تهدیدی با تبعات و دامنه غیرقابل پیش‌بینی
نویسنده خبر:
مجید تفرشی
یادداشتی از مجید تفرشی، تحلیل‌گر مسائل سیاسی در مورد خروج احتمالی ایران ازمعاهده "ان.پی.تی"
از ابتدای رسانه ای شدن چالش بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران تاکنون، بارها از زبان برخی از مسئولانسیاسی کشور، کارشناسان، تحلیلگران، روزنامه نگاران و کنشگران حامی مواضع ایران، چه به شکل تهدید و چه با زبان اظهار نظر و توصیه، چنین شنیده شده که ایران بهتر است ازمعاهده ان.پی تی خارج شود و یا به گمان برخی از آنها، در صورت تداوم و افزایش فشارایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا در آژانس بین المللی انرژی هسته ای و یا شورای امنیت سازمان ملل متحد، باید به چنین اقدامی به طور جدی به عنوان یک گزینه پیش رو وعملی در این چالش فرسایشی فکر کرد. نمونه این اظهارات را در کلام دکتر اکبر اعتماد اولین رییس سازمان انرژی اتمی ایران و همچنین سخنان روزهای گذشته شماری از سیاستمداران کنونی کشورمان یافت.
در سال های اخیر، به موازات توفیقات علمی و سیاسی غیر قابل انکار در پیشبرد برنامه صلح آمیز هسته ای ایران، شاهد تصویب قطعنامه های مختلف علیه ایران در آژانس و سازمان ملل متحد نیز بوده ایم.از یک سو کشورهای غربی و به خصوص دولت آمریکا، به مرور از موضع سخت مخالفت با هرگونه فعالیت هسته ای، ولو صلح آمیز، توسط ایران، که رسما در اوایل دوره نخست ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش و وزارت خارجه کالین پاول مطرح می شد، به موضع کنونی پذیرش کامل حق مسلم ایران برای انجام برنامه های مختلف صلح آمیز هسته ای تحت نظارت آژانس (از جمله حق غنی سازی اورانیوم) رسیده است. از سوی دیگر صدور قطعنامه های مختلف علیه ایران، شرایط را به تدریج به سوی گسترش اجماع جهانی مورد نظر آمریکا علیه ایران پیش برده است.
خروج ایران از ان.پی.تی به این انگیزه که این معاهده برای ما سود چندانی ندارد و فقط مسئولیت هایی اضافی و دستو پا گیر ایجاد می کند اقدامی است که بیشتر از همه دشمنان منافع ملی ایران را شاد خواهد کرد. عده ای نیز از چنین اقدامی به عنوان واکنشی به صدور قطعنامه و اعمال تحریم علیه ایران سخن گفته و آن را نشانگر جدی بودن ایران در این کارزار سیاسی و تبلیغاتی می دانند که به نظر من می تواند قماری با تبعات و نتایجی مبهم و پرمخاطره تلقی شود.
به گمان من، خروج احتمالی ایران از ان.پی.تی، در میان مدت و دراز مدت، حتی اگر عاقلانه نیز تصور شود، شرایط را به سمت فراگیر شدن اجماع جهانی (و یا دست کم قدرت های بزرگ) علیه ایران سوق خواهد داد.
به نظر می رسد سیاستگران کشورمان باید پیام ناشی از رای موافق چین و روسیه به قطعنامه اخیر شورای حکام (که برای نخستین بار در چهار سال اخیر رخ داد) را که معمولا تاکنون مخالف صدور هر را جدی گرفته و برای تغییر موازنه بین المللی به سود ایران تغییراتی در تاکتیک ها واستراتژی های خود در این کارزار و چالش بدهند.
شاید اگر ایران همانند اسراییل، پاکستان و هند از ابتدا عضو و امضا کننده معاهده ان.پی.تی نبود، اکنون نگرانی چندانی برای حضور یا عدم حضور کشورمان در این پادمان بین المللی وجود نداشت.ولی خروج از ان.پی.تی در شرایط کنونی احتمالا می تواند در افکار عمومی بین المللی به عنوان پا پس کشیدن ایران از تعهدات پذیرفته شده خود و تاییدی تلویحی بر اتهامات هسته ای علیه ایران تلقی شده و به ایجاد یک اجماع جدی بین المللی علیه ایران (چنانکه مورد علاقه دولت اسراییل و تندروان آمریکایی و اروپایی است) کمک کند.
کسانی که معتقد به خروجایران از معاهده ان.پی.تی چه به عنوان اقدامی اصولی و ضروری و چه به عنوان اقدامی تهدید آمیز و واکنشی علیه اتحاد غرب علیه کشورمان هستند بر این گمانند که تجربه بی اعتنایی ایران به تهدیدهای غرب و یا بی اعتنایی کره شمالی به تعهدات قبلی هسته ایخود موفق بوده و ما هم می توانیم مجددا چنین کنیم.
این در حالی است که شرایط خاص و منحصر منطقه خاورمیانه و محدودیت های قدرت مانوور ایران، به خصوص در دوران دهماه اخیر ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا نشانگر تفاوت های وضعیت تهران و پیونگ یانگ است. علاوه بر آن باید دید که آیا در نهایت و مجموعا با احتساب هزینه و فایده، کره شمالی در این نزاع و کشمکش و بی اعتنایی به مصوبات آزانس و سازمان ملل موفق بوده و منافع ملی خود را حفظ کرده یا نه؟
واقعیت این است که شرایط کنونی دیگر مجال برخی خام دستی ها و خوش خیالی های قبلی را به ما نمی دهد. دیگرنباید دلگرم بود که چند کشور معدود به مصوبه شورای حکام رای ممتنع یا منفی داده اندو قطعنامه مصوب آن شورا را از اجماع به اکثریت تغییر داده اند. چنان که نباید به تعارفات بی حاصل تبلیغاتی و بی پایه مقامات سیاسی کشورهای منطقه و ظاهرا دوست که ازیک سو در تهران دم از "حق مسلم ایران برای دستیابی به انرژی هسته ای" می زنند و ازسوی دیگر همگام با آمریکا و اروپا علیه ایران رای می دهند دلخوش بود.
کسانی که بر شعار تهدید خروج از ان.پی تی توسط ایران پافشاری می کنند باید با دقت و به دور از شعار و عصبانیت اندیشیده و بسنجند که آیا این قمار و بازی سیاسی می تواند در نهایت در جهت حفظ منافع ملی ایران عمل کند یا برعکس می تواند به انزوای ایران و تصمیم گیری جامعه بین المللی علیه کشور ما بدون حضور نمایندگان ایران منجر شود.
نظر شما :