مرکل و اوباما علیه ایران

باراک اوباما در کنفرانس خبری مشترک با آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان، اظهار داشت: به این نتیجه رسیده‌ایم که تمایل نداشتن ایران برای مذاکره در جهتی کار ساز نگرانی عمیق برای آمریکا و متحدانش به شمار می‌رود. این در حالی است که هواپیمای حامل مرکل به مقصد هند به دنبال ممانعت ایران از ارائه مجوز پرواز به مدت 2 ساعت در آسمان ترکیه سرگردان بود. صدر اعظم آلمان به این ترتیب با تاخیر به هند رسید و وزیر امور خارجه وی این اقدام تهران را غیر قابل پذیرش توصیف کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، اوباما که با مرکل در کاخ سفید ملاقات کرده بود در جمع خبرنگاران گفت: ما معتقدیم در صورتی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بار دیگر در این هفته تایید کند که تهران به نادیده گرفتن تعهدات بین المللی اش ادامه می‌دهد، چاره ای جز به کار گیری اقدامات مضاعف شامل تحریم‌های بیشتر به منظور افزایش فشار بر ایران نخواهد داشت.

این موضع‌گیری‌ها در حالی انجام می شود که محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور ایران در تازه‌ترین کنفرانس خبری خود اعلام کرد تهران به هیچ وجه از غنی سازی اورانیوم دست نمی‌کشد. از سوی دیگر آخرین دور مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه 1+5 که دی ماه گذشته در استانبول برگزار شد، بی نتیجه ماند و از آن پس با وجود اعلام آمادگی دو طرف برای آغاز دور تازه‌ای از این مذاکرات، هنوز تاریخی برای آن تعیین نشده است.

با توجه به پافشاری تهران بر ادامه فعالیت‌های غنی‌سازی که خطر قرمز غرب محسوب می‌شود، از مدت‌ها پیش از نشست استانبول نیز گمانه زنی‌ها پیرامون به ثمر نرسیدن این مذاکرات وجود داشت. هرچند چند ماه بعد پیشنهاد مذاکره توسط کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا روی میز، سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران قرار داده شد اما پاسخ وی به این نامه به گونه‌ای بود که غرب به این نتیجه رسید که جمهوری اسلامی برای مذاکره انگیزه کافی ندارد.

این در حالی است که در هفته‌های اخیر بار دیگر ادعای تسلیحاتی بودن اهداف هسته ای ایران مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. هرچند تهران هدف از برنامه های هسته‌ای را صلح آمیز توصیف می‌کند اما یوکیا آمانو در تازه ترین گزارش خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران به احتمال ماهیت نظامی آن اشاره کرده است.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر خلاف محمد البرادعی همتای اسبق خود از ارائه گزارش‌های دوپهلو در مورد فعالیت های هسته‌ای ایران خودداری می‌کند و اخیرا از وجود برخی مدارک و اطلاعات در مورد اهداف نظامی ایران در فعالیت‌های هسته‌ای خبر می‌دهد. البته مقامات تهران همچنان این ادعا را رد کرده و بر این باورند که آمانو تحت تاثیر ایالات متحده به موضع گیری ضد ایرانی ادامه می‌دهد.

علی لاریجانی رئیس مجلس ایران در واکنش به گزارش کتبی و اظهارات شفاهی آمانو در خصوص احتمال تسلیحاتی بودن برنامه‌های هسته ای جمهوری اسلامی، اظهار داشت: این گزارش به فرمان آمریکا تنظیم شده است. اما فارغ از موضع‌گیری‌هایی از این دست ، این احتمال وجود دارد که آمریکا و متحدانش با استناد بر گزارش آژانس که نهادی معتبر در عرصه بین‌المللی به شمار می‌رود به صف آرایی علیه ایران اقدام کنند. تا کنون کاخ سفید در راه یار کشی علیه ایران به منظور اعمال تحریم‌های بیشتر با مخالفت روسیه مواجه بوده است.

هرچند که این کشور به طور سنتی از این روش برای دریافت امتیازات بیشتر استفاده کرده و در عمل به هیچ یک از قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران رای منفی نداده است، اما گزارش آژانس اهرمی برای آمریکا خواهد بود تا روسیه را تحت فشار قرار داده و در عین حال امتیازات کمتری به این کشور بدهد. از سویی دیگر گزارش پنل کارشناسی سازمان ملل در مورد تاثیر تحریم‌ها بر ایران که در آن به ثمربخشی ناکافی تحریم‌ها و وجود مفر هایی برای دور زدن تحریم‌ها اشاره شده بود، جبهه حامیان تحریم در کنگره و سنای آمریکا را تقویت کرده است.

همچنین اخیرا تعدادی از موسسه‌های تحلیلی و استراتژیک مانند موسسه رند، دولت آمریکا را به پیروی از رویکردی قاطع‌تر علیه ایران ترغیب کرده‌اند. این در حالی است که تمایل آمریکا به استفاده از اهرم گزارش آژانس در صف‌آرایی علیه ایران در اظهارات اوباما کاملا مشهود است. وی تاکید کرده است که در صورتی که آژانس ادامه نقض تعهدات از سوی ایران را تایید کند، راهی جز اقدامات مضاعف پیش رو نخواهد بود.