آینده ای مبهم برای سوریه بدون اسد

اتحادیه اروپا اعلام کرده است که تحریم‌های بیشتری را متوجه پنج تن از مقامات ارشد سوری خواهد کرد. ایالات متحده نیز اعلام کرده است که به فکر گسترش تحریم‌ها علیه سران سوری است.

این در حالی است که نشست اعضای شورای امنیت که شب گذشته در نیویورک برگزار شد پس از یک مناقشه طولانی بر سر آخرین تحولات سوریه بی‌نتیجه به کار خود پایان داد و قرار است امروز سه‌شنبه مجددا این نشست برگزار شود. به گزارش روزنامه النهار، بریتانیا، فرانسه، آلمان و پرتغال طرحی را پیگیری می‌کنند که بر اساس آن ضمن اعمال تحریم‌های بیشتر علیه مقامات ارشد سوری پرونده برخی از آنها را به دادگاه بین‌المللی جنایت‌های جنگی بفرستند. ظاهرا روسیه و چین با این طرح به شدت مخالفت کرده‌اند. البته زمانی که روسیه مواضع خود را تعدیل کرد و اعتراض خود را به سرکوب‌های خشن دولت سوریه بیان داشت، اعضای شورای امنیت برای برگزاری این نشست ترغیب شدند اما روسیه با محتوای طرح پیشنهادی مخالفت کرده است.

همچنین کشورهای چین، هند، برزیل، و آفریقای جنوبی نیز با اتخاذ هر گونه رویکرد خصمانه علیه دولت سوریه به شدت مخالفت کرده و طرح مذکور را قویا رد کرده‌اند.

به گزارش خبرگزاری سانا، خبرگزاری رسمی سوریه، وزیر امور خارجه هند در تماس با همتای سوری خود حمایت دهلی نو را از اصلاحات بشار اسد بیان داشت.

این در حالی است که یکی از دیپلمات‌های غربی اخبار به بیرون درز کرده درباره طرح بریتانیا، پرتغال، فرانسه و آلمان را رد کرد و در گفت‌وگو با روزنامه النهار گفت: «به هیچ وجه به دنبال اعمال تحریم‌های بیشتر و فرستادن پرونده مقامات سوری به دادگاه عالی جنایت‌های جنگی نیستیم، چرا که وضعیت سوریه با لیبی بسیار متفاوت است.»

وی تاکید کرد، طرح مذکور نزدیک به دو ماه است که تهیه شده و به دلیل تعطیلات تابستانی مذاکره بر سر آن به تعویق افتاده بود.

این دیپلمات غربی که بر عدم افشای نامش اصرار داشت درباره مواضع مخالفان با این طرح گفت: «هندی‌ها تغییری در مواضعشان داشته‌اند. آنها دائما با دیپلمات‌های برزیلی و آفریقای جنوبی رایزنی می‌کنند و برنامه‌های خود را با آنها هماهنگ می‌کنند. نگرانی که وجود دارد این است که هر گونه اعمال فشار بیشتر در قالب گسترش تحریم‌ها یا فرستادن پرونده سوریه به دادگاه عالی جنایت‌های جنگی باعث کشیده شدن بحران سوریه به لبنان شود.»

بازو سانگو، نماینده افریقای جنوبی در سازمان ملل نیز در جمع خبرنگاران گفت: «آنچه در سوریه می‌گذرد بسیار وحشتناک است و نیاز به محکوم کردن آن احساس می‌شود ولی ما می‌خواهیم بدانیم که قرار است برای این کار از چه ادبیاتی استفاده شود.»

وی تاکید کرد، به زودی معاونان وزرای امور خارجه کشورهای برزیل، هند و افریقای جنوبی به دمشق می‌روند تا درباره آخرین تحولات این کشور با مقامات سوری مذاکره کنند.

در همین حال رابرت فورد، سفیر ایالات متحده در سوریه با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا دیدار کرد و درباره آخرین تحولات سوریه با او به رایزنی پرداخت. در این دیدار اوباما از خشونت‌های موجود در سوریه به شدت انتقاد کرد و خواستار تمکین دولت سوریه به خواسته مردم برای رسیدن به دموکراسی و حقوق جهانی‌شان شد.

فورد پیش از دیدار با اوباما با مسئولان وزارت امور خارجه از جمله هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه امریکا نیز به طور جداگانه دیدار و گفت‌وگو کرده بود.  
 

کارشناسان خشمگین و سرگردان
 

این که واقعا سوریه به کدام سمت و سو می‌رود برای همه مجهول است. کارشناسان امریکایی می‌گویند که اگر تظاهرات به دمشق پایتخت سوریه برسد و در آن جا روز به روز شدیدتر شود آنگاه وضعیت به مرز براندازی خواهد رسید و احتمال این که بشار اسد سقوط کند بسیار بالا خواهد رفت. ولی این که پس از آن چه خواهد شد، تقریبا برای همه مجهول است.

لبنانی‌ها به اطلاع دیپلمات‌های اروپایی و امریکایی رسانده‌اند که از آینده سوریه به شدت نگرانند و از این که در آینده قدرت به دست نیروهای افراطی سنی سوری بیفتد به شدت می‌ترسند. آنها رسما نام اخوان المسلمین را آورده‌اند و گفته‌اند که خیل عظیمی از مردم سوریه و لبنان را مسیحیان تشکیل می‌دهند و روی کار آمدن جریان‌های افراطی برای این طوایف بسیار نگران‌کننده است. میشل سلیمان، رئیس جمهوری لبنان در دیدار با سفیر امریکا در بیروت در پاسخ به انتقاد وی که لبنانی‌ها را به دلیل سکوت در برابر تحولات سوریه مورد انتقاد قرار می‌داد، گفت: «خیل عظیمی از مردم لبنان مسیحی هستند. اگر بنا باشد افراطیون قدرت را در سوریه به دست بگیرند یا این که ثبات این کشور متزلزل شود، مهاجرت لبنانی‌ها به خارج که این قدر اصرار داریم به کشور باز گردند، سیر صعودی خواهد گرفت و بی‌ثباتی سراسر منطقه را فرا می‌گیرد.»

حزب الله نیز از آن چه در سوریه می‌گذرد، ابراز نگرانی کرده است. سیروس برنا، نماینده مجلس شورای اسلامی ایران در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی گفت که در سفرم به سوریه و لبنان و دیدارم با مقامات سوری و لبنانی دریافتم که حزب الله بارها به حکومت سوریه توصیه کرده است که به طور جدی اصلاحات جدی را پیش ببرد و برای جلب رضایت مردم تلاش کند.

پس از سرکوب دو روز گذشته سوریه، جریان المستقبل به ریاست سعد حریری نیز لاک سکوت را شکست و رسما علیه دولت سوریه موضع گرفت ولی این جریان نیز نسبت به این که سوریه به دست افراطیون بیفتد ابراز نگرانی کرده است.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میدل‌ایست‌آنلاین، احمد الحریری، دبیر کل جریان المستقبل آنچه در سوریه می‌گذرد را به شدت محکوم کرد ولی گفت که از آینده سوریه نیز نگران است و از این که این کشور به سمت تاریکی حرکت کند به شدت احساس نگرانی می‌کند.

حسین شبکشی، روزنامه‌نگار عربستانی که برای روزنامه الشرق الاوسط مطلب می‌نویسد، در یادداشتی که روز سه‌شنبه 2 اوت در این روزنامه منتشر شده است، از وضعیت جاری در سوریه به شدت انتقاد می‌کند و می‌گوید که با این وضعیت فرصت بشار اسد به پایان رسیده است و او دیگر نمی‌تواند در راس قدرت باقی بماند ولی مسئله این است که اگر بشار اسد برود قرار است چه کسی یا کسانی جای او را بگیرند؟

بشکشی همچنین نسبت به قیام مسلحانه در سوریه هشدار می‌دهد و می‌گوید این رویکرد می‌تواند تحولات سوریه را به شدت خونین کند.
 

مواضع دولت سوریه
 

دولت سوریه بارها بر لزوم حق شهروندان بر برگزاری تظاهرات اعتراض‌آمیز تاکید کرده است ولی می‌گوید آنچه برایش غیر قابل قبول است، مبارزه مسلحانه و اعمال خشونت است.

درباره لشکرکشی دو روز گذشته ارتش سوریه به جنوب این کشور، بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه با صدور بیانیه‌ای کار سربازهای ارتش را ستود و گفت که شما ثابت کردید در مبارزه از کشور و میهن حاضر به پذیرفتن هیچ سازشی نیستید و با دشمنان ملت قویا برخورد می‌کنید.

دولت سوریه می‌گوید کسانی که در جنوب این کشور دست به تحرکات اعتراضی زده‌اند، شهروندان عادی نیستند بلکه افراد وابسته به القاعده و جریان‌های سلفی هستند که علیه دولت مرکزی سلاح برداشته‌اند و مردم را به کشتن می‌دهند.

واکنش دولت سوریه چندان بیراه نیست. هم کشتاری که از سربازان سوری می‌شود و همه به آن اذعان دارند و هم اخباری که در رسانه‌ها منتشر شده مبنی بر این که گروه‌های سلفی وابسته به القاعده یا نزدیک به آن در شهرهای جنوبی از جمله درعا و حماه امارت اسلامی تشکیل داده‌اند، همگی تاییدی بر این ادعا است.

مقامات سوری می‌گویند که زمان انجام اصلاحات جدی از سوی حکومت فرا رسیده و فقط باید زمان داد تا دستاوردهای آن مشخص شود. تصویب قانون احزاب، لغو وضعیت فوق العاده و تصویب قانون انتخابات همگی مواردی است که دولت سوریه دلیلی برای اجرای اصلاحات در کشور می‌داند.

سوری‌ها نسبت به اظهارات جریان المستقبل لبنان نیز واکنش نشان داده‌اند. عاصم قانصو، نماینده حزب بعث در پارلمان سوریه در این باره گفت: «جریان المستقبل مدت‌ها است که خود را وارد توطئه علیه سوریه کرده و جزئی از آنها شده است. اظهارات اخیر حریری بسیار شبیه اظهارات ایمن الظواهری درباره سوریه بود که اخیرا از تظاهرکنندگان خواست که حرکت‌های اعتراضی خود را گسترش دهند.»

ایمن الظواهری اخیرا با صدور بیانیه‌ای از تظاهرکنندگان سوری خواست به تظاهرات خود ادامه دهند و دیگران را نیز به جمع خود دعوت کنند.

قانصو همچنین گفت: «حریری و ظواهری بنیادگرایان تندروی هستند که با همان منطقی که به مصلحت امریکا و اسرائیل است رفتار می‌کنند.»

وی همچنین جریان المستقبل را متهم کرد که به جریان‌های مسلح سوری برای انجام عملیات نظامی علیه حکومت سوریه اسلحه و پول می‌دهد.