به منظور دور نگاه داشتن قاهره از تهران
اعراب به مصر مشوق‌های اقتصادی می‌دهند
به گزارش بلومبرگ، امارات متحده عربی نیز به روند تلاش‌های عربستان سعودی برای ارائه بسته مشوق‌های اقتصادی چندین میلیارد دلاری ملحق شده است تا از نفوذ تهران در قاهره پس از حسنی مبارک جلوگیری کند. این در حالی است که نخستین انتخابات مصر پس از سرنگونی مبارک در ماه سپتامبر برگزار می‌شود و از هم اکنون مقامات قاهره تور سفر به کشور‌های منطقه به منظور جلب حمایت مالی را به راه انداخته‌اند. گفتنی است که مقامات جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده‌اند که از سفر مقامات عالی‌رتبه مصر به تهران استقبال می‌کنند.
رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در تازه ترین نشست خبری با اشاره به احتمال سفر شیخ الازهر به ایران این سفر را اقدامی مثبت در جهت تقویت روابط دوجانبه قلمداد کرد. وی این نکته را خاطرنشان کرد که تهران برای کمک هسته‌ای به مصر آمادگی دارد. این در حالی است که برنامه‌های هسته‌ای اصلی‌ترین چالش ایران با غرب و اخیرا کشور‌های عربی به شمار می‌رود و مطرح کردن چنین پیشنهادی می‌تواند در تضعیف موضع قاهره که می‌گوید رابطه با تهران تهدیدی برای اعراب به شمار نمی‌رود را تضعیف می‌کند.
اعراب و در راس آنها شورای همکاری خلیج فارس بارها ایران را به دخالت در امور داخلی کشور‌های منطقه متهم کرده اند. اتهامی که تهران آن را رد می‌کند اما به همین بهانه اعراب پیشرفت روابط تهران و قاهره را با نگرانی زیر نظر دارند. سلمان شیخ، رئیس موسسه بروکینگز در قطر در گفت و گوی تلفنی با بلومبرگ اظهار داشت: اعراب نفوذ ایران در مصر را با دیده تردید و خصومت می‌نگرند و در حال حاضر رقابتی در منطقه برای نفوذ بیشتر بر آینده مصر به راه افتاده است. بدبینی اعراب نسبت به هژمونی ایران در منطقه تا جایی پیش رفته است که اخیرا به اخراج دیپلمات‌های ایرانی از کویت و حتی مصر منجر شده است.
تجارت و بازار مسکن
عثام شرف، وزیر کشور مصر در سفر اخیر خود به ابوظبی موفق شد کمک 3 میلیارد دلاری امارات متحده عربی را به دست آورد. این بودجه به طور مستقیم صرف پروژه‌های تجاری و مسکن در مصر خواهد شد. این در حالی است که در ماه می نیز عربستان کمکی 4 میلیارد دلاری را برای مصر متعهد شده بود و قطر نیز اخیرا اعلام کرده است به بسته مشوق‌های اقتصادی اعراب برای مصر ملحق می‌شود. سمیر رادوان، وزیر اقتصاد مصر با اشاره به این کمک‌ها اعلام کرده است که قاهره از بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول درخواست کمک نخواهد کرد، چرا که از کمک اقتصادی اعراب منطقه برخوردار است.
مصطفی حسینی، نویسنده کتابی در خصوص مصر این نکته را خاطرنشان می‌کند که اعراب منطقه می‌دانند در صورت تغییری جدی در مصر، تمامی کشور‌های منطقه متاثر می‌شوند. وی ادامه داد: اکنون نگرانی در مورد نفوذ بیشتر ایران و ترکیه در مصر تقویت شده است. به گزارش بلومبرگ، مبارک در بهمن ماه سال گذشته سرنگون شد و دولتی که پس از وی در قاهره روی کار آمد به ایران اجازه داد تا کشتی‌های خود را از کانال سوئز عبور دهد. اقدامی که انتقاد اسرائیل را به دنبال داشت و موجب شده نخستین نگرانی‌ها در بین اعراب در خصوص نفوذ ایران در آینده مصر ایجاد شود.
هر چند ایران و مصر پس از انقلاب اسلامی 1357 روابط خوبی نداشته و روابط دیپلمایتک در حد پایین‌ترین امور دفتری تنزل یافته بود اما نبیل عربی وزیر امور خارجه کنونی مصر مدت کوتاهی پس از سرنگونی مبارک اعلام کرد که جمهوری اسلامی دیگر دشمن مصر محسوب نمی‌شود.
آینده اقتصادی مصر
صندوق بین‌المللی پول اخیرا پیش بینی کرده است که رشد اقتصادی مصر در سال جاری به واسطه بحران در بخش اقتصادی کاهش می‌یابد. در بهمن گذشته آمار گردشگری حدود 80 درصد و تجارت 26 درصد در مصر کاهش یافته است. اما سیمون ویلیامز کارشناس اقتصادی بر این باور است که این روند در مصر ادامه نمی‌یابد چرا که اعراب منطقه اهمیت سرمایه گذاری در بخش‌های گردشگری، کشاورزی و تولیدات مصر با جمعیتی جوان و رو به پیشرفت را درک کرده‌اند.
این در حالی است که قرار داد اخیرا منعقد شده ایران و مصر برای فرستادن گردشگران ایرانی به این کشور همچنان در مرحله قرار داد باقی مانده و اجرایی نشده است.
ادعا‌ها علیه ایران
هرچند رابرت گیتس اخیرا ایران را به دخالت در امور کشور‌های منطقه متهم کرده است اما مقامات مصری می‌گویند تغییری در موضع کشورشان در قبال جمهوری اسلامی ایجاد نشده است. البته آنها از اشاره به این موضوع که ایران محور تنش‌های اخیر بین قاهره و امارات متحده عربی بوده، خودداری می‌کنند. این در حالی است که اعضای گروه اخوان‌المسلمین بر اهمیت مذاکره با همه طرف های مصر شامل ایران و ترکیه و اعراب به منظور برقراری امنیت و ثبات در کشور تاکید دارند. با این حال اعراب، اسرائیل و در مقاطع بعدی ایالات متحده در مورد نفوذ ایران در مصر نگران هستند. عربستان سعودی بر این باور است که آمریکا با کمک به روند سرنگونی مبارک در مصر،دشمن منطقه‌ای ایران را به متحدی منطقه‌ای تبدیل کرد.
با این وجود مقامات قاهره نیز با توجه به حساسیت اعراب برای برقراری روابط نزدیک با ایران در شرایط دشواری قرار دارند. نحوه عملکرد مصر از بهمن ماه تا کنون نشان می‌دهد که با وجود اظهارات متعددی که تهران و قاهره در مورد احیای روابط مطرح کرده‌اند، هنوز موضوع تقویت روابط در مرحله اظهار نظر و سخنرانی قرار دارد. این در حالی است که هنوز سفارتخانه‌های ایران و مصر در دو کشور که نخستین گام در راه احیای روابط به شمار می‌روند، افتتاح نشده‌اند.
در مقابل اعراب با استفاده از اشتراکات مذهبی و فرهنگ مشترک عربی با مصر می‌کوشند مقامات قاهره را از تهران دور نگاه دارند. در این روند نمی‌تواند منکر تاثیر کمک‌های اقتصادی قابل توجه اعراب به مصر شد که بنا بر اعتراف مقامات قاهره به اندازه‌ای است که مصر را از درخواست کمک از بانک جهانی بی نیاز می‌کند.
در این بین مصر که به تازگی انقلاب را پشت سر گذاشته است باید بین کمک‌های هسته‌ای ایران و برانگیختن خشم اعراب یا استفاده از حمایت مالی و سیاسی اعراب منطقه یکی را انتخاب کند یا دست کم به نحوی به سوی ایران گام بردارد که کمترین ریسک را از جانب اعراب به دنبال داشته باشد.
نظر شما :