سرپوش بر مشکلات

سپر دفاع موشکی

درپایان دیدار امسال طرفین، مسئولین مربوطه اسناد مشترکی را در مورد ایجاد یک گروه کاری مشترک حقوقی در مورد منطقه گذرگاه برینگف، همکاری برای تحکیم امنیت حمل و نقل، تبادل اطلاعات بین سازمان های امنیتی، امنیت هسته ای ومقابله با خطربمب های دست ساز امضاء کردند. با این وجود آنچه که بیش ازهر چیز دیگری در نشست اوباما و مدودوف به چشم می‌خورد و قابل مخفی شدن نبود تداوم اختلاف ها برسراجرای طرح "تهاجم موشکی آمریکا " موسوم به "سپر دفاع موشکی" بود.

در واقع پیچیده ترین گره گفتگوهای روسای جمهور روسیه وامریکا درهشت سال اخیرهمچنان بسته ماند اگرچه طرفین تلاش کردند تا با اعلام تشکیل گروه کاری مشترک نشان دهند که بن بستی در این مورد نیست. اما معلوم بود که این موضوع بد جوری به مساله امنیت اروپا و ضمانت های امنیتی مورد انتظار روسیه گره خورده است. مدودف آب پاکی را بر روی دست خوش بینان ریخت آنجا که پس ازاین دیدارش با اوباما، در گفتگو با خبرنگاران یاداورشد که این طرح درآینده یعنی شاید درسال 2020 عملی شود.

ولی طرفین باید زمینه همکاری نسل های اینده را فراهم ومبنای درستی برای ان ایجاد کنند. این حرف هیچ گره ای از این مسئله نشکافت چرا که تا سال 2020 نه اوباما در آمریکا رئیس جمهوراست و نه مدودوف در روسیه. به عبارت دیگر تا سال 2020 روسای جمهوری آمریکا و روسیه خود می‌دانند که این طرح را چگونه اجراء کنند. شاید به همین دلیل مدودف در ادامه از چگونگی مذاکره با آمریکا درباره سپر دفاع موشکی با آمریکا ابرازنارضایتی کرده و گفته بود دوطرف درحال تلف کردن وقتشان هستند. مدودف درباره موضوع مورد درخواست روسیه تاکید کرد که این کشور باید تضمین هایی دریافت کند که این سامانه علیه روسیه نیست. اما تاکنون چنین تضمین هایی را دریافت نکرده است.

مدودف چهارشنبه چهارم خرداد یک روز قبل از عزیمت به فرانسه هشدار داده بود که چنانچه ناتو و آمریکا نتوانند با مسکو درباره همکاری دفاع موشکی اروپایی به توافق دست یابند؛ روسیه توانایی هسته ای خود را تقویت خواهد کرد. حتی ریابکوف معاون وزیرخارجه روسیه در نشست شورای کارشناسی مربوط به مشارکت روسیه- ناتو در طرح ایجاد سامانه دفاع ضد موشکی در دومای دولتی این کشور اعلام کرد، اگرآمریکا به استقرار سامانه‌های دفاع ضد موشکی خود در خاک کشورهای اروپایی ادامه دهد، روسیه این حق را برای خود قائل خواهد شد تا از توافقنامه جدید کاهش تسلیحات راهبردی (موسوم به پیمان استارت-۳) خارج شود.

درمقابل، اوباما سعی کرد تشکیل گروه کاری مشترک را یک موفقیت جلوه دهد و بر ادامه حرکت برای رسیدن به توافق و ایجاد راه حل تاکید کرد. اما معلوم است که نه امریکا حاضر به دادن تضمین های امنیتی به روسیه است و نه درباره آینده امنیت اروپا دیدگاه های واشنگتن ومسکو به هم نزدیک نیست.

نقش واسطه گری روسیه در آینده لیبی

همراهی مدودوف با کشورهای غربی در باره امضاء بیانیه مشترک درباره آینده لیبی و یمن تا حدودی نشان داد رئیس جمهوری روسیه با وجود مخالفت صریح پوتین نخست وزیر این کشور و بعضی از نظامیان عالی رتبه روسیه، همچنان درمورد رفتن قذافی وعلی عبدالله صالح از رهبری لیبی و یمن با آمریکا و متحدانش همراه است. این درحالی است که نمایندگان دولت قذافی همین یک هفته قبل دنبال پادرمیانی مسکو برای انجام اتش بس در لیبی بودند.

آقای مدودوف با هوشمندی می‌داند نمی‌تواند روی اسب باخته آقای قذافی که بعد از چهل و دو سال به نفس نفس افتاده است، شرط بندی کند. براین اساس مخالفت های داخلی را تحمل می‌کند تا شاید بتواند از این نمد کلاهی برای منافع ملی روسیه در شمال آفریقا بسازد. مشکل اساسی روسیه در این منطقه این است که با رفتن مبارک و بن علی دو متحد غرب از صحنه خارج شدند اما دولتهای جایگزین هنوز در وضعیت باثباتی نیستند که روسیه بتواند موقعیت خود را در وضعیت جدید با دقت ارزیابی کند. به عبارت ساده تر معلوم نیست قذافی برود، جانشینان قذافی تا چه حد مستقل خواهند بود و تا چه میزان حاضرند مانند گذشته با روسیه مناسبات نزدیک برقرار سازند.

عضویت روسیه درسازمان تجارت جهانی

اوباما و مدودف درباره عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی هم گفتگو کردند. درگزارش کمیسیون مشترک روسای جمهوردوکشوربراهمیت تبادل ورزشی و فرهنگی وضرورت پیوستن هرچه سریعترروسیه به سازمان تجارت جهانی ورفع موانع موجود برسرراه تجارت تاکید شد. به گفته اوباما ازنظرامریکا عضویت روسیه درسازمان تجارت جهانی به نفع اقتصاد آمریکا وروسیه وکل جهان خواهد بود. مدودف هم ابراز امیدواری کرده که این روند به پایان برسد.

روسیه بیش از ۱۶ سال است که خواهان پیوستن به سازمان تجارت جهانی است که ۱۵۳ عضو دارد. تلاشهای روسیه برای پیوستن به این سازمان از روی کار آمدن دولت مدودف دو چندان شده است و توافق‌های مهمی‌بین روسیه و آمریکا در این راستا صورت گرفته است.

 ‌اوباما ‌در ‌جریان ‌ملاقات‌‌های ‌با ‌‌مدودف در‌بهار ‌سال ‌2009 میلادی و ‌اوایل ‌تابستان ‌سال ‌2010 ‌میلادی به ‌رئیس ‌جمهور ‌روسیه ‌اطمینان ‌داده بود ‌که ‌ایالات ‌متحده ‌بی ‌چون ‌و ‌چرا ‌از ‌پیوستن ‌روسیه ‌به ‌عضویت ‌سازمان ‌تجارت ‌جهانی ‌جانبداری ‌می‌کند. اما تاکنون این وعده محقق نشده است. ظاهرا مخالفت با عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی به گرجستان سپرده شده است که از زمان جنگ تابستان 2008 بر سر اعلام استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا، تاکنون به مخالف جدی روسیه در سازمان تجارت جهانی تبدیل شده است. با این وجود معلوم نیست پشت پرده مخالفت های گرجستان، با عضویت روسیه در WTO انگیزه های آمریکا ومتحدانش تاچه میزان موثر است.

روسیه و آمریکا در دوران پس ازسال 2008 با وجود دل دادگی مدودوف به اوباما و اجرای رقص تانگوی دیپلماتیک دردوسال گذشته، هنوز با مشکلات اساسی روبروهستند. با وجود آنکه رسانه های گروهی دوطرف تلاش دارند کمترازاین مشکلات یادی کنند، ولی واقعیت آن است که طرح تهاجم موشکی آمریکا به نام" سپر دفاع موشکی" به روس ها تحمیل می‌شود تا در کنار گسترش ناتو به قفقاز، آمریکایی ها بتوانند کنترل بیشتری را بر تحرکات روسیه در آینده داشته باشند.

مذاکرات دوره ای بین روسای جمهوری دوکشور صرفا ماله کشی بر مشکلات و ارائه سخنان به ظاهر فریبنده و امیدوار کننده است برای آنکه نشان دهند قصد بازگشت به دوران جنگ سرد را ندارند اما کیست که نداند هم روسیه در سال 2012 و هم امریکا خود را برای شروع چالش های جدیدی اماده می‌کنند که به احتمال بسیار زیاد در هر دو کشور شاهد ان خواهیم بود.