روسیه، لیبی را به اروپا تعارف زد
اما واقعیت این است که روسیه دارای توان تاثیرگذاری موثر در خاورمیانه نیست، ممکن است بازارهای خاورمیانه، بازار خوبی برای تسلیحات باشند و حتی از این منظر روسیه توانسته باشد در کشورهای حاشیه خلیج فارس برای فروش سیستم‌های پدافند موشکی و هوایی اقداماتی صورت دهد و یا در شمال افریقا نیز توانسته تا بازاری برای فروش تسلیحات خود فراهم آورد.اما باید توجه داشت که تنها تسلیحات نظامی نمی‌تواند حوزه نفوذ یک کشور را افزایش دهد، نفوذ بیشترفرهنگی، اقتصادی و سیاسی است تا اینکه تنها نظامی و استراتژیک باشد.
همچنین با توجه به علاقه روسیه برای نفور بیشتر در خاورمیانه شاهد هستیم که در مساله صلح خاورمیانه، با میانجیگری سعی در حضور بیشتر دارد. از طرفی این کشور هم با اسراییل رابطه دارد و هم با طرف‌های درگیر به ویژه سازمان آزادی‌بخش فلسطین و حماس. باید در اینجا ذکر کرد، در دوره‌ای که حماس در انزوای سیاسی قرار گرفته بود،این روسیه در دوران آقای پوتین بود که از آنها دعوت کرد تا در مسکو باهم مذاکره داشته باشند.اخیرا نیز شاهد بودیم که پس از آشتی فتح و حماس،هرچند به طور غیررسمی اما بازهم نمایندگانی به مسکو دعوت شدند تا باهم مذاکراتی داشته باشند.
به عقیده من از این نگاه پیشنهاد روسیه برای میانجیگیری در مساله لیبی از دو منظر قابل بررسی است:
1. روسیه ناگزیر شده بود در شورای امنیت برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فرازآسمان لیبی رای مثبت دهد. همانطور که می‌دانید این رای در همان چارچوب منجر به حمله نظامی ناتو شد، به همین دلیل روسیه جایگاه خود را میان کشورهای خاورمیانه از دست داده و اگرچه پوتین اعتراض کرده که چرا در شورای امنیت چنین کاری کردیم و به این قطعنامه رای مثبت دادیم و حتی گفته بود شاید ما نتوانستیم منظور خود را بیان کنیم. اما در حقیقت بازهم پس از این اظهارات نتوانستند اثرات منفی کاهش حضور خود را خنثی کنند. برهمین اساس با توجه به شرایط کنونی که روسیه قراردادهای میلیاردی با لیبی برای تسلیحات نظامی منقعد کرده است، نجات آقای معمر قذافی از شرایط کنونی و خروج از بن بست به نفع روسیه بوده به این دلیل که می‌تواند به حضور نظامی و تسلیحاتی خود ادامه دهد.
2. شکست آقای معمر قذافی به این مفهوم است که تمامی قراردادهایی که در دوره نخست وزیری آقای پوتین که از سال 2005 آغاز شده، منتفی خواهد شد و سپس روابط دولت آینده ائتلافی و انقلابی کشورهای شمال افریقا ازجمله لیبی با روسیه به سردی پیش می‌رود. همچنین این تسلیحاتی که توسط دولت‌های اقتدارگرا و دیکتاتور در شمال افریقا برای سرکوب مردم استفاده می‌شود، عمدتا تسلیحات روسی است. بنابراین شاید بتوان گفت که در منطقه شمال افریقا ما شاهد کاهش حوزه نفوذ روسیه خواهیم بود و روسیه برای برطرف کردن بدنامی خود که از گذشته در زمان شوروی وجود داشته، فعالیت‌هایی را انجام می‌دهد.
باید اضافه کرد آینده منطقه خاورمیانه به سمت حکومت‌های دموکراتیک خواهد رفت، حکومت‌هایی که بیشتر خواهان روابط با غرب بوده، چراکه همسایگان بلافصل اروپای غربی هستند و تنها یک دریا میان این کشورها فاصله وجود دارد. بنابراین حکومت آینده لیبی سرنوشت مختومی دارد که،دوره زمامداری و شهرت و نفوذ قذاقی به پایان رسیده است و حکومت‌هایی که در این کشور برسرکار خواهد آمد، حکومتی است که با اروپا بیشتر ارتباط خواهد داشت تا روسیه که خیلی به این کشور نزدیک نیست ویا دارای کارکرد مناسبی در این منطقه نبوده است.
سوریه و روسیه
با تغییراتی که در سوریه هم پیش خواهد آمد،روسیه بیش از پیش در منطقه مدیترانه منزوی خواهد شد. بدین جهت که روسیه بسیار کوشش کرده تا در شرق مدیترانه پایگاهی را در بنادر سوریه ایجاد کند و در آنجا سیستم‌های دفاعی بسیار گرانقیمتی نیز فروخته است. بنابراین با فروپاشی سوریه کمترین جایگاهی که در آنجا داشته هم از دست خواهد داد. به عقیده من بهتر این است که روسیه بیشتر به مسائل داخلی خود بپردازد به این دلیل که روسیه در داخل مشکلات زیادی از جمله بازسازی اقتصادی دارد.
بنابراین به عقیده من روسیه خودش نتوانسته رجل سیاسی تربیت کند و یا حکومت‌های پارلمانی ایجاد کند و یانتوانسته شرایط دموکراسی همانند مطبوعات و یا رسانه‌های آزادی را فراهم کند و همچنین مافیای اقتصادی که در این کشور وجود دارد. روسیه در داخل با مشکلات زیادی روبروست و به نظر می‌رسد بهتر این باشد که به مسائل داخلی خودش بپردازد تا داعیه‌دار میانجیگری در مسائل دیگر کشورها شود.
در پایان می‌توان نتیجه‌گیری کرد که هم اکنون جایگاه روسیه در جامعه بین‌الملل جایگاه ویژه‌ای نیست، با اینکه در گروه جی 8 فعالیت می‌کند، اما در هرزمان که غرب قصد دارد تا از روسیه زهرچشمی بگیرد،این کشور را تهدید به اخراج از جی8 می‌کند. در یک کلام می‌توان گفت جایگاه روسیه در گروه جی8 نیست، در داخل خود این کشور است که بیشتر به مسائل داخلی اقتصادی و سیاسی خود بپردازد.
نظر شما :