پاسخ به سامانه موشکی ناتو با احیای S300

این مشابه سخنی بود که طی سال های گذشته از زبان رئیس دولت و سایر مقام های کشور نیز شنیده شده است و آن عبارت از این است که تحریم ها و ممانعت از ورود برخی تجهیزات و فناوری ها سبب شده است تا مبتکران داخلی دست به کار شده و خود به رفع احتیاجات کشور بپردازند و تولید ملی را جایگزین واردات کنند.

یکی از خودکفاترین بخش های تولید در ایران بخش نظامی است که به شهادت دوست و دشمن، پیشرفت خیره کننده ای داشته و سال به سال دستاوردها و مهارت های جدیدی را عرضه کرده است. رونمایی از نسل های جدید موشک و رادار و سیستم های پدافندی در ایران حاکی از تلاش موفقیت آمیز ارگان های سازنده آن بوده و به اندازه ای رعب و وحشت در دل رقبا و دشمنان انداخته است که در مورد قرارداد فروش سامانه دفاع موشکی  s300 به روسیه فشار آوردند تا این کالای تحریمی را در اختیار تهران قرار ندهد. روسیه نیز از قانون رایج تحریم ها تبعیت و اعلام کرد که این موشک ها را به ایران نمی دهد ولی حاضر است مشابه این کالا یا معادل آن را در اختیار طرف قرارداد بگذارد. این موضوع با خشم مقام های ایرانی مواجه شد و احمدی نژاد در یکی از سخنرانی هایش سخت به مقام های روسی و دیمیتری مدودف تاخت و پیروی او را از تصمیمات ضد ایرانی غرب مایه خسران و پشیمانی توصیف کرد.

خلف وعده روس ها از سوی دیگر مایه خرسندی دست اندرکاران نظامی ایران نیز شد. معاون تحقیقات و جهاد خودکفایی این مسئله را به نعمت یا توفیقی اجباری توصیف کرده و درباره مشخصات سامانه جایگزینی که در دست طراحی است، گفته است: مشخصات فنی سامانه‌ای که در حال طراحی آن هستیم قطعا بالاتر از S300 است و با برآوردی که انجام داده‌ایم هم در ارتفاع بالا و هم در ارتفاع کم برای انواع اهداف – حتی اهدافی که در ماموریت S300 نبود – قابل استفاده خواهد بود.

ظاهرا واکنش ها به لغو یکطرفه قرارداد با روس ها به همین جا ختم نشده است. روز گذشته احمد وحیدی وزیر دفاع در گفتگویی با خبرگزاری ایرنا درباره آخرین وضعیت قرارداد فروش سامانه پدافند موشکی s300 روسیه به ایران گفت: ما همچنان معتقدیم قرارداد فروش s300 باید طبق مفاد آن اجرا شود و این موضوع مستقلی است که ارتباطی با دیگر مسائل ندارد.

طبق نظر سردار وحیدی، این موضوع مستقل است و روسیه نباید آن را منوط به عوامل بیرونی کند. از همین رو وی ابراز امیدواری کرده است که روسیه رویکردی را انتخاب کند که منجر به اجرای کامل این قرارداد شود. اینطور که مواضع وحیدی نشان می دهد، ایران همچنان مصرانه به دنبال این سامانه موشکی است. البته باید پرسید آن سامانه طراحی شده توسط داخلی ها که قرار است نیازهای دفاعی ایران را پوشش دهد و به عنوان جایگزین s300 درنظر گرفته شود چیست و به کجا می انجامد!؟

به نظر می رسد پیگیری مجدد موشک های روسی بی ارتباط با استقرار سامانه دفاع موشکی ناتو در ترکیه نباشد. حرکت رو به جلوی ترکیه در به دست گرفتن سررشته امور در منطقه و تلاش برای هدایتگری کشورهای اطراف حتی سبب شده است تا توازن قدرت میان این کشور با روسیه در منطقه برهم بخورد و مسکو را از تحولات و جریان های این حوزه عقب بگذارد. شاید در این شرایط مسکو نیز ترغیب شود تا روی خوش به ایران نشان دهد و کاری کند تا ترمز ترکیه کشیده شود.

بعد از آنکه مقام های مختلف ایرانی لب به انتقاد از سیاست خارجی ترکیه گشودند و موافقت این کشور را با استقرار سامانه موشکی ناتو مغایر با منافع منطقه قلمداد کردند، وزیر دفاع نیز اعلام کرده است: استقرار سامانه موشکی از سوی بیگانگان در ترکیه توجیهی ندارد و به نفع ملت های منطقه نیست و ما این اقدام را بسیار مضر می دانیم.

به گفته وی، تجربه نشان داده است که حضور نیروهای بیگانه در کشورهای منطقه موجب خدشه دار شدن اعتماد بین کشورها و در نهایت نقض حاکمیت ملی آنها می شود.

روسیه هنوز واکنشی به استقرار این سامانه موشکی در ترکیه نشان نداده است. ظاهرا غربی ها آنها را مجاب کرده اند که روسیه تهدیدی برای اروپا محسوب نمی شود و این اقدام پیشگیرانه تنها به پیشرفت های نظامی و موشکی ایران ارتباط دارد و به امنیت منطقه کمک خواهد کرد. اگر روسیه منطق ناتو را پذیرفته باشد، بعید است با در اختیار گذاشتن s300 به ایران، رابطه خود را با غرب مخدوش کند ولی اگر احساس کند که ترکیه و خوش رقصی هایش در منطقه به سدی برای نفوذ و حضور روسیه تبدیل می شود، می توان امیدوار بود که رقابت میان این دو قدرت به نزدیکی هایی میان تهران و مسکو بینجامد و در برخی امور اقتصادی، امنیتی و حتی هسته ای به ایران نزدیک تر شود.