طنین تیک‌تاک بمب ساعتی در پاکستان
دو انفجار انتحارى در شمال غرب و دره سوات با مجموع ۳۹ کشته، دستگیری مردی ملبس به جلیقه انتحاری در حیدر آباد، و درگیری پلیس با جمعیت معترض در کویته، مرکز بلوچستان تیک تاک بمب ساعتی هستند که شاید تا ساعاتی دیگر پاکستان را غرق در آتش و خشونت کند.
در حالی که کمتر از 24 ساعت به آغاز انتخابات عمومی در پاکستان باقی مانده است، آصف علی زرداری، همسر بی‌نظیر بوتو و نایب رهبر حزب مردم پاکستان، به رغم حمله تروریستی به تجمع انتخاباتی این حزب که موجب کشته شدن 37 تن از هواداران آن شد، از مردم پاکستان خواست آرامش خود را در طول انتخابات حفظ کنند.
اواخر روز شنبه پس از برگزاری یک تجمع انتخاباتی حزب مردم در شهر پاراچینار در استان شمال غرب پاکستان، زمانی که حضار پس از شرکت در مراسم در صفی طویل منتظر دریافت غذا بودند (!) یک خودروی بمب‌گذاری شده با سرعت وارد جمعیت شده و بلافاصله منفجر شد. بر اثر این انفجار 37 نفر کشته و شمار بیشتری زخمی شدند.
این حادثه در کنار دیگر رویدادهای ساعات اخیر پاکستان مانند یک انفجار انتحاری دیگر مقابل مرکز رسانه‌ای ارتش در دره سوات که منجر به کشته شدن دو غیر نظامی شده است، دستگیری مردی ملبس به جلیقه انتحاری در شهر حیدرآباد در جنوب پاکستان، و درگیری پلیس و جمعیت معترض که خواستار تحریم انتخابات بودند در کویته، مرکز ایالت بلوچستان همگی نشان می‌دهند که پاکستان در موقعیت حساسی قرار دارد و پس از انتخابات هر لحظه ممکن است پاکستان منفجر شود و در موجی از آشوب‌ها دوباره غرق شود.
در این شرایط زرداری پس از وقایع شنبه از مردم خواست تا آرامش خود را حفظ کنند و گفت هدف آشوب‌طلبان این است که مردم را از ادامه راه دموکراسی در پاکستان مایوس کنند. این در حالی است که زرداری پیش‌تر اعلام کرده که اگر در انتخابات تقلب شود هواداران حزب مردم را به خیابان‌ها می‌کشاند و اعتراض عمومی را تا هر جا که بتواند ادامه می‌دهد. سخنان پیشین او حاکی از این است که به زعم زرداری و دیگر رهبران حزب مردم، این حزب با تکیه بر محبوبیت رهبر سابق‌اش، بوتو، و با سوار شدن بر امواج احساسات عمومی که پس از ترور وی در 27 دسامبر به راه افتاد، به قطع پیروز مطلق انتخابات 18 فوریه (29 بهمن) است. به بیان دیگر گفته‌های زرداری مانند تهدیدی است با این مضمون که اگر حزب مردم پیروز نشود پاکستان را به آشوب خواهد کشید.
از سوی دیگر پرویز مشرف شنبه با فاصله دو روز، بار دیگر در تلویزیون دولتی پاکستان ظاهر شد و تاکید کرد انتخابات دوشنبه، انتخاباتی آزاد و منصفانه خواهد بود. او گفت: «پاکستان دولتی پایدار خواهد داشت که با شیوه‌های دموکراتیک انتخاب شده است و به همین خاطر می‌تواند نبردی موفق و پیروزمندانه را در برابر تروریسم و افراط‌گرایی [در پاکستان] تضمین کند.» رییس‌جمهور پاکستان پنجشنبه گذشته نیز در نطقی مشابه ضمن تکرار سخنانی مشابه به احزاب مخالف هشدار داده بود تا از هر گونه هیاهو و جنجال پس از انتشار نتیجه آراء بپرهیزند. به نظر می‌رسد مشرف پس از آن احساس کرده لازم است بار دیگر شخصاً و به طور مستقیم صحت انتخابات را تضمین کند که سازمان دیده‌بان حقوق بشر نواری از یکی از مقامات ارشد حکومتی به دست آورد که در آن درباره تقلب در انتخابات سخن می‌گفت.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر مدعی است در نوار صوتی که به دست آورده صدای عبدالمالک قیوم، دادستان کل پاکستان ضبط شده است که به وضوح به حزب مسلم‌لیگ قاعد اعظم، حزب مشرف، اشاره می‌کند و می‌گوید: «آن‌ها برای این که آدم‌های خودشان را در انتخابات پیروز کنند به طور گسترده‌ای در نتیجه آراء دست خواهند برد.» انتشار این نوار در کنار اظهارات اخیر میان محمد نواز شریف، نخست وزیر اسبق و رهبر مسلم‌لیگ نواز، یکی دیگر از احزاب بزرگ اپوزیسیون که مدعی شده بود دولت 5/1 میلیون رای جعلی از هم اکنون تدارک دیده است و همچنین اظهارات کادر رهبری حزب مسلم‌لیگ قاعد اعظم درباره پیروزی محتمل این حزب در حالی که نظرسنجیها حاکی از افول محبوبیت مشرف و به تبع او حزب هوادار او است موجب شده تا تردیدها درباره سلامت انتخابات بیشتر و بیشتر شود.
البته قیوم از متحدان نزدیک مشرف است و پس از آن که انتشار اظهارات منتصب به او موجب افزایش چشمگیر پتانسیل شورش و درگیری در پاکستان پس از برگزاری انتخابات شد، وی در پاسخ محتوای این نوار را جعلی و ساختگی خواند و گفت این خدعه‌ای برای مخدوش کردن چهره دولت در آستانه انتخابات است.
با این حال مقابل برد آدامز، مدیر بخش آسیای سازمان دیده‌بان حقوق بشر با دفاع از صحت این نوار گفت: «محتوای این نوار از صحت و واقعیت آن دفاع می‌کند. ما این نوار را از طریق افرادی به دست آوردیم که به خوبی و از نزدیک قیوم را می‌شناسند و تردیدی نیست که صدای روی نوار صدای خود اوست.»
در همین حال شنبه ژنرال اطهر عباس سخنگوی ارتش پاکستان از پیوستن 81 هزار نیروی نظامی به 392 هزار نیروی پلیس خبرداد که مسئولیت حفظ امنیت و نظم انتخابات 18 فوریه (29 بهمن) را به عهده دارند. اما حضور فعال ارتش در روز رای‌گیری و در نزدیکی مراکز اخذ رای به نوعی در تعارض با سیاست پیشین فرمانده جدید ارتش، ژنرال اشفاق پرویز کیانی قرار می‌گیرد.
کیانی پیش از این برای جلوگیری از هر نوع مداخله ارتش در امور سیاسی در آستانه انتخابات دستور داده بود تا کلیه نیروهای نظامی مستقر در ادارات دولتی به خارج از آن‌ها منتقل شوند. اما تصمیم جدید فرماندهی نظامی پاکستان هر چند به طور مستقیم ناقض سیاست عدم مداخله نظامیان در امور سیاسی به شمار نمی‌رود، ممکن است بر شدت درگیری‌های بعد از انتخابات بیافزاید که در مقطع فعلی و با توجه به موضع‌گیری احزاب مخالف دولت به نوعی غیر قابل اجتناب می‌نماید.
از هم اکنون برخی احزاب مانند اکثر احزاب ملی منطقه بلوچستان و یکی از دو حزب اصلی پشتون‌های شمال پاکستان انتخابات را به خاطر شائبه‌هایی درباره صحت آن یا در اعتراض به انتخاب مجدد مشرف به ریاست جمهوری که به عقیده آن‌ها خلاف قانون اساسی بوده است، انتخابات دوشنبه را تحریم کرده‌اند.
همچنین مساله تحریم یا شرکت در انتخابات موجب شکاف عمیقی در مهم‌ترین حزب اسلامی پاکستان یعنی «متحده مجلس عمل» شده است. حزب «جمعیت علمای اسلام» به رهبری مولانا فضل‌الرحمن که بزرگ‌ترین حزب از مجموع شش حزبی است که ائتلاف‌شان با نام «متحده مجلس عمل» شناخته می‌شود، خواستار شرکت در انتخابات شده است در حالی که قاضی حسین احمد، رهبر این ائتلاف می‌کوشد با تحریم انتخابات فشار بیشتری بر دولت وارد کند و حزب «جمعیت اسلامی»، یکی دیگر از احزاب ائتلاف شش گانه «متحده مجلس عمل» پیشاپیش درخواست کاندیداتوری کلیه نامزدهایش را لغو کرده است.
در همین حال آخرین نظرسنجیها حاکی از آن است که حزب مردم به رغم شانس بیشتری که برای پیروزی دارد، احتمالاً نخواهد توانست اکثریت مطلق کرسی‌های دو مجلس پارلمان را به دست آورد چرا که هنوز به روشنی مشخص نکرده است در صورت پیروزی چه کسی را به عنوان نخست‌وزیر معرفی خواهد کرد. زرداری پیش‌تر در مصاحبه‌ای با نیویورک‌تایمز گفته بود در صورتی که حزب مردم در انتخابات پیروز شود، شخص او بهرتین گزینه برای نخست‌وزیری خواهد بود. اما از سوی دیگر زرداری که با وصیت بوتو به عنوان جانشین وی معرفی شده است به خاطر پرونده‌های متعدد فساد مالی و نقش مشکوک در دست‌کم دو فقره قتل حتی از نظر بسیاری از هواداران حزب مردم نیز گزینه قابل قبولی برای نخست‌وزیری نیست.
حزب مسلم‌لیگ نواز، شاخه‌ای از مسلم‌لیگ که به خاطر هواداری از نواز شریف، نخست وزیر مخلوع وقت، در سال 1999 از مسلم‌لیگ قاعد اعظم جدا شد، امروز به عنوان یکی از احزاب اپوزیسیون شانسی برای پیروزی مطلق در انتخابات ندارد اما ممکنه است موفق شود شمار مناسبی از کرسی‌های پارلمانی را به دست آورد که به این حزب موقعیت استراتژیک برای تشکیل ائتلاف با حزبی مانند حزب مردم را می‌دهد. با توجه به غیر محتمل بودن پیروزی مطلق حزب مردم به نظر می‌رسد ائتلاف احتمالی مسلم‌لیگ نواز و حزب مردم برای حزب مردم و تشکیل دولت حیاتی باشد و البته نباید فراموش کرد که پایه تمام این پیش‌بینی فرضی هستند و شاید تا 24 ساعت معادلات فضای سیاسی پاکستان به گونه‌ای دیگر رقم بخورند.
سایر نیروهای اپوزیسیون مانند «متحده قوامی موومنت» که یادگار دوران دیکتاتوری ضیاءالحق است به رغم حمایت گسترده برخی تجار قدرتمندو شماری از دانشگاهیان در ظاهر شانس زیادی برای این ندارند که حتی نقشی موثر در فضای سیاسی پاکستان در آستانه انتخابات ایفا کنند.
در انتخاباتی که تا ساعاتی دیگر در پاکستان برگزار می‌شود علاوه بر سرنوشت کرسی‌های دو مجلس پارلمان، سرنوشت نمایندگان چهار شورای استان پاکستان نیز مشخص می‌شوند. پاکستان از لحاظ اداری به دو قسمت فدرال و استانی تقسیم می‌شود که بخش فدرالی تنها شامل منطقه قبایل می‌شود و چهار استان شامل بلوچستان، سند، پنجاب، و شمال غرب هر یک جداگانه صاحب شورایی هستند که در حوزه استان اختیاراتی مشابه پارلمان دارند. این انتخابات به لحاظ اهمیت یکی از حساس‌ترین برهه‌های تاریخ پاکستان به شمار می‌رود و در حقیقت به اعتقاد تحلیل‌گران حساس‌ترین دوره گذار این کشور از حکومت شبه‌میلیتاریستی به دموکراسی است. این انتخابات هر چند در ظاهرا تاثیری بر موقعیت مشرف ندارد اما احزابی مانند حزب مردم وعده داده‌اند در صورتی که اکثریت کرسی‌های پارلمان را به دست آورند تمام تلاش خود را به کار خواهند بست تا مشرف را از ریاست جمهوری برکنار کنند.
نظر شما :