چین انرژی ایران را در تنگنا قرار داد

دیپلماسی ایرانی: هر چند تهران تاکید دارد که روابط با چین در مقوله انرژی از گرمای سابق برخوردار است، اما هر از چند گاهی گزارش‌هایی منتشر می‌شود که از رو به افول رفتن ایران و چین در این زمینه خبر می‌دهد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، چین سرمایه گذاری‌های خود را در بخش گاز و نفت ایران محدود کرده و این اقدام ناشی از تن دادن پکن به خواست آمریکا مبنی بر پرهیز از سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران است.

این در حالی است که با توجه به شرایط کنونی، چین یکی از معدود کشور‌هایی محسوب می‌شد که می‌توانست سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در صنعت گاز و به خصوص صنعت استراتژیک نفت ایران انجام دهد.

گفتنی است تحلیلگران انرژی در پکن در حالی به کاهش سرمایه‌گذاری‌های انرژی در ایران اشاره می‌کنند که کشورشان در عین حال واردات نفت از ایران را افزایش داده است. بنا بر عقیده مقامات، کاهش و حتی متوقف شدن سرمایه گذاری چین در انرژی ایران از این واقعیت ناشی می‌شود که پکن از تحریم شرکت‌های نفتی خود در ایالات متحده نگران است. به همین دلیل از سال 2010 به طور ملموسی در روابط خود با بخش انرژی ایران محتاطانه عمل کرده و پروژه‌ها را به کندی پیش برده است. 

این در حالی است که دولت اوباما و کابینه وی از پکن می‌خواهند از کمک به فعالیت‌های هسته‌ای ایران خودداری کند. این موضوع به اندازه‌ای حائز اهمیت است که جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا در سفر اخیر خود به پکن آن را در دستور کار خود در رایزنی با مقامات چینی قرار داده بود.

کیتلین هایدن، سخنگوی کاخ سفید می‌گوید: «اوباما، بایدن و هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه، همگی بر ادامه روند سرباززدن چین از سرمایه‌گذاری در ایران تاکید دارند. آنها بر این عقیده‌اند که چین باید قرارداد‌های جاری در ایران را به کندی پیش برده و در عین حال از عقد قرار داد جدید در بخش انرژی خودداری کند.»

این در حالی است که یک مقام کنگره آمریکا که به دقت روابط واشینگتن و پکن را زیر نظر دارد تاکید می‌کند که چین در محافل خصوصی نظر متفاوتی با آنچه به طور علنی می‌گوید، دارد.

به گفته وی مقامات چینی در اواسط سال 2010 به همتایان آمریکایی خود گفته‌اند که نمی توانند به طور علنی اظهار نظر کنند اما در عمل واشینگتن خواهد دید که پکن دیگر در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کند.

گفتنی است از همین تاریخ به بعد تعداد هشدار‌ مقامات ایرانی به شرکت‌های چینی در خصوص تعلل در اجرای پروژه‌های نفتی و گازی افزایش یافته است. برای مثال شرکت ملی نفت چین که پروژه‌ای 7/4 میلیارد دلاری در میدان گازی پارس جنوبی ایران را در دست اجرا دارد اخیرا 2 یادداشت هشدار آمیز از سوی تهران دریافت کرده است. همچنین شرکت سینوپک چین که دومین شرکت بزرگ نفتی این کشور است نیز قرارداد 2 میلیارد دلاری توسعه میدان نفتی یادآوران را به کندی پیش می‌برد. البته با وجود انتشار گزارش‌هایی در خصوص پرهیز چین از سرمایه‌گذاری در ایران، به نظر نمی‌رسد که پکن بخواهد به طور علنی روابط خود با تهران را به چالش بکشد. با این وجود در شرایط جدید مدیریت روابط دوجانبه دشوار تر خواهد بود. برخی بر این گمانند که چینی‌ها از روند تجارت در ایران و دشواری‌های موجود در این راه نیز ناراضی هستند. شرکت های چینی بر این باورند که شرایط سرمایه‌گذاری در ایران و عقد قرار داد‌ها و همچنین روند مذاکرات در این خصوص چندان جذاب نیست. با این حال شماری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که با توجه روابط پکن و واشینگتن، باید این نکته را مد نظر داشت که شرکت‌های چینی به دلیل منافع خود در آمریکا نسبت به سرمایه‌گذاری در ایران علاقه زیادی نشان نمی‌دهند و برای توجیه ظاهری آنچه اتفاق می‌افتد دشواری تجارت در ایران را بهانه می‌کنند.

به گزاری خبرگزاری رویترز شرکت‌های چینی به وضوح امیدوارند که حضور خود را در ایران حفظ کنند اما این حضور باید به نحوی تعریف شود که در عین آن‌که چندان کم‌رنگ نیست که رابطه با تهران را در آستانه شکست قرار دهد، چندان هم گرم نباشد که حساسیت و نارضایتی مقامات واشینگتن را به همراه داشته باشد.

در بخش دیگری از گزارش رویترز این نکته خاطرنشان شده که با وجود کاهش سرمایه‌گذاری‌های چین در ایران، روند صادرات نفتی به این کشور تحت تاثیر قرار نگرفته بلکه نفت بیشتری به چین صادر شده است.