دیدار دوستانه پس از جنگ خصمانه دو همسایه
دیدار جلال طالبانی درست یک هفته پس از عقب نشینی نیروهای ترکیه از خاک عراق صورت می گیرد. ارتش ترکیه هشت روز پس از آغاز حمله زمینی به شمال عراق برای مقابله با حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) در یک عملیات غیر منتظره خاک عراق را ترک کردند.
جلال طالبانی، رییس جمهور عراق روز جمعه، هفتم مارس به عنوان در اولین سفر خود به عنوان رییس جمهور عراق به ترکیه سفر کرد.
دیدار جلال طالبانی درست یک هفته پس از عقب نشینی نیروهای ترکیه از خاک عراق صورت می گیرد. ارتش ترکیه هشت روز پس از آغاز حمله زمینی به شمال عراق برای مقابله با حزب کارگران کرد (پ.ک.ک) در یک عملیات غیر منتظره خاک عراق را ترک کردند.
آژانس خبری آناتولی گزارش داد که جلال طالبانی، رییس جمهور عراق طی یک دیدار رسمی دو روزه به آنکارا سفر کرده است.
سفر جلال طالبانی کردهای شمال عراق را به دو دسته تقسیم کرده است. مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق از سفر جلال طالبانی به ترکیه استقبال کرد.
عملیات زمینی نیروهای ارتش ترکیه روابط بین آنکارا و بغداد را تیره کرد، ترکیه معتقد است که دولت مرکزی عراق، برای مبارزه با شورشیان کرد شمال عراق به اندازه کافی تلاش نکرده است.
ترکیه نگران افزایش فعالیت های حزب کارگران کرد در شمال عراق است. افزایش فعالیت های حزب پ.ک.ک در شمال عراق می تواند کردهای ترکیه را که از طرف دولت پیوسته سرکوب می شودند را به شورش وادارد.
به دلیل چنین نگرانی هایی، احمد نجدت سزر، رییس جمهور پیشین ترکیه با وجود روابط اقتصادی بین آنکارا و بغداد همواره از دعوت طالبانی به ترکیه سرباز زده بود.
عبدالله گل، رییس جمهور ترکیه که پیش از این سمت وزیر امور خارجه کشور را بر عهده داشت بسیار مصر است تا نقش کشورش را در مسائل خاورمیانه بیشتر کند.
ترکیه مدعی است حزب کارگران کرد نزدیک به 40 هزار ترک را از سال 1984 به قتل رسانده است. آمریکا و اتحادیه اروپا حزب کارگران کرد را به عنوان یک حزب تروریستی شناخته اند اما نیروهای ارتش ترکیه درست یک روز پس از اخطار جورج بوش برای خروج نیروهای ترک از خاک عراق، شمال عراق را ترک کردند.
سفر جلال طالبانی به ترکیه می تواند گام مثبتی در جهت ارتقا روابط بین دو کشور باشد. اهداف سفر جلال طالبانی به ترکیه را می توان به سه بخش تقسیم کرد.
1- روابط اقتصادی ترکیه و عراق
2- روابط امنیتی بین دو همسایه
3- مسئله پ.ک.ک و کردهای شمال عراق
روابط اقتصادی ترکیه و عراق
روابط اقتصادی ترکیه و عراق به عنوان دو همسایه چه پیش از ورود نیروهای آمریکایی و چه پس از آن روابط پرتکاپویی بوده است. تا سال 1991، عراق بعد از آلمان دومین شریک اقتصادی ترکیه به شمار می رفت.
در سال 2007، ترکیه صادراتی به ارزش 2.8 میلیادر دلار به عراق داشت. تبادلات تجاری بین دو کشور در این سال بین 5-6 میلیادر دلار در نوسان بود.
بخشی از تجارت ترکیه که در شمال عراق جریان دارد با افزایش درگیریها در این منطقه با تغییراتی رو به رو می شود. پس از ورود نیروهای آمریکایی به عراق در سال 2003، روابط اقتصادی ترکیه با این منطقه وارد مرحله جدیدی شد. در آوریل سال 2007 که تبادلات تجاری بین دو کشور از مرز 5 میلیارد دلار گذشت، 2 میلیارد از آن به قرارداهایی مربوط می شد که در شمال عراق جریان داشت. در مجموع در سال 2007، هزار و دویست شرکت ترک در شمال عراق به فعالیت مشغول بودند که 14 هزار ترک در آنها مشغول به کار بودند.
اما در تابستان سال 2007 با افزایش تنش ها بین ترکیه و شورشیان کرد روابط اقتصادی رو به سردی گذاشت، بسیاری از شرکت های بزرگ اکنون در صدد هستند تا پروژه های نیمه کاره خود را به پایان برسانند و عراق را ترک کنند. اکنون این شرکت ها معتقدند که شرایط کار در شمال عراق با مشکلات بیشتری رو به رو شده است.
سفر جلال طالبانی به ترکیه می تواند دروازه جدیدی برای تجارت بین دو کشور باز کند. در چنین شرایطی امضای قرارداهای تجاری بین دو کشور علاوه بر منافع هر دو همسایه می تواند به محکم تر شدن روابط سیاسی این دو کشور کمک کند.
روابط امنیتی بین دو همسایه
با وجود آنکه ارتش ترکیه اعلام کرده است که به هدف خود که ساقط کردن حزب کارگران کرد در شمال بود رسیده است اما مشکلی پ.ک.ک همچنان در شمال عراق باقی است. ترکیه از دولت مرکزی عراق توقع دارد تابا این کشور برای مقابله با پ.ک.ک همکاری کند. هرچند پیش از این جلال طالبانی در جواب ترکیه برای تحویل دادن اعضای اصلی حزب پ.ک.ک اعلام کرده بود که حتی یک گربه به ترکیه تحویل نمی دهیم اما با خروج نیروهای ترکیه از شمال عراق شرایط برای آغاز مذاکرات بیشتر فراهم شده است. البته پیش از این در اکتبر سال گذشته دو کشور توافقنامه ای در خصوص مسائل امنیتی امضا کردند که طی آن عراق اعلام کرد که به شورشیان کرد اجازه حمله به ترکیه را نخواهد داد.
مسئله پ.ک.ک و کردهای شمال عراق
جلال طالبانی که خود یک کرد است در حالی به ترکیه سفر می کند که ارتش ترکیه کمتر از یک هفته است که شمال عراق را ترک کرده است. ورود نیروهای ترک به شمال عراق برای سرکوب شورشیان کرد در این منطقه پس از هشت روز به پایان رسید. نیروهای ارتش ترکیه درست یک روز پس از هشدار جورج بوش، رییس جمهور آمریکا برای ترک هر چه زودتر خاک عراق به ترکیه آغاز شد. حضور نیروهای ترک در شمال عراق روابط بین دو کشور را کمی تیره کرده بود و پیش بینی می شود با سفر جلال طالبانی صفحه جدیدی در روابط بین دو کشور باز شود.
شورشیان کرد که اغلب در کوه های شمال عراق حضور دارند به یکی از مشکلات دولت ترکیه تبدیل شده است. ترکیه علاوه بر عملیات تروریستی حزب پ.ک.ک، این نگرانی را دارد که این حزب کردهای ترکیه را نیز به شورش وادار سازد. از آنجا که دولت ترکیه همواره برخی از حقوق کردها را نادیده گرفته است احتمال چنین شورش هایی در مناطق کرد نشین ترکیه وجود دارد. لغت کرد تا مدت ها در ادبیات سیاسی ترکیه جایی نداشت.
مناطق کرد نشین ترکیه اغلب جزو مناطق محروم این کشور شناخته می شوند. اکنون زمان آن رسیده است که دولت ترکیه با سیاست جدیدی در قبال کردها امنیت خود را از راه های دیگری برقرار کند. شاید سفر جلال طالبانی به ترکیه سرآغازی برای یک سیاست جدید نه تنها در قبال عراق، بلکه در قبال کردهایی باشد که جزو شهروندان ترک هستند.
نظر شما :