غرب می‌خواهد قبل از ماه رمضان تکلیف منطقه روشن شود
انقلاب از تونس آغاز شد، جایی که اریکه حکومت‌های توتالیتر عربی را به لرزه انداخت ولی این اتفاق چندان هم آسودگی خیال به وجود نیاورده چرا که باعث افزایش نفوذ اسلام‌گرایان شده است. پیش‌بینی می‌شود که انتخابات پیش رو معادله‌ای جدید در کشورهای انقلابی ایجاد کند که در نتیجه پیشرفت آن شاهد ایجاد معادله‌ای جدید در سراسر خاورمیانه باشیم.
در مصر، این پرسش وجود دارد که شورای نظامی تا چه وقت و چگونه می‌تواند اعمال قدرت کند و اوضاع را در اختیار باشد تا در انتخابات پیش رو یک نظام پیشرفته بر سر کار آید. بلافاصله پس از سقوط حسنی مبارک شورای نظامی اعلام کرد که انتخابات پارلمانی جدید در ماه سپتامبر برگزار خواهد شد و پارلمان جدید با شکل‌گیری معادله سیاسی جدید آن از ماه نوامبر کار خود را آغاز خواهد کرد. آنچه نگران‌کننده است این است که نظام جدید را اخوان‌المسلمین هدایت و رهبری کنند. به هر حال شورای نظامی باید خود را برای یک انتخابات جدید در 30 سپتامبر مهیا کند البته هنوز روز انتخابات ریاست جمهوری نیز مشخص نیست.
این در حالی است که عصام شرف، نخست‌وزیر مصر نیز مجبور شده است که اصلاحاتی کلی در دولت خود اعمال کند که در پی آن سفیر مصر در عربستان را به عنوان وزیر امور خارجه جدید خود انتخاب کرد.
در سوریه، تظاهرات خونین هر روز ادامه دارد، ارتش و سازمان امنیت همچنان تلاش می‌کنند که بشار اسد را در قدرت نگه دارند. مشابه همین وضعیت را در لیبی و یمن نیز شاهدیم.
ایالات متحده امریکا و متحدان اروپایی‌شان می‌خواهند که پروسه تغییر رژیم در سوریه و لیبی تا قبل از پایان ماه جولای انجام شود. آنها از این نگرانند که بحران خاورمیانه با این معادله موجود در ماه اوت عمیق شود به ویژه این که ماه مبارک رمضان نیز نزدیک است و این زمانی است که فعالیت‌های مردمی منطقه کاهش می‌یابد و حفظ حرمت‌ها به احترام ماه رمضان بالا می‌رود.
اتخاذ یک تصمیم نهایی درباره سوریه برای امریکا و عربستان سعودی بسیار مهم و حیاتی است. امریکا بهار عربی را موقعیتی برای انتقال دموکراتیک قدرت می‌بیند در حالی که عربستان سعودی این اتفاق را تهدیدی برای دنیای عرب معتدل می‌داند.
با این ملاحظه، عربستان تلاش می‌کند استراتژی خود را با سیاست‌های ترکیه و مصر با حفظ ملاحظات مربوط به سوریه هماهنگ کند. در دهه 50 زمانی که جمال عبدالناصر در مصر در راس قدرت بود، منازعه سوریه بین مصر و عراق بود بدین ترتیب که عربستان، ترکیه و اسرائیل علیه اتحاد سوریه – مصر فعالیت می‌کردند.
امروزه، عربستان سعودی منازعه را فراتر از سوریه و میان ترکیه و ایران می‌بیند. برای ترکیه، سوریه دروازه‌ای است به روی ورود به مشرق عربی و حوزه نیل و برای ایران سوریه دروازه‌ای است برای ورود به لبنان و منطقه مدیترانه.
با توجه به این استراتژی مهم، مصر – با تشویق عربستان – به سمت توسعه همکاری‌ها با ترکیه گام بردارد. قبل از اعلام ترمیم کابینه در روز یک‌شنبه وزرای امور خارجه مصر و ترکیه یک هفته قبل از آن نشست استراتژی مهمی تشکیل دادند که در آن بر چگونگی توسعه روابط دو جانبه و چگونگی بهره‌برداری مستقیم از امکانات یکدیگر بحث و تبادل نظر کردند. این اتفاق می‌تواند همچنین به رسمیت شناختن جایگاه ویژه هر کدام از آنها در منطقه باشد.
عربستان سعودی در این رابطه با اردن وارد همکاری شده است تا شورای همکاری خلیج فارس را تقویت کند. این تحرک برای به عضویت در آوردن اردن در شورای همکاری زمانی افزایش یافت که صدها سرباز عربستانی به سمت بحرین حرکت کردند تا طغیان شیعیان بحرینی متمایل به ایران را سرکوب کنند. عربستان سعودی در حالی این نیروها را به بحرین فرستاد که تا کنون آن استفاده لازم و مورد انتظارش را از این حرکت نبرده است. علاوه بر آن بدون این که اعلام کند نیروهای نظامی اردن را نیز در این عملیات سرکوب‌گرایانه وارد عمل کرده است.
این کوشش آرامش طلبانه عربستان نشان می‌دهد که تا چه اندازه ریاض تلاش می‌کند در برابر سیاست "دموکراتیزاسیون" باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده امریکا بایستد. عربستان سعودی با این نکته موافق است که بی‌توجهی رژیم‌های عربی به مردمشان باعث شده تا زمان زیادی لازم شود تا مجددا مردم به حیات اجتماعی عادی‌شان بازگردند. اما فیسبوک و تویتر هم نمی‌توانند بازگو کننده فعالیت‌های دولت‌ها باشند. فعالیت‌های سایبری نمی‌توانند دموکراسی و پیشرفت را برای مردمشان به ارمغان بیاورند.
عربستان سعودی، علاوه بر آن از این می‌ترسد که از بین رفتن نظام‌های معتدل عربی در کشورهای تونس، مصر، لبنان و اردن امکان رهبری نظام‌های دموکراتیک متمایل به ایران برای روی کار آوردن نظام‌های شیعی را موجب شود که این مسئله برای عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب سنی منطقه خلیج فارس مخاطره‌آفرین محسوب می‌شود.
ملک عبدالله، پادشاه عربستان به اوباما اعتماد کرده و همان طور که می‌گوید می‌خواهد که خلیج فارس را در برابر ایران ایمن نگه دارد. او چندان مطمئن نیست که بتواند چنین کاری انجام دهد اما به هر حال اوباما می‌تواند عربستان سعودی را از تهدیدهای تحریک‌کننده منطقه‌ای ایران محافظت کند.
اسرائیل نیز خوب می‌داند که دنیای عرب تا چه اندازه آماده درگیری با آن است. اسرائیل از کارهای دموکراتیزاسیون امریکا و اروپایی‌ها در خاورمیانه حمایت می‌کند. ولی در عین حال نمی‌تواند ببیند که عربستان و مصر از چارچوب سیاسی اوباما خارج شده‌اند. برای همین هم می‌بینیم که افکار عمومی اسرائیل نسبت به این تحولات منطقه سکوت مطلق اختیار کرده است.
منبع: وینیپگ‌فری‌پرس
نظر شما :