نشست حل مناقشه قره باغ بی‌نتیجه ماند

این نهمین دور مذاکرات الهام علی اف و سرژ سرکیسیان رؤسای جمهور آذربایجان و ارمنستان در مورد حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی بود که با میانجی‌گری دمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه برگزار شد. اگرچه پیش از آغاز نشست کازان نیز امید چندانی به حل مناقشه وجود نداشت و اتفاق خاصی که بتواند پیش زمینه مذاکراتی سازنده و نتیجه بخش باشد، رخ نداده بود، با این حال طرفین گفته بودند نشست نهم را در مورد راه های حل و فصل مناقشه بر طبق "اصول اساسی" انجام خواهند داد تا عزم خود را برای رفع مشکلات نشان دهند.

دمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه قبل از آغاز این دیدار گفته بود که برای دستیابی به نتیجه، نزدیکی مواضع طرفین به یکدیگر ضرورت دارد. این نزدیکی مواضع البته وجود نداشت ولی با این وجود روسای جمهور سه کشور در کازان گردهم آمدند. پیش از آغاز مذاکرات، باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده نیز از روسای آذربایجان و ارمنستان خواست تا مناقشه قره باغ کوهستانی را از طریق مصالحه حل و فصل کنند.

اوباما روز جمعه با الهام علی اف و سرژ سرکیسیان روسای جمهور آذربایجان و ارمنستان گفتگوی تلفنی کرد. وی همچنین بیانیه ای مشترک را همراه با روسای مشترک گروه مینسک از جمله نیکولا سارکوزی رئیس جمهور فرانسه و دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه درباره ضرورت انجام اقدامات قاطع در حل و فصل صلح آمیز مسئله قره باغ کوهستانی صادر و به طرفین گفتگو پیشنهاد کرد تا مشکل فیمابین را در جریان مذاکرات کازان حل و فصل کنند.

در گزارش کاخ سفید در این باره آمده بود: "وقتی طرفین در مورد مناقشه قره باغ کوهستانی در چارچوب اصول اساسی به توافق برسند، آذربایجان و ارمنستان باید مذاکرات را برای حل این مشکل بر اساس اصول هلسینکی آغاز کنند."

روز جمعه دیدار سه جانبه الهام علی اف، سرژ سرکیسیان و دمیتری مدودف برگزار شد. در این دیدار طرفین در مورد راه های حل و فصل مناقشه قره باغ مذاکراتی را انجام دادند و در پایان نیز بیانیه مشترکی صادر کردند. رسانه های روسیه و آذربایجان گزارش داده اند که این بیانیه تنها ماحصل و نتیجه دیدار سه جانبه اخیر بوده است. در این بیانیه به صورت کلی گویانه بیان شده است که طرفین در قبال برخی مسایل به تفاهم متقابل دست یافته اند. در این بیانیه همچنین تاکید شده است که طرفین در مورد روند حل مناقشه بر اساس اصول اساسی مذاکراتی انجام داده اند.

کارشناسان بر این باورند که دست یافتن به نتیجه و یا حرکت به سمت نقطه ای امیدبخش در این مناقشه، نیازمند پیش زمینه هایی است که نه ارمنستان و نه آذربایجان توجهی به آن ندارند و دو طرف بی هیچ تغییر در خط مشی یا پیشنهاد تازه ای وارد نشست های مذاکره می شوند. در این باره روسیه و امریکا نیز ابتکار عمل چندانی به خرج نداده اند.

مناقشه بین دو کشور قفقاز جنوبی - ارمنستان و آذربایجان در سال 1988 به دلیل آنچه ادعای ارضی ارمنستان بر خاک آذربایجان عنوان می شود، آغاز شد. در این ماجرا حملات ارمنستان به آذربایجان از سال 1993 بیست درصد از سرزمین هایی را که آذربایجانی ها متعلق به خود می دانند - یعنی قره باغ کوهستانی - همراه با هفت شهر و نواحی اطراف آن به اشغال ارتش ارمنستان درآمد و دو طرف هنوز بر سر این مشکل به توافق نرسیده و ادعای مالکیت ارضی دارند. در سال 1994 طرفین به پیمان آتش بس دست یافتند. از آن زمان نیز گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا با ریاست مشترک روسیه، فرانسه و ایالات متحده در مسئله حل صلح آمیز مناقشه قره باغ میانجی‌گری می کنند که تاکنون فعالیت های آنها در این زمینه نتیجه ای دربر نداشته است. شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکنون چهار قطعنامه در مورد آزادی قره باغ کوهستانی صادر کرده است.