اهمیت مرگ بن لادن برای آمریکا

شاید اولین و فوری ترین تاثیر کشته شدن بن لادن،‌ اثر روانی این واقعه باشد. اثر روانی کشته شدن بن لادن به حالت تشفی گونه این اتفاق مربوط است. آنچه مسلم است این است که بعد از حملات 11 سپتامبر که در تاریخ ایالات متحده بی سابقه ارزیابی می‌شد و تعداد زیادی در آن حادثه کشته شدند، در بسیاری از مردم احساس تنفر نسبت به عاملان این حملات یعنی القاعده و به خصوص رهبر این سازمان ایجاد شد. اگرچه آمریکا با حمله به افغانستان و عملیات‌های دیگر ضرباتی را به القاعده وارد کرد،‌ با این حال تا پیش از کشته شدن بن لادن،‌ جامعه آمریکا احساس می‌کرد هنوز کار ناتمامی‌باقی مانده است. در واقع کشته شدن بن لادن برای جامعه آمریکایی احساس خاتمه یافتن (closure) ایجاد کرد. یعنی مردم آمریکا به خصوص قربانیان این حادثه تروریستی و خانواده‌هایی که عضوی از خانوادشان را در این حمله از دست داده بودند، احساس کردند که با مجازات نماد و عامل اصلی حوادث 11 سپتامبر این قضیه مختومه شده است.

بنابراین هرچند ممکن است که بعد از این نیز افراطی گری و عملیات‌های تروریستی القاعده ادامه پیدا کند، ولی کشته شدن بن لادن هم می‌تواند برای خانواده‌های قربانیان حملات 11 سپتامبرنوعی مرهم محسوب شود و از آلام آنها به خاطر از دست دادن نزدیکانشان بکاهد و هم جامعه آمریکا احساس کند به مختومه کردن پرونده حملات 11 سپتامبر نزدیک شده است. بنابراین اولین اهمیت کشته شدن بن لادن، اهمیت روانی آن در جامعه آمریکا است و از این رو است که بلافاصله بعد از پخش این خبر مردم آمریکا شادی می‌کنند و نوعی از جشن و سرور در این کشور شکل می‌گیرد.

تاثیر سیاسی این اتفاق، به آرایش نیروها در داخل آمریکا باز می‌گردد. در این راستا این مهم است که نقش اوباما در این اقدام پر رنگ است. هرچند جورج بوش،‌ رئیس جمهور پیشین آمریکا نیز به دنبال دستگیری و یا کشتن بن لادن بود و اقداماتی در این راستا انجام داد، ولی حجم عمده ای از جمع آوری اطلاعات در این باره در دوره اوباما انجام شده و در نهایت این اوباما بود که این تصمیم را اتخاذ کرده و بن لادن را از بین برده است. بنابراین این حادثه حداقل در کوتاه مدت، برای اوباما امتیاز بزرگی به حساب می‌آید. در درازمدت هم ممکن است فضای مثبتی که در اثر این پیروزی برای اوباما ایجاد شده ادامه یابد و تاثیر مثبتی در انتخابات آینده ریاست جمهوری داشته باشد. از سوی دیگر ممکن است این موج و فضای مثبت فروکش کرده و مجددا مسائل اقتصادی به دغدغه و نگرانی مهم افکار عمومی‌تبدیل شود. در هر صورت این اتفاق از نظر سیاسی برای اوباما اهمیت داشت و به عنوان یک امتیاز و پیروزی در کارنامه او محسوب می‌شود. قطعا دموکرات‌ها در انتخابات آینده از این پیروزی به عنوان یک برگ برنده استفاده خواهند کرد و این موضوع را به عنوان یکی از نقاط قوت مطرح خواهند کرد.

نکته دیگری که از نظر سیاسی اهمیت دارد این است که اوباما و به طور کلی دموکرات‌ها عموما متهم و مورد انتقاد بوده اند که از نظر امنیت ملی چندان قوی نیستند و در مسائل امنیتی ضعف دارند. چرا که عموما دموکرات‌ها به مسائل اقتصادی اهمیت می‌دهند و جمهوری خواهان از موضع امنیتی به آنها حمله می‌کنند و دموکرات‌ها را متهم می‌کنند که از مسائل امنیت ملی و امنیت بین الملل غافل هستند.

 این عملیات نشان داد که اوباما به مسائل امنیت بین الملل نیز توجه می‌کند و موضع پرقدرتی در این گونه مسائل اتخاذ می‌کند. در واقع اوباما با رهبری این عملیات خود را به عنوان یک فرمانده کل قوای قدرتمند نشان داد و به نوعی رقبای آینده را در زمینه این اتهام خلع سلاح کرده است. اگر او بتواند در افغانستان نیز ضمن خارج کردن نیروهای آمریکایی از این کشور، امنیت نسبی برقرار کند، در مجموع کارنامه درخشان و پرافتخاری در حوزه امنیت بین الملل خواهد داشت و کسی نمی‌تواند او را مورد انتقاد قرار دهد که در مسائل امنیت ملی ضعیف عمل کرده است. بنابر این دست رقبای اوباما در انتخابات آینده در به چالش کشیدن سیاست‌های امنیتی او چندان باز نخواهد بود.

کشته شدن بن لادن به لحاظ امنیتی هم دارای اهمیت است. بن لادن به دلیل دارا بودن شخصیت کاریزماتیک، نقش موثری در القاعده و ایدئولوژی افراطی گری داشته است و نبود او ضربه مهمی‌به این تشکیلات و تفکر محسوب می‌شود. از این منظر سازمان یابی مجدد برای این گروه چندان راحت نخواهد بود. به هر حال این گروه زیر ضربات متعدد نیروهای آمریکایی و ناتو قرار دارند و از دست دادن رهبری برای آنها ضربه جبران ناپذیری خواهد بود. هرچند ممکن است در کوتاه مدت و در هفته‌های آینده القاعده دست به اقدامات انتقام جویانه بزند ولی در درازمدت این اتفاق موجب بالا رفتن ضریب امنیت ملی ایالات متحده خواهد شد. البته برخی معتقدند که القاعده پس از این ضربه عقب نشینی خواهد کرد و با برنامه ریزی مجدد، در یک بزنگاه مناسب نظیر انتخابات ریاست جمهوری انتقام این عملیات را خواهد گرفت.

 با این وجود می‌توان گفت از بین رفتن بن لادن به عنوان شخصیتی که در راس این تشکیلات افراط گرا بود، چه در داخل آمریکا و چه در فضای بین المللی از اهمیت برخوردار است. علاوه بر این باید توجه داشت که با این اتفاق ایدئولوژی افراط گرایانه و مبتنی بر خشونت نیز ضربه خورده است.

نکته دیگری که در مسائل امنیتی حائز اهمیت است این است که در سطح جهان همه می‌بینند که بالاخره نیروهای آمریکایی، اگرچه بعد از ده سال، بن لادن را گرفتند و از میان بردند. یعنی این مسئله مطرح است که ممکن است این قضیه طول کشیده باشد ولی به هر حال آمریکا موفق شد که به او دست پیدا کند. به عبارت دیگر از این پس هر کس که می‌خواهد دست به چنین علمیات‌هایی بزند این نکته را در ذهن خواهد داشت که بالاخره چنین سرنوشتی در انتظار او خواهد بود. در این حوزه مسئله ای که چندان مورد توجه قرار نگرفت، مورد حمله قرار گرفتن نزدیکان بن لادن در این عملیات است. این بدان معنی است که در چنین موضعی، به اطرافیان هدف چندان توجهی نمی‌شود و آنها نیز علی رغم بیگناه بودن ممکن است کشته شوند. بنابراین به لحاظ امنیتی این مسئله در ذهن کسی که می‌خواهد چنین عملیاتی انجام دهد خواهد بود که خانواده و اطرافیان او نیز ممکن است مورد حمله قرار گیرند و کشته شوند.

به هر حال پس از یک دهه مبارزه با تروریسم و پس از دو سال است کار اطلاعاتی- امنیتی جدی برای یافتن مخفی گاه بن لادن، آمریکا توانست در مورد محل اختفای او مطمئن شود و نسبت به امکانات عملیاتی اطمینان لازم برای اجرای دقیق عملیات را به دست آورد و این کار را انجام داد. بنابراین زمان انجام این عملیات به هیچ وجه تابع مصالح و مسائل سیاسی نبوده است. یعنی اهمیت این موضوع برای جامعه آمریکا اینقدر زیاد بود که اگر رئیس جمهوری به دلایلی این عملیات را به تعویق می‌انداخت و بن لادن جان سالم به در می‌برد،‌ او هزینه زیادی را درباره این تاخیر پرداخت می‌کرد. چرا که این مسئله مطرح می‌شد که او این امکان را داشته که بن لادن را از بین ببرد ولی بنا به دلایل سیاسی دست نگه داشته اند و در موقع مناسب این کار را انجام ندادند. بنابراین این فرصت بسیار بزرگتر از آنی بود که بتوانند آن را تابع مسائل سیاسی کننند و هر تاخیری در کار بوده است کاملا به مسائل امنیتی و اطلاعاتی مربوط بوده است. برای آمریکا و اوباما هیچ امر سیاسی بزرگ تر از کشتن نماد دشمنی با آمریکا نبود.