نشست دمشق؛ تاکيدى دوباره بر ديپلماسى
نویسنده خبر:
محمد على مهتدى
يادداشتى از محمد على مهتدى استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورميانه براى ديپلماسى ايرانى
نشست چهارجانبه دمشق با حضور رئيس‌جمهور سوريه، فرانسه و امير قطر و نخست‌وزير ترکيه، جمعه پانزدهم شهريور ماه برگزار شد و رئيس‌جمهور سوريه در اين نشست بار ديگر بر حل صلح‌آميز موضوع هسته‌اى ايران تاکيد کرد.
نيکولا سارکوزى، رئيس جمهور فرانسه در کنفرانس خبرى که به مناسبت افتتاحيه نشست سران که با شرکت سران سوريه، ترکيه، قطر در دمشق برگزار شد، گفت که "مسئله اين نيست که آيا حمله اسرائيل به ايران قانونى و مشروع است يا خير بلکه مسئله اين است که در اين صورت چه بايد کرد".
وى با اين سخنان حساسيت مقامات ايرانى را برانگيخت. از نظر سارکوزى برنامه صلح‌آميز ايران قمار خطرناکى است که مى‌تواند منجر به اين حمله شود، ضمن آنکه به عقيده او حمله اسرائيل به ايران فاجعه‌بار خواهد بود و بايد مانع از آن شد.
يادداشت شفاهى؛ محمد على مهتدى استاد دانشگاه و کارشناس مسائل خاورميانه
در سخنان نيکولا سارکوزى، صحبت از حمله اسرائيل به ايران نبوده است، او از سوريه خواسته با توجه به روابط خوبى که بين تهران و دمشق وجود دارد، با ايران تماس گرفته و اين کشور را قانع کند که مسئله دستيابى به سلاح هسته اى را دنبال نکند چراکه در اين صورت اين احتمال وجود دارد که اسرائيل به ايران حمله کند.
جمله سارکوزى دقيقا حکايت از نگرانى‌اش دارد. او گفته که ممکن است يک روز صبح متوجه شويم که اسرائيل به ايران حمله کرده است، اين يک فاجعه است و بايد مانع آن شد.
رئيس جمهور فرانسه به دمشق رفت تا در قالب مذاکرات دو جانبه با سوريه، سه وضوع لبنان، صلح اسرائيل و سوريه و مسئله هسته اى ايران را پيگيرى کند. در موضوع هسته اى ايران بر خلاف گذشته که غرب با زبان تهديد با ايران صحبت مى کرد، اين بار يک کشور هم پيمان و دوست ايران را واسطه اى براى حل موضوع مى کنند. اين در حالى است که سوريه به اين درخواست چنين پاسخ مى دهد که برنامه هسته اى ايران صلح آميز بوده و فاقد اهداف نظامى است، ضمن آنکه چهارچوب گسترده ترى را نيز مطرح مى کند که همانا مسئله خلع سلاح هسته اى خاورميانه با تاکيد بر اسرائيل است.
به اين ترتيب سوريه قصد دارد به طرف هاى غربى بفهماند که اگر نگران سلاح هسته اى در خاورميانه هستيد بايد ابتدا اسرائيل را خلع سلاح کنيد و نه اينکه بر ايران فشار آورده و پرونده اى را که اصولا صلح آميز بوده، مکرارا به ميان آوريد.
همين موضع را از ديگر شرکت کنندگان حاضر در اجلاس دمشق شاهد بوديم. امير قطر و نخست وزير ترکيه به‌عنوان ديگر شرکت کنندگان اين اجلاس بر اين نکته تاکيد داشتند که مسائل منطقه اى بايد از طريق مذاکره و گفت و گو حل و فصل شود و اصولا عنوانى که دمشق براى اين نشست چهارجانبه انتخاب کرده، گفت و گو براى ايجاد ثبات در منطقه است.
بعد از اينکه طرح هاى ويرانگر امريکا طى پنج سال اخير در خاورميانه باعث ايجاد بحران، ويرانى، جنگ، گسترش تروريسم و بى ثباتى شد، اکنون اين کشور موقعيت خود را در منطقه از دست داده و سياست هايش شکست خورده، در آستانه انتخابات رياست جمهورى است و در مدت باقى‌مانده دولت بوش قادر به هيچ ابتکار عملى نيست، يک فرصت طلايى براى تعدادى از کشورهاى منطقه به‌علاوه فرانسه پيش آمده که گردهم آيند و مسئله استفاده از ديپلماسى و گفت و گو را محور قرار دهند.
به اين ترتيب در اجلاس دمشق و سخنان سارکوزى به هيچ عنوان مسئله احتمال حمله اسرائيل به ايران مطرح نبوده و آنچه بيان شده حکايت از تاکيد بر ديپلماسى در حل بحران هاى منطقه دارد.
امير قطر به‌عنوان رئيس دوره اى شوراى همکارى خليج فارس تاکيد کرد که کشورهاى خليج فارس به هيچ عنوان آغاز جنگى ديگر در منطقه را نمى پذيرند. رئيس جمهور سوريه، نخست وزير ترکيه و حتى شخص سارکوزى نيز تاکيد داشتند که از اين پس مسائل منطقه از طريق ديپلماسى رفع شود.
مشکلى که اکنون اسرائيل با آن روبروست اين است که با مشکلاتى که براى امريکا در قفقاز پيش آمده، شرايط مساعد براى تل آويو در گرجستان براى حمله احتمالى به ايران از بين رفته است؛ از اين پس در منطقه قرار بر اين است که با عقب نشينى و شکست امريکا، باقى بازيگران، از طريق ديپلماسى کار را به پيش برند.
نظر شما :