ظهور و سقوط یک نئوکان‌

 

سیاست خارجی مبتنی بر اصول نئوکانسرواتیسم ــ آمیزه‌ای از ملی‌گرایی جنگ طلبانه و ایمانی ایده‌آلیستی به توانایی آمریکا برای تغییر جهان ــ دیگر مرده است. جنگ عراق هیولای فرانکشتین این سیاست بود، هیولایی که در نهایت خالق خود را از میان برد. به همین خاطر امروز اساسی‌ترین معضل پیش روی سیاست‌گذاران آمریکایی، پی‌ریزی طرز تفکری سازگار با واقعیت‌های جهان پس از یازده سپتامبر است.

 

اما در این میان مطالعه رفتارها و تئوریسین‌هایی که آمریکا را به جایگاه کنونی‌اش در جهان رساندند، می‌تواند بسیار آموزنده باشد.

 

ريچارد پرل از نظريه پردازان سرشناس نومحافظه‌کار و رئيس سابق شورای سياست‌گذاری دفاعی وزارت دفاع آمريکا در دوره نخست رياست جمهوری جرج بوش و از حامیان اصلی حمله به عراق بود. پرل که هم اکنون کارشناس موسسه راست‌گرای آمريکن انترپرايز در واشنگتن است از سه سال پيش تاکنون ديگر منصبی در دولت آمريکا ندارد، اما حضور دائمی وی در رسانه ها حاکی از نفوذی است او که همچنان در واشنگتن دارد.

پرل به‌خاطر مواضع سرسختانه‌اش در مسائل مربوط به امنيت ملى «شاهزاده تاريکى»  لقب گرفته است. ريچارد پرل، يکى از سرشناس‌ترين و متنفذترين چهره‌هاى نومحافظه‌کار امريکا است.

 

او در سال 2003 در پى مبارزه قدرت در دولت امريکا، از پست رياست دفتر برنامه‌ريزى دفاعى پنتاگون برکنار شد. بين سال‌هاى 1981 تا 1987، ريچارد پرل، معاون وزير دفاع امريکا در امور مربوط به برنامه‌ريزى امنيت بين‌المللى بود.

 

«پرل» معمار اصلى دکترين «تخريب خلاق» است که هدف آن بازسازى نقشه خاورميانه با حمله به عراق است. او بخش‌هايى از اين تئورى را در گزارش سال 1996 خود به کنگره امريکا توضيح داد.

 

«پرل» به تاسيس دو مرکز فکرى مهم در امريکا کمک کرد؛ «مرکز سياستگذارى‌هاى امنيتى» و «انستيتوى يهودى امنيت ملى». او همچنين از گردانندگان انستيتوى امريکايى اينترپرايز و مشاور ارشد «بنياد دفاع از دموکراسى» که يک مرکز فکرى ضدتروريستى است مى‌باشد. مديريت روزنامه «جروزالم پست» از ديگر مشغله‌هاى پرل است.

 

 

آلن وایزمن، تهیه‌کننده سابق شوی تلویزیونی مشهور «60 دقیقه» در کتاب «شاهزاده تاریکی...» به بررسی ابعاد مختلف شخصیتی ریچارد پرل و چگونگی پیمودن پله‌های ترقی از سوی او در دولت کارتر، ریگان و بوش می‌پردازد.

 

پرل 66 ساله که از خانواده‌ای یهودی در نیویورک متولد شده است و یکی از اعضای فعال لابی اسرائیل در آمریکا محسوب می‌شود، از جمله سیاستمداران جنگ طلب و تندرویی است که حتی پیش از ابداع واژه نئوکان، سیاست‌های تندروانه خود را در دولت‌های کارتر و ریگان دنبال می‌کرد و از نخستین روزهای پس از حملات تروریستی یازده سپتامبر در مقام رئيس شورای سياست‌گذاری دفاعی پنتاگون بر طبل حمله به عراق و سرنگونی صدام کوبید.

 

پرل از جمله سیاستمدارانی است که همواره خط جنگ‌طلبی و و تندروی را در دولت های مختلف آمریکا دنبال کرده است و در اواخر دهه 70 نیز از جمله مخالفان سرسخت مذاکرات خلع سلاح اتمی میان آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بود.

 

در سال‌های۱۹۷۰ هانری جکسون سناتور دموکرات ایالت واشینگتن (که در سال ۱۹۸۳ درگذشت) توافقنامه‌های خلع سلاح هسته‌ای را به باد انتقاد گرفت و در این راستا نسلی از جوانان علاقه‌مند به مسائل استراتژیک را تربیت کرد که در میان آن‌ها می‌توان از ریچارد پرل و ویلیام کریستول نام برد؛ استراتژیست‌هایی که در سال‌های بعدی هسته اصلی ایدئولوژی نئوکان‌ها را بنا کردند.

 

ریچارد پرل در دوران اوج تنش‌های جنگ سرد گفت: «باید نشان داد که تشنج زدائی دیگر کارآیی ندارد و اهداف پیروزمندانه را از نو مطرح ساخت ». سقوط افتضاح آمیز نیکسون و صعود جرالد فورد، رئیس جمهوری ضعیف و بی مایه، راه را بر نئوکان‌ها هموار کرده و این جناح توانست طی چند سال سیاست‌های خودرا در بطن حاکمیت آمریکا به کرسی بنشاند.

 

پرل همچنین مانند بسیاری از نئوکان‌های آمریکایی از هواداران تغییر رژیم در عراق بوده است و در سال 1998 از جمله امضاکنندگان نامه‌ای بود که به بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، برای اقدام نظامی در جهت سرنگونی صدام نوشته شد. او همچنین تنها چند روز پس از یازده سپتامبر به روشنی از ارتباط میان القاعده و صدام حسین سخن گفت و طی مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان گفت که ارتباط میان صدام و بن‌لادن، حتی اگر هیچ مدرکی هم دال بر این مسئله پیدا نشود، بدیهی است.

 

پرل همچنین از طراحان اصلی حکومت عراق در دوران پس از صدام و از مدافعان احمد چلبی، بانک‌دار عراقی ساکن آمریکا، برای عهده داری مقام نخست وزیری عراق پس از سقوط صدام بود.

 

در پی حمله آمریکا به عراق، پرل نقش برجسته‌تری در صحنه سیاسی آمریکا پیدا کرد و در پی آن در مرکز کانون انتقادات مخالفان جنگ قرار گرفت. همین مسئله باعث شد تا در نهایت پرل تحت فشارهای منتقدان از ریاست شورای سياست‌گذاری دفاعی وزارت دفاع آمريکا استعفا دهد.

 

همچنین بخش زیادی از کتاب وایزمن به اتهامات و جنجال‌هایی اختصاص دارد که حول قراردادهای تجاری سنگینی وجود دارد که طی دوران فعالیت پرل به عنوان مشاور پنتاگون میان وزارت دفاع آمریکا و شرکت‌هایی که پرل عضو هیات مدیره یا سرمایه‌گذارشان بوده است منعقد شده است.

 

این موضوع که در گزارش‌های کندوکاوی روزنامه نگار مشهور مجله نیویورکر، سیمور هرش هم مورد بررسی قرار گرفته است، یکی از مسائلی است که به استعفای پرل از مقام‌های رسمی خود در وزارت دفاع منجر شد، هر چند هیچ‌گاه این اتهام ها علیه او ثابت نشد.

 

by Alan Weisman

Hardcover: 304 pages

Publisher: Union Square Press (November 1, 2007)

Language: English

ISBN-10: 140275230X