ترکیه بازی را باخت، ایران را دریافت
روزنامه الشرق الاوسط، چاپ لندن در یادداشتی به این موضوع پرداخته و می‌نویسد: کاملا ناگهانی و شوک‌آور بود هنگامی که ترکیه با مواضع امریکا برای کناره‌گیری بشار اسد از قدرت مخالفت کرد. به هیچ وجه قابل باور نیست که این همان ترکیه‌ای است که چند روز پیش وزیر امور خارجه‌اش برای نظام سوریه خط و نشان می‌کشید، هشدار می‌داد و خواستار توقف فوری خشونت‌ها می‌شد. آنچه رهبران و ملت سوریه از ترکیه برداشت کرده بودند تهدید آنکارا نسبت به نظام سوریه بود ولی آنچه اخیرا از ترکیه برداشت می‌شود چندان باب میل انقلابیون که کشتی مخالفت با نظام را هدایت می‌کنند، نیست.
در ادامه این یادداشت آمده است: حقیقت این است که به رغم مواضع اخیر ترکیه که مخالفان سوری را خجالت‌زده کرد و رهبران عرب را خشمگین ساخت، ثابت کرد که آنکارا مواضعش را بر اساس اصول اخلاق سیاسی و انسانی بدون اتکا به مواضع عربی و بی‌اعتنا به مواضع ایالات متحده که اخیرا به دلیل نگرانی‌اش از زیان‌هایی که ممکن است اسرائیل از وضعیت خاورمیانه متحمل شود، مواضعی اتخاد می‌کند که اگر به ضررش باشد حداقل به ضرر اسرائیل نباشد، دنبال می‌کند و سیاستی کاملا مستقل در پیش گرفته است. ترکیه این حقیقت را نیز درک کرده که اروپا هم از تکرار تجربه سخت لیبی در وضعیت فعلی برای سوریه به شدت نگران است.
نویسنده این یادداشت سپس می‌نویسد: ترکیه بازیگر اصلی سناریوی جاری در سوریه بود و تاثیری بسیار شگرف بر سیاست‌های نظام حاکم بر آن گذاشت، ترکیه در برابر رفتار خشن ارتش و سازمان‌های امنیتی در قبال تظاهرکنندگان به شدت واکنش نشان می‌داد، اگر چه نتوانست خشونت‌ها را متوقف کند ولی حداقل این دستاورد را برای خود به ارمغان آورد که بتواند رهبری فشارهای خارجی بر سوریه را بر عهده بگیرد و فشارها را بر آن افزایش دهد. در چنین وضعیتی از ترکیه انتظار می‌رود که با کارت‌هایی که در اختیار دارد نقش بیشتری در تحولات سوریه ایفا کند و مثلا ایران را که حامی معنوی نظام سوری محسوب می‌شود و از نظام آن تا آخرین لحظه دفاع می‌کند حتی اگر به انزوا کشیده شود، با خود همراه سازد. ایران این نکته را خوب می‌داند که فروپاشی نظام حاکم در سوریه در پیشبرد اهداف منطقه‌ای‌اش تاثیر سلبی می‌گذارد. سوریه در حقیقت پرنده‌ای است که بال راستش را حزب الله لبنان و بال چپش را حماس در غزه تشکیل می‌دهد و محرک و گرداننده آن نیز کسی جز ایران نیست که به واسطه این مجموعه کنترل منطقه را در اختیار دارد.
در ادامه این یادداشت آمده است: نظام سوریه در وضعیت فعلی برای ایران فقط یک هم‌پیمان ساده نیست، بلکه می‌توان گفت نقش مرگ و زندگی را برای نفوذ منطقه‌ای ایران ایفا می‌کند که برای تهران فعلا سخت است بتواند جایگزینی برای آن بیابد. در نتیجه تغییر مواضع ترکیه را می‌توان این گونه برداشت کرد که آنکارا فهمیده است که در موضوع سوریه فقط با بشار اسد طرف نیست بلکه ایران نیز شامل این پرونده می‌شود. از این رو ترک‌تازی ترکیه در قبال تحولات سوریه باعث شد تا آنکارا خود را در منطقه تنها ببیند در حالی که با کشورهای همسایه خود بیش از اینها منافع مشترک دارد که بارزترین آن بحث مبارزه با شورشیان پ.ک.ک است که نیاز مبرم به حمایت و همکاری ایران، سوریه و عراق دارد. برخی از تحلیلگران می‌گویند در مواضع اخیر عبدالله اوجالان علیه رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه و دولت حاکم بر این کشور تاثیرات ایرانی مشاهده می‌شود. در چنین فضایی ترکیه ترجیح می‌دهد که بیش از این خطر نکند و به مصاف همسایگانش نرود. هر چه باشد به ایران و سوریه بیش از دیگر کشورهای منطقه نیاز دارد.
یادداشت‌نویس الشرق الاوسط در ادامه می‌نویسد: مسئله اصلی در تحولات منطقه ایران است. تا زمانی که ایران وجود دارد باید کشورهای دیگر همگی برای تحقق خواسته‌هایشان با آن کنار بیایند. در سوریه تحول ایجاد نمی‌شود مگر این که با ایران توافقی حاصل شود. این حقیقت را ترکیه دریافته است. اکنون ترکیه فهمیده است که اگر ایران و منافعش را درک نکند، نمی‌تواند هیچ کدام از برنامه‌هایش را پیش ببرد. در روزهای آینده ترکیه باز هم مواضع نزدیک با مخالفان سوریه اتخاذ خواهد کرد ولی قطعا دیگر آن ترک‌تازی را نخواهد داشت و یک تنه پا به میدان نخواهد گذاشت و حتما این مواضع هماهنگ با تهران خواهد بود و پس از مواضع عربستان، اروپا و امریکا اتخاذ خواهد شد.
در پایان این یادداشت آمده است: در حالی که کشورهای عربی سفرای خود را از دمشق فرا خوانده‌اند، ترکیه هنوز این کار را نکرده است. شاید در موضعیت اضطرار برای حفظ آبرو در برابر کشورهای عربی دست به چنین کاری بزند ولی قطعا بیش از این خطر نخواهد کرد و اجازه نخواهد داد که بیشتر از این امنیت داخلی و اقتصادی‌اش آسیب ببیند به ویژه این که روسیه نیز ترجیح داده به جای آن که کنار تظاهرکنندگان بایستد از اصلاحات در سوریه حمایت کند.
نظر شما :