اصلاح‌طلبان به انتخابات چگونه نگاه می کنند؟

باید پرسید فعالان حزب مربوطه اگرچه سهمی در پایه ریزی و حیات جمهوری اسلامی و نیز سهمی در مجلس و لایه های قدرت در ایران امروز دارند، ولی به لحاظ قانونی و مشی حزبی قادر نیستند برای دیگر احزاب و جریان های سیاسی شرط و شروط تعیین کرده و برای اتفاقی بزرگ و ملی مثل انتخابات سراسری و آزاد در کشور، شرط و خط و مرز قائل شوند. درواقع جایگاه یک حزب – هر چقدر هم نزدیک به حاکمیت و حتی عین حاکمیت باشد – اقتضا می کند که درباره احزاب و جریان های دیگر نه به عنوان زیردست بلکه به عنوان یک جریان موازی - هرچند ضعیف و بی ارزش برای رقابت – اعلام نظر کرد.

البته به نظر می رسد جمله اظهارنظرهایی که این روزها از زبان اصولگرایان شنیده می شود و بسیاری معتقدند ملاقات ها با آقای هاشمی رفسنجانی نیز بی ارتباط با این مقوله و دعوت نامه ها نبوده است، برای گرم کردن تنور انتخابات و به قول دوستان روزنامه نویس اصلاح طلب، با هدف خروج از بحران فعلی کشور باشد.

فضایی که از دو سال پیش در کشور به وجود آمده و موضع گیری هایی که اصلاح طلبان درون گود و خارج از گود درباره شرایط شرکت در انتخابات عنوان کرده اند، نشان می دهد که این احتمال وجود دارد که مصالحه ای تا زمان انتخابات اسفندماه شکل نگیرد و تنها جریان های اصولگرا به رقابتی متکثر و متنوع در فضای سیاسی دست بزنند و سعی کنند علاوه بر حامیان سنتی خود لایه های منتقد جامعه را نیز تا جای ممکن پای صندوق بکشانند.

دبیرکل این حزب معروف درباره حضور اصلاح طلبان در انتخابات مجلس نهم گفته است: اصلاح طلبانی که با فتنه گران مرزبندی کردند و به ولایت و قانون اساسی اعتقاد کامل دارند می توانند در انتخابات شرکت کنند.

وی البته ضمن استقبال از حضور اصلاح طلبان در انتخابات تصریح کرده: به طور طبیعی حضور اصلاح طلبان می تواند در فضای انتخابات موثر واقع شود اما اصلاح طلبان درون نظام می توانند در انتخابات آینده با اصولگرایان رقابت کنند.

تعابیری که پس از انتخابات سال 88 به گروهی از اصلاح طلبان اطلاق شد و آنها را به اصلاح طلب و فتنه گر تقسیم کرد، این روزها هم از زبان سران این حزب فعال و هم از جانب سایر اصولگرایان نظام به گوش می رسد. از سوی دیگر اخباری از دفتر آقای هاشمی رفسنجانی و ملاقات ایشان با اعضای همین حزب به گوش رسیده است که از میل به تغییر فضای موجود و بازگرداندن بخشی از اصلاح طلبان به عرصه سیاسی کشور حکایت می کند.

البته آن بخش محدود از اصلاح طلبان که به نظر می رسد ظرفیت شرکت در انتخابات را دارند، درحال تصمیم گیری و رایزنی برای واکنش به این دست چانه زنی ها هستند. در این میان آن گروه از نمایندگان فعلی مجلس که جزو اقلیت محسوب می شوند و مایل اند کرسی های خود را به هر قیمت نگه دارند، مشمول این شرط گذاری ها نیستند. طرف صحبت دبیرکل حزب مربوطه و سایر سرشاخه های اصولگرای درون حاکمیت، بیشتر کسانی مثل سیدمحمد خاتمی و اطرافیان او هستند که شور و حضور حامیانش می تواند زینت بخش هر انتخاباتی باشد.

از گوشه و کنار خبر می رسد که خاتمی نیز میل چندانی به شرکت در انتخابات ندارد. البته بیش از میل و انگیزه باید به بضاعت ها و پشتوانه هایی اشاره کرد که ضرورت شرکت در یک رقابت سیاسی است ولی درحال حاضر چنین بضاعتی نزد اصلاح طلبان دیده نمی شود. روی همین اصل خاتمی شرط هایی برای حضور در انتخابات پیش رو گذاشته تا بتواند طرفداران و بدنه اجتماعی اصلاح طلبان را نیز بعد از حوادث سال 88 با خود همراه کند.

در تازه ترین موضع گیری یکی از چهره های مطرح اصلاح طلب، سید هادی خامنه ای دبیرکل مجمع نیروهای خط امام (ره) گفته است: در سال‌های اخیر چندین هزار ساعت علیه جریان اصلاح‌طلبی سخن پراکنی شده و تهمت‌های شگفت‌انگیزی به اصلاح‌طلبان و منتقدان زده شده، ولی هیچ گاه مجال پاسخ گویی به آنها ایجاد نشده است. با این حال چگونه می‌توان انتظار داشت که در انتخابات شرکت کنند و تن به چنین رقابتی بدهند.

باید دید رهبران فعلی اصلاح طلبان که یک پا درون نظام و یک پا بیرون آن گذاشته اند، در مقابل شروط توام با دعوت حزب مزبور چه واکنشی نشان می دهند. هرچند قبلا از سوی چهره های اصولگرا اعلام شده بود که نیازی به حضور اصلاح طلبان در انتخابات نیست ولی در حال حاضر با رافت و تساهل بیشتری عنوان می شود که اگر چنین و چنان کنند می توانند بیایند. حالا اصلاح طلبان مانده اند و عقبه اجتماعی به قول خودشان ناراضی و حساب هزینه و فایده ای که اگر بیایند چه منافعی عایدشان می شود و آیا ارزشش را دارد یا خیر.