی تجارت را میان خودشان و کشورهای دیگر با به وجود آوردن یک واحد پولی دیگر مشترک که همان یوروست،تقسیم کنند.

 مشکلی که از همان زمان بوجود آمدن یورو پیش آمد این بوده که متولی اصلی آن آلمان و پس از آن هم فرانسه بود که دارای قویترین اقتصاد در اروپا هستند. قرار بر این بود که کشورهای غیررسمی عضو یورو همچون یونان درصد بدهی‌های کسری بودجه سالانه‌شان از 3 درصد تولید ناخالص داخلی بالاتر نرود و همچنین بدهی‌های کلی دولت‌ها که بدهی‌های انباشته شده در یک سال کشورهای عضو یورو است نیز از 60 درصد بالاتر نرود.

اما بسیاری از کشورها این مساله را به شکل توصیه گرفتند و به آن عمل نکردند. از جمله این کشورها می‌توان یونان، پرتغال، ایتالیا و ایرلند را نام برد. اولین بحران نیز متوجه کشور یونان بود که بدهی‌های سالانه و کسری بودجه زیادی داشت. راه حلی که در مقابل این مساله انجام دادند این بود که از صندوق بین‌المللی پول، بانک مرکزی اروپا و برخی از کشورهای ثروتمند خارج از این منطقه همچون چین، ژاپن و عربستان سعودی کمک گرفتند تا اوراق قرضه دولتی یونان را بخرند و آنها نیز تا حدی همکاری کردند. اما اخیرا که دوباره بررسی کردند به این نتیجه رسیدند که یونان همچنان در بحران بسر می‌برد و هنوز نتوانسته بدهی‌های خود را پرداخت کند.

راه دیگر این بود که یونان را از منطقه یورو بیرون کنند که واحد پول یونان یورو نباشد. اما باز هم مساله این بود که این راه حل شاید بحران را در کوتاه‌مدت به تعویق بیندازد اما در بلند مدت جواب نخواهد داد. همچنین از نظر سیاسی نیز حالت Domino Effect خواهد داشت. بدین معنا که اگر یونان از منطقه یورو بیرون آید برای کشورهای دیگری که چنین مشکلاتی دارند، زمینه‌ای خواهد شود تا آنها نیز از عضویت یورو خارج شوند. در حالیکه فرانسه و آلمان قصد دارند تعداد کشورهای عضو یورو را زیاد کنند و نه کم. به همین دلیل آقای سارکوزی و خانم مرکل در دیدار اخیرشان تصمیم گرفتند که راه‌حل خروج یونان از منطقه یورو را حذف کنند.یعنی یونان در منطقه یورو باشد و با راه‌حل‌های دیگری به این بحران خاتمه دهند.

همانطور که می‌دانید چین و بانک‌های آلمانی و فرانسوی حاضر شدند تا اوراق قرضه بیشتری خریداری کنند. یکی از دلایلی که ارزش سهم پنج بانک مهم فرانسه کاهش شدید داشته نیز به این دلیل بوده است که اوراق قرضه‌ای که این بانک‌ها همانند بانک سوسیته دو فرانس جمع کردند، اوراق قرضه بی‌ارزش یا بسیار کم‌ارزش یونان را خریدند و بعد شاهد بودند که این سهام‌ها سود بالایی ندارد و دچار ضرر شدند.

آلمان مخالف پیشنهاد چاپ ارواق قرضه اروپایی بوده است، راه حل چاپ ارواق قرضه اروپایی چیست و چرا آلمان مخالفت کرده است؟

بانک مرکزی اروپا از کشورهای اروپایی پول می‌گیرد و به یونان می‌دهد و در مقابل از یونان اوراق قرضه می‌گیرد. طرفی که یونان می‌شناسد بانک مرکزی اروپاست، به جای آنکه کشورها هر کدام به تنهایی از طریق بانک مرکزی اقدام کنند، اوراق قرضه جمعی اروپایی درست کردند که همه کشورهای اروپایی در آن سهم داشته باشند و فشاربر یک کشور وارد نشود.

من نیز پیشنهادی داده بودم که صندوقی همانند صندوق بین‌المللی پول ایجاد کنند اما این صندوق منطقه اروپا باشد که همان کارکرد صندوق بین‌المللی پول را می‌کند، اما بیشتر توجه، کشورهای اروپایی دچار بحران هستند.

راهکارهای اعمال شده تا به امروز کارساز نبوده است؟

خیر، نباید در اقتصاد توقع داشت که مسایل این چنینی درزمان‌کوتاه‌مدت جواب دهد، بلکه این فرایند طولانی است. با پول‌هایی که یونان برای کسری بودجه خود گرفته، باید کسری بودجه خود را کم کندو بدهی‌های خود را پرداخت کند. در مساله یونان تنها کمک کشورهای دیگر نیست،بلکه خود این کشور هم نیاز به ریاضت‌های اقتصادی دارد که منجر به اعتصاب‌ها و اعتراض‌ها در این کشور شده است. همانطور که می‌دانید هر روز گروهی از کارگران و کارمندان که از حقوق آنها کاسته شده و ساعت کاری آنها افزوده شده، اعتصاب می‌کنند. اما تمامی این ریاضت‌های اقتصادی هم یک شبه جواب نخواهد داد.

کشور چین در کمک به حل این بحران در اروپا چه نقشی ایفا کرده است؟

کشور چین مازاد طراز پرداخت‌های بین‌المللی زیادی دارد. بدین معنا که صادراتش بیشتر از وارداتش است. در نتیجه توانسته پول‌های خارجی همچون دلار را جمع‌آوری کند. به دلیل آنکه میان تجارت چین و اروپا رابطه اساسی وجود دارد، اما همه بر اقتصاد چین و امریکا تمرکز کرده‌اند. بنابراین اگرچین به این بحران کمک نکند، ضرر آن متوجه اقتصاد خود این کشور خواهد شد. به همین دلیل اگر چین امروزه به اروپا کمک می‌کند بر همین اساس است که اروپا را سراپا نگه دارد تا موجب وروشکستگی اقتصاد خودش نشود.اقتصاد ژاپن، چین، اروپا و امریکا در هم تنیده است.

آیا این بحران‌ها بر این اقتصاد ایران هم تاثیرگذار است؟

خیر، به دلیل آنکه ایران با یونان و دیگر کشورهای اروپایی چه اندازه روابط اقتصادی دارد، همچنین بازارهای مالی ایران هیچ‌گونه لینکی با بازارهای بورس و مالی اروپایی و امریکایی ندارد. به عنوان مثال اگر کالایی را چین به ایران بفروشد یا خیر، تاثیری ندارد، چراکه می‌تواند از کشوری دیگر تهیه کند. بحران‌های اقتصادی اروپا و یا امریکا تاثیر چندانی بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه ندارد.