همه جانشينان پوتين

ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، دیمیتری مدود، تکنوکرات نه چندان شناخته شده را به عنوان شخصی که به عقیده او لیاقت جانشینی‌اش را دارد، به مردم روسیه معرفی کرده است و به نظر می‌رسد که خود امیدوار است با انتخاب مدود به ریاست جمهوری در انتخابات دوم مارس، پوتین به نخست وزیری برگزیده شود و در حقیقت او باشد که باز کنترل امور را در روسیه به دست داشته باشد.

 

اما به رغم این که به پیش‌بینی بسیاری از تحلیل‌گران، با وجود حمایت پوتین، پیروزی مدود تقریباً از هم اکنون مسجل است، هنوز شماری دیگر از نامزدها خواستار شرکت در انتخاباتی هستند که سرنوشت کرسی پوتین را پس از خداحافظی او با کرملین مشخص می‌کند. از هم اکنون یکی از کاندیداهای مخالف پوتین داوطلبانه از دور رقابت‌ها خارج شده و صلاحیت یکی از نامزدهای دیگر اپوزیسیون نیز از سوی کمیسیون انتخابات رد شده است. تقریباً بیشتر این نامزدها خارج از روسیه و حتی شماری از آن‌ها در داخل روسیه نیز چندان شناخته شده نیستند.

 

مدود، معاون اول نخست‌وزیر روسیه کاندیدای مورد حمایت پوتین است و پیش‌بینی می‌شود با اختلاف زیادی بر سایر رقبای انتخاباتی‌اش پیروز شود. نظرسنجی‌های عمومی حاکی از آن است که مدود حتی ممکن است تا 82 درصد آراء را به خود اختصاص دهد.

 

مدود 42 ساله از جمله افرادی است که پوتین را از زمانی که از مقامات محلی سنت‌پیترزبورگ بوده تا مسکو و تا به امروز همراهی کرده است و به این ترتیب دست‌کم 17 سال است که با رییس جمهور فعلی روسیه رابطه کاری نزدیکی دارد. او که در رشته حقوق تحصیل کرده است سال 1999 به مسکو منتقل شده و از آن زمان تا کنون زیر نظر پوتین به سرعت مراتب ترقی را طی کرده است.

 

مدود یک سال بعد از انتقال‌اش به مسکو ریاست ستاد انتخاباتی پوتین را در انتخابات ریاست جمهوری سال 2000 به عهده گرفت. او در سال 2003 به ریاست بخش اداری کرملین برگزیده شد و تا سال 2005 که به مقام معاونت نخست‌وزیری ارتقا یافت، عهده‌دار این سمت بود. مدود همچنین در حال حاضر با حفظ سمت مدیر عامل شرکت دولتی گازپروم، یکی از کلیدی‌ترین شرکت‌های فعال در بخش انرژی (در روسیه و در مقیاس جهانی) است.

 

به اعتقاد بسیاری از روس‌ها او گزینه‌ای به مراتب لیبرال‌تر و آزاداندیش‌تر از استادش، پوتین، به شمار می‌رود چرا که دست کم بر خلاف پوتین سابقه فعالیت در سازمان جاسوسی مخوف دوران کمونیستی در کارنامه فعالیت‌هایش ثبت نشده است. علاوه بر این مدود تجربه خوبی نیز در اداره امور اقتصادی دارد که البته بخش عمده آن را مرهون سمت مدیر کلی شرکت گازپروم است.

 

اما پرسش بزرگی که درباره او همچنان بی‌پاسخ مانده و شاید برخی از روس‌ها را درباره انتخاب مدود به ریاست جمهور دچار تردید کرده این است که چرا پوتین او را به عنوان جانشین مطلوب خود انتخاب کرده است؟ آیا این به آن معنا نیست که هر چه پوتین فرمان دهد مدود بی چون و چرا اجرا می‌کند؟ شکی نیست که مدود در حضور پوتین (که به عنوان نخست وزیر در کنارش خواهد بود) شخصیتی متفاوت خواهد داشت و این بیشتر به این خاطر است که او خود به تنهایی هیچ جایگاه و شانسی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ندارد.

 

مدود به مردم روسیه وعده داده است که روسیه را در همان مسیری پیش ببرد که این کشور در هشت سال گذشته تحت رهبری پوتین طی کرده است و این برای بسیاری از مردم این کشور که در این هشت سال شاهد رشد اقتصادی بی‌سابقه و بهبود وضع معیشت بوده‌اند، وعده دلگرم کننده‌ای است. مدود در همین حال قول داده است که در صورت انتخاب، بیش از پوتین به مسائل اجتماعی روسیه از قبیل کیفیت آموزش و خدمات بهداشتی و درمانی بپردازد.

 

زیوگانوف 63 ساله گرگ باران دیده‌ای است که عرصه سیاست روسیه را هم در دوران اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق و هم در فدراتیو روسیه کنونی آزموده است. نقطه اوج فعالیت‌های او در عرصه سیاسی رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری روسیه در سال 1996 بود که او حتی تا مرز شکست بوریس یلتسین، رییس جمهور وقت، پیش رفت و اگر چنین می‌شد شاید تاریخ روسیه دگرگون می‌شد. او در دور دوم انتخابات که با جنجال فراوانی همراه بود از یلتسین شکست خورد.

 

او حتی در انتخابات سال 2000 نیز رقیب سختی برای پوتین محسوب می‌شد اما از آن پس محبوبیت او به شدت رو به افول گذاشته است و پیش‌بینی‌های فعلی حاکی از آن است که زیوگانوف دست کم 6 و حداکثر 15 درصد آراء را از آن خود خواهد کرد.

 

او در ایجاد ارتباط با مخاطبانش خبره است و بیشتر هواداران او را افراد سالخورده تشکیل می‌دهند. اما در روسیه امروز افراد سالخورده که تعدادشان در مقایسه با نسل جوان را به کاهش است پایگاه چندان قدرتمندی برای مبارزات سیاسی و انتخاباتی به شمار نمی‌روند.

 

منتقدان زیوگانوف او را متهم می‌کنند که خود را به پوتین فروخته است و معتقدند انتقادهای از سیاست‌های داخلی و خارجی کرملین در سال‌های گذشته بسیار معدود و کم‌رنگ‌تر از آن بوده است که چهره یک اپوزیسیون واقعی را به او و حزب کمونیست روسیه بدهد. البته ممکن است بخشی از این ناخشنودی که حتی بسیاری از کمونیست‌ها را از او رنجانده است، پس از انتخابات اخیر دوما دگرگون شده باشد. انتخابات اخیر دوما که با پیروزی خیره کننده حزب «روسیه متحد»، حزب مورد حمایت پوتین، همراه بود، اعتراض و انتقادهای تند زیوگانوف را در پی داشت طوری که حتی او در یکی از مصاحبه‌هایش این انتخابات را کثیف‌ترین پرونده تاریخ روسیه خواند.

 

او معتقد است که پس از موج خصوصی‌سازی‌هایی که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و به خصوص پس از دوران حکومت پوتین کشور را فرا گرفت، ذخایر و منابع طبیعی روسیه و صنایع حساس و استراتژیک این کشور باید بار دیگر ملی شوند. او می‌گوید:«باید ثروتی که در دهه 1990 و در بحبوحه دزدی‌های آن دوران از مردم ربوده شد بار دیگر به مردم باز پس داده شود.» به عقیده کاپیتالیسم نوعی «بربریت» است.

 

ژیرونوفسکی از یک کلام «شومن» صحنه سیاست روسیه است. او ملغمه‌ای از تضادهاست؛ کسی که زمانی ژست عقاید ملی‌گرایی افراطی (اولترا ناسیونالیستی) و ایدئولوژی ضد غربی می‌گیرد و حتی سابقه یهود ستیزی (آنتی سمیتیزم) در پرونده خود دارد و در همین حال در سال 2001 فاش می‌شود که پدر خودش یهودی بوده و البته خودش هم به این مساله اعتراف می‌کند.

 

او که 61 ساله است در تمام روسیه به خاطر کتک کاری و راه انداختن زد و خوردهای متعدد در صحن پارلمان روسیه شهرت دارد و البته چند نمونه از زد و خوردهایش را هم در استودیوهای تلویزیونی و در میان مصاحبه‌های تلویزیونی زنده اجرا کرده است. بسیاری از روس‌ها معتقدند که او «آدم» اداره اطلاعات است هر چند که خود او بارها این مساله را تکذیب کرده است.

 

حزب لیبرال دموکرات که او در سال 1990 بنیان گذاشت در آغاز کار خوب عمل می‌کرد اما زمانی که کرملین حزب «روسیه متحد» را پدید آورد و به حمایت از آن پرداخت، این حزب نیز مانند سایر احزاب دیگر در روسیه به حاشیه صحنه سیاست رانده شد.

 

ژیرونوفسکی به تجربه نشان داده است که عاشق رسوایی‌ها و جار و جنجال‌های سیاسی است که احساسات عوام را تحریک می‌کند. آخرین نمایشنامه‌ای که حزب او برای جلب توجه عموم اجرا کرده قرار دادن الکساندر لوگووی، مظنون اول پرونده قتل الکساندر لیتویننکو، در بالای فهرست نامزدهای این حزب در انتخابات دوما بود. لوگووی که مظنون است به مسموم کردن مامور سابق کا‌گ‌ب در لندن، اکنون به کمک «شاهکار» ژیرونوفسکی یکی از نمایندگان دوما است و با استفاده از مصونیت قضایی که این مقام برایش ایجاد کرده مساله استرداد او به بریتانیا دست کم برای چهار سال دیگر منتفی است.

 

ژیرونوفسکی در نظر عموم مردم یکی از جیره‌خواران کرملین محسوب می‌شود و برنامه ستاد انتخاباتی او شعار نه چندان به روز «تقویت ارتش» و «حفاظت از روسیه درباره مهاجمان خارجی» را به عنوان محور تبلیغات خود انتخاب کرده است. نظر سنجی‌ها نشان می‌دهند که ژیرونوفسکی احتمالاً حدود 11 درصد آراء را به خود اختصاص می‌دهد.

 

بوگدانوف کاندیدای مرموز انتخابات روسیه است. او 37 ساله است و تقریباً غیر از مطالبی که روی وبلاگ شخصی‌اش منتشر شده، کسی چیز زیادی درباره او نمی‌داند. البته وبلاگ شخصی بوگدانوف نیز بیش از این که اطلاعاتی درباره این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در اختیار کاربران قرار دهد، به نمایش عکس‌های آخرین سفر تفریحی بوگدانوف اختصاص یافته که او را با مایو در کنار دریاچه‌ای نشان می‌دهد. در حقیقت بوگدانوف با موهای بلندی که همیشه پشت سرش در حالتی آشفته و مجعد قرار گرفته‌اند بیشتر به خوانندگان موسیقی راک در دهه 1980 شبیه است تا سیاستمدار.

 

حزب دموکرات او نیز در آماری که با توصیف نامزد حزب‌اش در انتخابات ریاست جمهوری تطابق دارد، در آخرین انتخابات روسیه که انتخابات دوما بود تنها 90 هزار رای کسب کرد. و جالب این که با این حال بوگدانوف موفق شده است دو میلیون امضا در حمایت از خود جمع کند که پیش شرط نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری است و بنا به رای کمیسیون برگزاری انتخابات روسیه شمار امضاهای جعلی در این مجموعه بیش از پنج درصد میزان قانونی آن نبوده است.

 

گفته می‌شود که او از سوی کرملین حمایت می‌شود تا در این انتخابات شرکت کند و هدف اصلی از حضور او شکستن آراء مخالفان پوتین است. همچنین گفته می‌شود که او پیش از این یکی از اعضای ارشد «حزب روسیه متحد»، حزب محبوب پوتین بوده است.

 

شعار انتخاباتی او پیوستن روسیه به اتحادیه اروپا است. بر اساس نظر سنجی‌ها او شانسی برای ربودن بیش از 1 درصد آراء ندارد.

 

این افراد در حالی وارد گود رقابت انتخابات ریاست جمهور روسیه می‌شوند که پیش از این میخاییل کاسیانوف 50 ساله و نخست وزیر اسبق روسیه به اتهام جعل بیش از 13 درصد از دو میلیون امضای حمایت کاندیداتوری، توسط کمیسیون برگزاری انتخابات از فهرست نامزدهای حذف شده است و گری کاسپاروف، قهرمان مشهور شطرنج که از مخالفان سرسخت پوتین است نیز به دلیل مشکل تراشی‌های دولت برای پذیرش کاندیداتوری او، از ادامه راه منصرف شده است. کاسیانوف نیز که در سال‌های اخیر به جمع منتقدان پوتین پیوسته است ادعای کمیسیون انتخابات را درباره جعل امضاهای او دسیسه کرملین می‌داند و آن را تکذیب می‌کند.