ترک‌ها به رقیب مجال نمی‌دهند
ترکیه چند هدف را دنبال می‌کند:
1. آینده سوریه برای ترکیه بسیار مهم است، به دلیل آنکه ترکیه و سوریه همسایه هستند و در نقطه‌ای با هم اختلاف دارند که به آن انتاکیه گفته می‌شود. این منطقه مورد اختلاف از دوره عثمانی وجود دارد که در شمال غربی سوریه و جنوب شرقی ترکیه واقع شده که سوریه این منطقه را جزو قلمرو خودش قلمداد می‌کند، این در حالیست که در حاکمیت ترکیه است. بنابراین اگر در سوریه رژیمی روی کار بیاید که با ترکیه ناسازگار باشد، طبیعی است که تنش‌های زیادی میان دو کشور به وجود خواهد آمد. در نتیجه اگر حکومت جدیدی در سوریه برسرکار آید، باید حکومتی باشد که سرناسازگاری با ترکیه نداشته باشد. ترکیه نگران به وجود آمدن حکومتی رادیکال در سوریه بوده که ممکن است مشکلاتی برای این کشور ایجاد کند.
2. مساله آب است. آبی که از فرات در ترکیه سرچشمه می‌گیرد، این موضوع نیز مساله تنش میان دو کشور است.
3. همسایگی با کشوری پر تنش است که با اسراییل سرجنگ دارد، اما تا به امروز جنگ نکرده است. سرزمین اشغالی که وجود داردو باید در معادله صلح اعراب و اسراییل مورد ملاحظه قرار گیرد. بنابراین ترکیه می‌تواند از آینده سوریه نگران باشد.
4. مسایل اقتصادی نیز از تمامی موارد مهم‌تر است. به دلیل آنکه سوریه کشوری در حال توسعه و یا از نظر اقتصادی عقب‌مانده‌است و ظرفیت‌های زیادی برای توسعه دارد. ترکیه نیز ظرفیت سرمایه‌گذاری بالایی دارد، به دلیل آنکه ترک‌های زیادی در آلمان زندگی می‌کنند که می‌توانند سرمایه خود را به سوریه برده و در آنجا سرمایه‌گذاری کنند تا گسترش نفوذ ترک‌ها در این کشور را گسترش دهند.
5. اگر حکومتی در سوریه برسرکار بیاید، به نظر می‌رسد که ترکیه پتانسیل‌ها را می‌سنجد و از آنجایی‌که دارای قدرت تاثیرگذاری در سوریه است و با هم هم‌مرز بلافصل هستند بنابراین نگرانی‌هایی در ترکیه از آینده سوریه وجود دارد. از سوی دیگر مردم سوریه که مورد تعدی حکومت قرار گرفته‌اند و به سمت ترکیه حرکت می‌کنند تا به سمت کشورهای عربی مثل لبنان یا اردن. از این منظر است که دولت قدرتمند در آن منطقه کشوری نیست به جز ترکیه که توان کمک به مردم معترض سوری را دارد.
6. ترکیه مدل کشور مسلمان در حال توسعه است و از آغاز دهه نود مدلی شد که غرب و اروپا این کشور را به سمتی هدایت کردند که مدلی برای توسعه کشورهای اسلامی شود. به دلیل آنکه ترکیه در جهان اسلام سنی است و اکثریت جوامع اسلامی نیز از سنی‌ها تشکیل شده، بنابراین از ترکیه تبعیت می‌کنند و به جهت داشتن سابقه هدایت جهان اسلام نیز به آن توجه بیشتری می‌کنند. (همانطور که می دانید امپراطوری عثمانی تمام قلب جهان اسلام بود و کشورهای مسلمان ببشتر به آن سمت گرایش داشته‌اند تا جهان شیعه و یابه دلیل آنکه شیعیان در اقلیت بودند، ترکیه در آن زمان توانست نقش بیشتری داشته باشد) بنابراین مدلی که برای توسعه کشورهای اسلامی در نظر گرفته شده، مدل ترکیه است. مدل ترکیه حتی در لیبی، تونس و در حاشیه دریای مدیترانه هم استفاده شد.(ترکیه، آقای سارکوزی را برای ایجاد سازمان منطقه‌ای کشورهای حاشیه مدیترانه پشتیبانی می‌کند، همانطور که در دریای سیاه نیز توانسته چنین سازمانی را شکل دهد، تا پیش از آنکه سازمان اقتصادی خزر مطرح شود)
در نتیجه باید گفت با توجه به دلایل ذکر شده ترکیه در بحران سوریه نقش فعالی را ایفا کرده و میزبان مخالفان حکومت بشاراسد در کشور خود شده است. این کشور قصد دارد که مخالفان را به نوعی به خود جذب کند تا اگر حکومتی در آینده قرار است که در سوریه بر روی کار آید، به گونه‌ای باشد که با ترکیه روابط حسنه‌ای داشته باشد.
نقش فعال ترکیه در نظام بین‌الملل
هر بازیگری که در نظام بین‌الملل بتواند بازی بیشتری کند، بیشتر مطرح می‌شود،در نتیجه می‌تواند حوزه نفوذ خود را گسترش دهد. حوزه‌های نفوذ ترکیه در دو مورد خلاصه می‌شود:
1. اولین حوزه نفوذ اقتصادی است و درارای پتانسیل‌های قوی برای ریسک‌های اقتصادی است.
2. ترکیه از دیپلماسی عمومی استفاده می‌کند که آن اسلام است.
همانطور که در خبرها شنیدیم آقای اردوغان برای سفر خود به سومالی توانست 150 میلیون دلار جمع‌آوری کند که عمده کمک‌ها از بخش خصوصی است، به دلیل آنکه در این کشور حرف اول در اقتصاد را بخش خصوصی می‌زند و هرگاه هیات حاکمه ترکیه سفر می‌کنند، بیشتر از دولتمردان، بازرگانان حضور دارند.از این منظر ترکیه با کمکی که از بخش خصوصی جمع‌آوری کرد،به سومالی سفر کرده و در آنجا نیز امکان سرمایه‌گذاری زیادی برای آنها فراهم خواهد شد.
اگر قصد مقایسه با کشورهای دیگر را داشته باشیم،ترکیه به دلیل آنکه عضو ناتوست، دارای ارتش قدرتمندی است، جمعیت فعالی دارد، موقعیت جغرافیای مهمی دارد و در حال تبدیل شدن به مرکز ثقل انرژی در منطقه است، از ظرفیت بالایی برخوردار است تا بتواند در محیط بین‌الملل تاثیرگذار باشد.
همچنین ترکیه سیاست بسیار موفقی را دنبال می‌کند و حزب عدالت و توسعه با تکیه بر سیاست خارجی عثمانی که تنش را با همسایگان خود به حداقل رساند، در همین راستا گام برداشته است.
در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد، همانطور که ترکیه به عنوان یک مدل انتخاب می‌شود، کشورهای دیگر نیز می‌توانند از این تجربه استفاده کنند.
نظر شما :