انتقادهای روسیه را جدی نگیرید!

دکتر بهرام امیراحمدیان، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل روسیه در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که انتقادات روسیه از تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران بیشتر جنبه استمالت از ایران را داشته است.

ارزیابی شما از موضع گیری وزارت خارجه روسیه درباره تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران چیست؟ آیا روابط روسیه با ایران آن قدر برای روسیه اهمیت دارد که روابط آن کشور را با امریکا تحت تاثیر قرار دهد؟

به نظر من بیشتر مفهوم این نوع موضع گیری روسیه این است که به نوعی حمایت خود را از ایران نشان دهد و در این میان منافع خود را در نظر می گیرد. به این دلیل که اگر چنین اتفاقی بیفتند و امریکا تحریم های بیشتری را علیه ایران اعمال کند، ممکن است در روابط بین ایران و روسیه هم تاثیر گذار باشد. فرض کنید که نوعی تبادل هیئت های دیپلماتیک باشد که از مجاری دیگری صورت بگیرد، ممکن است اختلالاتی در این مبادلات ایجاد شود. روسیه از این منظر نگران است.

به انضمام این که ممکن است دامنه این تحریم ها خود مقامات روسی را هم شامل شود. بنابراین روسیه بیشتر به دنبال این است که یک چنین روشی در محیط بین الملل متداول نشود که بتواند منافع روسیه را هم به خطر اندازد.
 

برخی بر این باورند که چنین موضع گیری هایی فرمالیته است و جنبه عملی پیدا نمی کند. بنابراین روابط روسیه و امریکا تحت تاثیر تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران قرار نمی گیرد. به نظر شما آیا ممکن است این تحریم های یک جانبه تاثیر واقعی بر روابط روسیه و امریکا داشته باشد یا در حد شعار باقی می ماند؟

همان طور که گفتم اگر روشی معمول و متداول شود، ممکن است از این روش برای دیگر موارد هم استفاده شود. من فکر می کنم که روابط روسیه و امریکا بسیار گسترده تر از این است که بشود چنین مسائل حاشیه ای آن را تحت تاثیر قرار دهد. سطح روابط و حجم مبادلات اقتصادی و مبادلات فنی، نظامی و سیاسی بیش از آن است که بتوان گفت چنین مسئله ای آن را تحت تاثیر قرار می دهد.

طبیعی است که این کشور منافع خود را در این می بیند که از حداکثر ها دفاع کند. از این منظر به نظر نمی رسد روسیه نگران ایران باشد، به این دلیل که روسیه چهار بار به قطعنامه علیه ایران رای داده است. بنابراین موضع گیری روسیه در این جا مانند آن چیزی است که مورد لیبی شاهد آن بودیم. روسیه در مورد مسئله لیبی به قطعنامه رای داد و بعدا اعتراض کرد. بنابراین به نظر می رسد این موضع روسیه هم شبیه یک موضع گیری علی السویه و یک بلوف سیاسی است.

وضع درباره سوریه هم مشابه این است. الان امریکا در شورای امنیت روی پیش نویسی کار می کند که در مورد سوریه هم همان رفتاری را داشته باشند که در مورد لیبی داشتند. باز هم روسیه اعلام کرده که ما این قطعنامه را وتو خواهیم کرد. اما نشان داده است که از سال ها قبل حتی در دوره شوروی هم نتوانسته قطعنامه ای که امریکا پیشنهاد کرده است را وتو کند.
 

 با توجه به این قبلا هم امریکا تحریم های یک جانبه ای علیه ایران اعمال کرده بود و در آن موارد ما شاهد چنین موضع گیری ای از سوی روسیه نبودیم، این موضع گیری را تا چه حد متاثر از این می دانید که این تحریم ها صنایع هوایی ایران هدف قرار گرفته است و این صنایع با روسیه در ارتباط هستند؟

روسیه از مدت ها پیش در پرواز های خارجی و اخیرا در پروازهای داخلی از هواپیماهای امریکایی استفاده می کند.

علاوه بر این بر اساس قطعنامه های شورای امنیت که روسیه هم آن ها را امضا کرده است، نمی تواند هواپیماهای نظامی به ایران بفروشد. بنابراین به نظر نمی رسد این مسئله مشکلی برای روسیه داشته باشد یا موجب نگرانی روسیه شود. اگر اتحادیه اروپا هم به امریکا بپیوندد و این تحریم ها را اعمال کند، به نظر من وضعیت بدتر خواهد شد.

وزارت خارجه روسیه گفته است که تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران موجب بی اعتباری شورای امنیت می شود. این انتقاد روسیه از چه منظر بیان می شود؟

به نظر من این نمی تواند انتقاد درستی باشد. ایران بعد از انقلاب اسلامی فروش نفت را به رژیم آپارتاید افریقای جنوبی و سوریه متوقف کرد و آن ها را تحریم کرد. این یک تصمیم است که کشورها درباره ارتباطات خود با کشورهای دیگر می گیرند.

تحریم زمانی که به شورای امنیت می رود و الزامات جهانی پیدا می کند خطرناک است، سطح مبادلات ایران و امریکا در حال حاضر نزدیک به صفر است. بنابراین، این تحریم ها نمی تواند مشکل جدی برای ایران ایجاد کند.

بنابراین به نظر من این موضوع مرتبطی نیست که روسیه از آن انتقاد می کند. شاید روسیه خواسته است که در شرایط کنونی از ایران استمالت کند و شاید هم خواسته که یک چهره مدافع حقوق ملت ها را در شورای امنیت سازمان ملل نشان دهد. اما دیدیم که روسیه نتوانسته است از قدرت خود در کرسی سازمان ملل و شورای امنیت بهره ای ببرد و بیشتر تحت تاثیر محیط بین الملل و قدرت های بزرگی که در شورای امنیت حضور دارند بوده است. بنابراین از آن ها تبعیت کرده و در نهایت رای ممتنع داده است.