آیا ایران به انحصارگری روس‌ها پایان می‌دهد؟
سفر اخیر علی اکبر صالحی وزیر خارجه کشورمان به روسیه نوید روزهای بهتر و روابط گرم تری را میان روسیه و ایران داد. هرچند نمی‌توان خیلی خوشبیبانه به قضیه نگریست و می‌بایست دلیل سرد شدن مناسبات دو کشور را در دو سه سال گذشته مدنظر داشت، ولی وقوع تحولات زنجیره ای در منطقه باعث شده است تا هر دو کشور به دلیل نگرانی از حضور بیش از پیش غرب و استیلای بی چون و چرای آن بر منابع زیرزمینی و نظام های سیاسی کشورها، نقاط مشترک فیمابین را تقویت کرده و روی مواضع و دیدگاه های مشترک تمرکز بیشتری داشته باشند.
مسئله هسته ای ایران و بحران چند ماهه سوریه دو موضوعی است که تهران و مسکو را ناگزیر به یکدیگر نزدیک تر و احتمال اشتراک نظر و همسویی را – هرچند کوتاه مدت یا حتی شکننده – میان دو کشور تقویت می‌کند. اما در این میان، موضوع نفت و گاز یک موضوع و پرونده تازه است که معلوم نیست مسکو درباره آن روی خوش به تهران نشان دهد.
ایران سال گذشته یکی از پررخوت ترین سال های خود را در حوزه انرژی سپری کرد. حتی بهای نفت های فروخته شده را هم به صورت نسیه دریافت کرده و آخرین چک وصول شده اش مربوط به روزهای اخیر می‌شود که موفق شده مجموعا 4.5 میلیارد دلار از هند بستاند.
ظاهرا منفذهایی برای معامله های نفتی و گازی میان ایران و شرکای بزرگش چین و هند پیدا شده و تهران امیدوار است قراردادهای تازه ای نیز با آنها منعقد کند و سهم بیشتری را در سبد خرید این غول های خریدار انرژی از آن خود کند. روز گذشته مدیر بین‌الملل شرکت نفت از آمادگی چین برای دریافت گاز ایران از منطقه کشمیر پاکستان خبر داد.
سید محسن قمصری در جمع خبرنگاران درباره آخرین وضعیت وصول بدهی‌های نفتی هند با اعلام اینکه براساس توافق دو کشور پیش‌بینی می‌شود تا پایان ماه اوت سال جاری میلادی بدهی های نفتی پالایشگاه‌های این کشور صفر شود، گفت: تا چهارم شهریور (26 اوت 2011 میلادی) حجم وصول بدهی‌های نفتی از پالایشگاه‌های هند از مرز 4.2 میلیارد دلار عبور کرده و پیش بینی می‌شود به زودی این حجم به پنج میلیارد دلار افزایش یابد.
وی با اعلام اینکه با توجه به حل مشکلات دریافت بدهی‌های نفتی صادرات نفت ایران به هند ادامه می‌یابد، گفت: با وصول پنج میلیارد دلار بدهی دیگر مبلغی به عنوان بدهی از پالایشگاه‌های هندی وجود ندارد تا اینکه سر رسیدن محموله‌های صادر شده فرا برسد.
او درباره بدهی های نفتی چین به ایران نیز با لحنی بسیار امیدوارانه گفت: در حال حاضر روند صادرات نفت ایران به چین عادی بوده و مشکلی در دریافت مطالبات از این کشور آسیایی وجود ندارد.
اما بخش مهمی‌از سخنان این مقام نفتی کشورمان آنجا بود که اذعان کرد ایران با ساخت خط لوله پرشین قصد دارد گاز فازهای پارس جنوبی را از مسیر ترکیه به دریای مدیترانه، ایتالیا و سپس کشورهای اروپایی منتقل کند ولی انجام این امر منوط به شرایط بیرونی است. از سخنان او می‌توان اینطور برداشت کرد که انجام این مهم نیازمند شرایط سیاسی مناسبی است که بیش از هر چیز به روسیه مربوط است. قمصری گفت: "اگر شرایط سیاسی اجازه بدهد امکان انتقال گاز فاز پارس جنوبی وجود دارد زیرا اکثر کشورهای اروپایی به دنبال خروج از انحصار گاز روسیه هستند."
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت از گازهای پارس جنوبی به عنوان رقیب صادرات گاز روسیه یاد کرد ولی به این مسئله نیز اذعان کرد که تحقق این رقابت و دستیابی به امتیازهای صادرات گاز به اروپا بستگی به شرایط سیاسی دارد و فعلا همه چیز در این باره در انحصار روسیه قرار دارد.
البته در یکی دو ماه اخیر و به دنبال بالا گرفتن بحران سیاسی و اجتماعی در سوریه، اختلافاتی نظری و ایدئولوژیکی میان ایران و ترکیه بروز کرده و مناسبات این دو کشور را تحت الشعاع خود قرار داده است، اما اگر شرایط ورود جدی ایران به رقابت در صادرات نفت و گاز به اروپا از خاک ترکیه محقق شود، باید منتظر واکنش روس ها باشیم و ببینیم آیا نظیر همان برخوردهای مسکو با بلاروس و اوکراین با ایران نیز اتفاق می‌افتد یا خیر؟ آیا ورود ایران به رقابت انرژی با روسیه، خرده مناسبات میان دو طرف را نیز به خرده حساب های سیاسی تبدیل خواهد کرد؟
نظر شما :