این مرد ناجی روابط تیره آنکارا – دمشق می‌شود؟
بسیاری از تحلیلگران و سیاسیون لبنانی جنبلاط را مرد معامله‌های سیاسی در لحظات حساس می‌دانند و چون جایگاهی ویژه در لبنان دارد، همواره تحرکات او را زیر ذره‌بین داشته‌اند. مردی که به اعتقاد آنها با سبک و سنگین کردن منافعش در هر مقطع زمانی و سیاسی با هر جریان سیاسی وارد معامله می‌شود و کمتر از هر زمان قابل تصوری از یک جبهه وارد جبهه دیگر می‌شود، حتی اگر این دو جبهه با یکدیگر در رقابت یا تنش باشند. مثل اتفاق اخیر لبنان که او را از جریان 14 مارس به 8 مارس کشاند. حالا چند روزی است که این پیر سیاست لبنان به ترکیه رفته است، انجام این سفر آن هم در بحبوحه تحولات سوریه و مواضع سرسختانه ترکیه در قبال آن، بسیاری از جمله نجیب میقاتی، نخست‌وزیر لبنان را مضطرب کرده است. او از این می‌ترسد که نکند این مرد در ترکیه دست به یک معامله سیاسی بزند و خود را از دایره حامیانش خارج کند. اما جدای از این مسئله پرسش‌های بسیاری بر سر سفر جنبلاط به ترکیه وجود دارد. آیا واقعا سری در انجام این سفر است؟
روزنامه الشرق الاوسط، چاپ لندن در یادداشتی به قلم سمیر صالحه، ستون‌نویس ثابت این روزنامه به این موضوع پرداخته و با انتخاب عنوان "جنبلاط در ترکیه: کلمه رمز" می‌نویسد: جنبلاط همواره نقش محوری در نقشه سیاست داخلی لبنان داشته و دارد. شیوه تعامل او با مسائل سیاسی به ویژه در مواقع بحرانی و سخت همواره برای همگان پرسش‌برانگیز بوده است. بسیاری می‌گویند این شیوه همیشگی خانواده جنبلاط است، حزب او، طایفه‌اش و خانواده‌اش همواره معادله‌ای پیچیده برای انضمام به هم‌پیمانی‌های سیاسی داشته‌اند. اکنون این پیر سیاست به ترکیه رفته است. سفر به ترکیه در وضعیت فعلی و در حالی که ترکیه نقشی نامطلوب در تحولات سوریه دارد، برای بسیاری پرسش ایجاد کرده است. جنبلاط به دلیل چهره پراگماتیک مشهورش و حس سیاسی متمایزی که در پیش‌بینی و بررسی تحولات سیاسی داشته همواره مورد توجه طرف‌های تاثیرگذار خارجی در لبنان از جمله ترکیه بوده است.
در ادامه این یادداشت آمده است: او از زمانی که رجب طیب اردوغان بر سر کار آمد همواره تلاش کرده نوعی هماهنگی میان بیروت با آنکارا در بسیاری از پرونده‌های مشترک دو طرف ایجاد کند. بسیاری از این مصالح دو جانبه، دخالت‌ها و خدمات متبادل که دو طرف بر سر آنها توافق کرده‌اند، علنی بوده‌اند اما بسیاری نیز مخفی و اسرارآمیز باقی مانده‌اند. آخرین نمونه آنها فراهم آوردن تسهیلات لازم توسط آنکارا برای سفر جنبلاط به ترکیه برای گذراندن تعطیلات تابستانی در این کشور است که طی آن جنبلاط این فرصت را یافته که با درزی‌های ترکیه و درزی‌های ساکن در سرزمین‌های عربی اشغالی دیدار کند. همچنین بتواند به آنکارا توصیه کند که برای حل بحران لبنان مواضع خود را تغییر داده و رویکردی نزدیک به دمشق اتخاذ کند، اگرچه جزئیات بیشتری در این زمینه نداریم و دقیقا نمی‌دانیم جنبلاط به اردوغان چه گفته، چه امتیازی خواسته یا چه امتیازی داده است.
نویسنده سپس می‌افزاید: جنبلاط همواره از دموکراسی موجود در ترکیه ستایش کرده است و با همین دستاویز بارها توانسته ترک‌ها را قانع کند که در مسائل و سختی‌های موجود داخلی و منطقه‌ای لبنان نقش‌آفرینی کنند، ترک‌ها هم در بسیاری موارد بیش از انتظارات جنبلاط وارد عمل شده‌اند. مثلا، عادی شدن روابط آنکارا با ارمنی‌های لبنان که دیاسبورا، یکی از رهبران آنها اعلام آمادگی کرده بود که ارامنه حاضرند گذشته را فراموش کرده و صحفه تازه‌ای در رابطه با ترکیه بگشایند و ترک‌ها نیز به خوبی از آنها استقبال کردند، نمونه بارزی از این نوع همکاری است. اما ظاهرا این بار وضعیت فرق می‌کند، این بار موضوع فراتر از هماهنگی لازم برای آشتی ارمنیان با ترک‌ها یا حضور نیروهای ترکیه در جمع نیروهای چند ملیتی در جنوب لبنان یا پرونده تشکیل دولت در لبنان یا مسائل قبرس و پیغام و پسغام‌های دو جانبه در این زمینه است. ظاهرا آن چه این بار بیش از هر چیز رخ نمایی می‌کند، وضعیت سوریه و پیش‌بینی اوضاع پس از بحران آن کشور است. وضعیتی که روابط دمشق – آنکارا را به شدت تیره کرده و از سویی ممکن است تاثیرات شگرفی در آینده منطقه از جمله لبنان و حتی ترکیه بگذارد.
سمیر صالحه سپس می‌نویسد: هم اردوغان و هم جنبلاط به خوبی می‌دانند که به رغم مشکلات متعددی که در رابطه با بحران سوریه وجود دارد و هشدارهایی که دائما به رهبران این کشور از سوی جامعه جهانی بر سر برخورد با بحران پیش آمده داده می‌شود، دمشق در نهایت با موفقیت بحران را پشت سر خواهد گذاشت، به ویژه این که مسکو نیز به رغم سخن گفتن از "مسیر حزن‌انگیز" سوریه که آن را شدیدترین موضع روسیه در قبال سوریه قلمداد کرده‌اند، همچنان در کنار اسد ایستاده و قصد ندارد به این سادگی‌ها پشت او را خالی کند. جنبلاط یکی از مهم‌ترین چهره‌های هم‌پیمان سوریه در لبنان محسوب می‌شود که روابط بسیار خوبی نیز با روسیه دارد. در نگاهی دیگر جنبلاط از شیوه برخورد رهبران سوریه در تعامل با بحران پیش آمده داخلی‌شان که سبب شده با شیوه رهبران ترکیه تلاقی داشته باشد و باعث تشدید تیرگی روابط دو طرف شود، انتقاد کرده است. او از ترک‌ها نیز به دلیل سوء رفتار و سوء مدیریت در همراه شدن با سوری‌ها در حل بحران داخلی‌شان نیز به شدت انتقاد کرده است. اکنون ترک‌ها با توجه به مواضع جنبلاط دریافته‌اند که خشمگین شدن سوریه به معنای خشمگین شدن هم‌پیمانانش در لبنان و منطقه است و باید در خارج کردن سوریه از بحران فعلی پیش آمده بیشترین همکاری را داشته باشند تا کمترین هزینه خسارت متوجه آنها شود. جنبلاط تلاش کرده به رهبران ترکیه بفماند تخریب روابط ترکیه با سوریه می‌تواند به تخریب روابط آنکارا با دیگر پایتخت‌های عربی و منطقه نیز منجر شود.
نویسنده این یادداشت در ادامه می‌نویسد: البته ماموریت جنبلاط به همین سادگی‌ها هم نیست به ویژه که او یکی از متحدان دولت نجیب میقاتی است و یکی از جریان‌های ائتلافی با جریان 8 مارس که به دمشق بسیار نزدیک است، وی هم‌زمان مجبور است بیانیه شورای همکاری سازمان ملل بر سر بحران سوریه را که دولت لبنان رد کرده نیز رد کند.
در پایان این یادداشت آمده است: رهبر درزی‌های لبنان همواره مردی مرموز، غامض و غیرقابل پیش‌بینی بوده است. کسی که با تغییر موضعش از جریان 14 مارس و سعد حریری به جمع 8 مارسی‌ها آمد و در تشکیل دولت میقاتی نقشی اساسی ایفا کرد، در بحبوحه بحران سوریه روابط خود را با ترک‌ها عمیق کرد و هم‌زمان به دمشق رفت تا به آنها گوشزد کند که روابط و مصالح عمیقش با سوری‌ها را به خوبی درک می‌کند و گسترش روابطش با آنکارا به حساب سوریه نیست، هم‌زمان این را هم می‌داند که روابط بسیاری از پایتخت‌های عربی و غربی با دمشق در افول است ولی این را هم می‌داند که کمک‌ها و امکاناتی که اردوغان در اختیار او می‌گذارد آن قدر محدود و ناچیز است که نمی‌توان آن را با دمشق مقایسه کرد. اردوغان و جنبلاط در رابطه با آینده سوریه مذاکرات مفصلی انجام خواهند داد اما این که چه کلمه رمزی در این مذاکرات وجود دارد برای هیچ کس روشن نیست. از این رو می‌توان گفت که جنبلاط ممکن است ناجی روابط به شدت تخریب شده دمشق – آنکارا باشد یا شاید سیاست دیگری اتخاذ کند که هنوز هیچ کس از آن خبر نداشته باشد.
نظر شما :