جيش المهدى به فاز نظامى باز مى گردد؟

دفتر مقتدی صدر رهبر شیعیان عراق امروز چهارشنبه اعلام کرد، مهلت شش ماهه تعلیق جیش المهدی به پایان رسیده و این گروه شبه نظامی قصد دارد از روز شنبه فعالیت­های خود را از سر گیرد.

 

جیش المهدی در نیمه شعبان سال گذشته، پس از وقوع حادثه خونین کربلا که در آن نزدیک به یکصد نفر کشته و بیش از 150 نفر زخمی شدند، به دستور مقتدی صدر رهبر معنوی آن فعالیت­های خود را به حالت تعلیق در آورد.

 

" شیخ صلاح العبیدی " سخنگوی طیف صدری با شرکت در یک مصاحبه مطبوعاتی در نجف اشرف ضمن اعلام این خبر گفت:" روز شنبه آخرین مهلت برای پایان یافتن زمان تعلیق فعالیت­های جیش المهدی است. در صورتی که مقتدی صدر بیانیه تازه­ای برای تعلیق فعالیت­های این گروه صادر نکند، بدین معنا است که تعلیق پایان یافته و جیش المهدی می­تواند فعالیت­های خود را از سر بگیرد."

 

وی در ادامه افزود:" تاکنون آقای مقتدی قصد تصمیمی برای تمدید فعالیت­های جیش المهدی اتخاذ نکرده است. ولی اگر بیانیه­ای در این زمینه صادر شود به تمام اعضای جیش المهدی در سراسر عراق ابلاغ خواهد شد."

 

پیش از این، دو خبر دیگر درباره فعالیت­های جیش المهدی و طیف صدری منتشر شده بود که بازتاب گسترده­ای در مطبوعات جهان داشت. ابتدای هفته، طیف صدری اعلام کرد، توافق جیش المهدی با مجلس اعلای اسلامی عراق مبنی بر تحریم ریختن خون اعضای دو گروه و تلاش برای حفظ اتحاد و یکپارچگی احزاب عراقی، از آن روز باطل اعلام می­شود و از نظر طیف صدری این توافق نامه برگه­ای پاره شده­ای است که فاقد اعتبار است.

 

این جنبش این توافق­نامه را برگه­ای امضا شده بر روی سفره افطار دانسته بود که از روی سر خوشی امضا شده و هیچ اعتباری ندارد.

 

پیش از این، نزدیک به دو ماه پیش مقتدی صدر بیانیه­ای صادر کرد که بر اساس آن وی قصد دارد ظرف شش ماه مجدانه دروس حزوی بخواند تا پس از آن صدور جهاد برای مبارزه با ارتش آمریکا دهد. وی اکنون دروس خود را پیش " شیخ کاظم حائری " در نجف اشرف پیگیری می­کند.

 

قبل از این که جیش المهدی روی خشن خود را دوباره به دولتمردان سیاسی عراق نشان دهد، دو اتفاق مهم در عراق رخ دهد که باعث دلخوری شدید و نگرانی گروه­هایی همچون طیف صدری و جیش المهدی شد.

 

هفته گذشته جلال طالبانی، رئیس جمهوری عراق، در سفری به نجف اشرف، پس از دیدار با مراجع عظام آن شهر در یک مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرد و گفت:" ساختار کنونی دولت عراق به کل تغییر خواهد کرد و به استثنای حفظ سمت نوری مالکی، نخست وزیر، کابینه دچار تحول اساسی خواهد شد."

 

وی در توضیح جزئیات این تغییر گفت:" تعداد وزیران از 38 وزیر کنونی به 21 تا 23 وزیر کاهش خواهد یافت و شماری از وزیران ناکارآمد و بی­کفایت تغییر خواهند کرد."

 

بلافاصله پس از این اظهار نظر، این پرسش مطرح شد که منظور جلال طالبانی از تصفیه کابینه چیست؟ چه کسانی ناکارآمد هستند و چه کسانی باید از دولت خارج شوند؟

 

پس از آن اظهارات جلال طالبانی، خبر از توسعه گروه چهار جانبه به شش جانبه داد و گفت:" احتمالا به زودی گروه العراقیه به رهبری ایاد علاوی و حزب اسلامی که رهبری آن بر عهده طارق الهاشمی معاون رئیس جمهوری عراق است، نیز به این جمع اضافه می­شوند."

 

در این میان طیف صدری به خود آمد و متوجه شد هیچ نامی از این طیف به چشم نمی­خورد. این گروه زمانی به نیت گروه چهار جانبه پی برد که دید تمام رهبران عراق از جلال طالبانی گرفته تا مجلس اعلا این طیف را به باد شدیدترین انتقادهای خود می­گیرند.

 

از طرف دیگر فشارها به نوری مالکی برای تغییر اوضاع کابینه نیز به شدت افزایش یافته است. مسعود بارزانی در محصابه­ای با شبکه العربیه که روز یک شنبه از این شبکه پخش شد، اظهار داشت:" دولت عراق به هیچ وجه موفق نبوده و مایه آبروریزی ملت عراق است."

 

عمده انتقادهایی که به کابینه وارد می­شود به نفوذ طیف صدر به ارتش و وزارت­های کلیدی دولت عراق از جمله وزارت راه و ترابری، وزرات برق، وزارت آموزش عالی و ... که عمدتا در اختیار طرفدارن مقتدا صدر است، متوجه شده است.

 

بنا به گزارش سازمان امنیت عراق، وزارت کشور و ارتش عراق، این وزارت خانه­ها تبدیل به زندان جیش المهدی شده و در آنها جوخه­های مرگ برای سرکوب مخالفان این طیف به راه افتاده است. علاوه بر این اختلاس­های کلانی در این وزارتخانه­ها شده که به هیچ وجه قابل قبول برای دولتمردان عراقی نیست. به ویژه این که طرفداران این گروه اجازه بازدید و بررسی سازمان مبارزه با مفاسد اقتصادی را از این وزارتخانه­ها و سازمان­های تحت کنترل خود نمی­دهند و حتی تهدید به قتل و ترور هر کدام از نمایندگان این سازمان کرده است.

 

از سوی دیگر ترور و قتل استانداران و فرمانداران وابسته به مجلس اعلا در استان­های مختلف نیز با وجود آن معاهده مشترک افزایش یافته که موجب نگرانی رهبران مجلس اعلا شده است.

 

همچنین طی روزهای گذشته حملات خمپاره­ای به فرودگاه بغداد و منطقه سبز در پایتخت عراق نیز افزایش یافته که از آنجا که جیش المهدی سابقه چنین کارهایی را داشته این بار نیز انگشت اتهام به سوی این طیف نشانه رفته است.

 

در این میان، کارشناسان، نزدیکی مذاکرات ایران و آمریکا در مورد عراق را که ظاهرا در روزهای آینده برگزار خواهد شد، به این موضوع مرتبط می­دانند. به اعتقاد آنها برخی کشورهای خارجی قصد دارند با سنگ اندازی در روند مذاکرات ایران و آمریکا این گفت و گوها را به چالش بیاندازند.

 

در همین حال عده­ای از تحلیلگران امور خاورمیانه سفر اخیر نخست ­وزیر امارات و امیر دبی به ایران را نیز بی­ربط با مسائل عراق نمی­دانند. دولت امارات از این که ایران تاثیر به سزایی در تحولات عراق دارد، بسیار نگران است و حتی بارها به مسئولان عراقی خرده گرفته که ایران، عراق را بلعیده است.

 

هم مسئولان عراقی و هم مسئولان ایرانی معتقدند، به واسطه نزدیکی فرهنگی، حمایت گسترده ایران از گروه­های اپوزسیون مخالف رژیم بعث در زمان صدام حسین، اشتراکات مذهبی و بسیاری مسائل دیگر ایران در عراق حق آب و گل دارد.

 

حتی یک بار " عبدالعزیز حکیم " رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق، در سفر به امارات به امیر دبی گفته بود:" در زمانی که شما مهاجران و پناهندگان ما را راه نمی­دادید و در صورت پافشاریشان آنها را محکوم به اعدام می­کردید، این ایران بود که از ما با آغوش باز استقبال کرد و اکنون نیز حق دارد در عراق احساس مالکیت آب و گل داشته باشد."

 

اکنون امارات متحده عربی تلاش بسیاری می­کند با کمک به احزاب شیعه عراقی آنها را در برابر ایران و نفوذ آن قرار دهد. حمایت­های مالی کلان از برخی احزاب سیاسی از جمله حزب فضیلت که اکنون متحد طیف صدری است، جریان " احمد الیمانی " و " جند السماء " و ... از جمله این موارد است.

 

برخی از تحلیلگران سفر امیر دبی به ایران را مثبت ارزیابی نمی­کنند زیرا گمان می­رود " شیخ محمد بن راشد آل مکتوم " بر سر عراق قصد معامله­ای با جمهوری اسلامی داشته که تهران آن را نپذیرفته و به شدت رد کرده است.

 

از این رو برخی از کارشناسان، تحولات تازه عراق، از جمله جیش المهدی را بی­ربط با این جریان نمی­دانند.

 

البته این نظر هم وجود دارد که جیش المهدی برای معامله با دولتمردان عراقی چنین تصمیم­هایی را اعلام می­کند. به هر صورت به هیچ وجه مایل نیست در نظام عراق سرش بی­کلاه بماند.

 

به هر صورت پیش­بینی می­شود عراق شاهد تحولات تازه­ای باشد که ممکن است روند کنونی عراق را به طور کامل تغییر دهد. باید صبر کرد و دید.