مداخله در بحرین در تضاد با حقوق بین الملل

۱۸ فروردین ۱۳۹۰ | ۰۵:۴۱ کد : ۱۰۹۰۱ اخبار اصلی
گفتاری از دکتر سید داود آقایی استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران و کارشناس مسائل خاورمیانه برای دیپلماسی ایرانی

دیپلماسی ایرانی: هرچند دلیل تشکیل شورای همکاری خلیج فارس در اول دهه 80 میلادی، دلایل فرهنگی و سیاسی بیان شد، ولی واقعیت امر این است که اولویت کار شورای همکاری خلیج فارس مسائل امنیتی و در واقع برای مقابله با ایران و حمایت همه جانبه کشورهای عضو این شورا از عراق بود. این روند به نوعی تا پایان جنگ دنبال شد.

بعد از پایان جنگ ایران و عراق، اگرچه شرایط برای ارتقای سطح همکاری‌های ایران و کشورهای عضو این شورا فراهم شده بود ولی متاسفانه موضوع حاکمیت جزایر سه گانه ایرانی تنب بزگ تنب کوچک و ابوموسی از سوی امارات متحده عربی مطرح شد و این موضوع در طی سال‌های گذشته از سوی امارات در اجلاس‌های شورای همکاری خلیج فارس مطرح شده و با صدور بیانیه‌هایی از سوی این شورا به این مسئله دامن زده شد و به مهمترین چالش بین ایران و شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شد.

بنابراین می‌توان گفت در مجموع روابط ایران و کشورهای عضو شورای همکاری در سال‌های گذشته و پس از جنگ ایران و عراق روابط نسبتا خوبی بوده به جز اختلاف بر سر حاکمیت جزایر سه گانه که از سوی امارات مطرح می‌شده و به مهم ترین اختلاف نظر در رابطه ایران و این شورا تبدیل شد. با وجود این اختلاف نظر، همکاری‌های اقتصادی- سیاسی ایران با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس درسطح خوبی برقرار بوده و موضوع خاصی که همکاری‌های دوجانبه را به نحوی مورد تهدید قرار دهد وجود نداشت. البته باید پذیرفت که فراز و نشیب‌هایی در سطح روابط و همکاری‌های ایران با کشورهای عضو این شورا بوده و گاه مسائلی به وجود می‌آمد که موجب دلخوری‌هایی بین دوطرف می‌شد ولی به طور کلی روابط تیره نبوده و دو طرف تلاش می‌کردند که مانع از بروز مشکلات جدی در این رابطه بشوند.

با این وجود، مسائل اخیر که در رابطه با اعتراضات در بحرین به وجود آمد و برخی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس از جمله عربستان و امارات متحده عربی به اعزام نیروی نظامی ‌به بحرین اقدام کردند موجب به مخاطره افتادن روابط ایران با این شورا شد. اعزام نیرو به بحرین و مداخله نظامی  ‌در امور این کشور برای سرکوب مردمی ‌که جز برای آزادی، دموکراسی و تعیین سرنوشت خود به دنبال چیز دیگری نبودند و دست به اسلحه نبرده بودند از نظر حقوق بین الملل و موازین پذیرفته شده بین المللی یک مداخله آشکار محسوب می‌شود. ایران نیز به طرح این مسئله پرداخته است و سوال کرده است که چرا عربستان و امارات با استفاده از زور و نیروی نظامی ‌در مقابله با خواست و حق طبیعی مردم بحرین اقدام کرده اند. مردمی ‌که به طور مسالمت آمیز به خیابان‌ها آمده بودند و خواست‌های مشروع و قانونی خود را فریاد می‌زدند.

برخی از تحلیل‌گران اظهار کرده اند که این اقدام عربستان و امارات متحده در اعزام نیروی نظامی ‌به بحرین، یک امرطبیعی و درچارچوب موافقت نامه‌های شورای همکاری خلیج فارس بوده است. آنها بیان می‌کنند که بر اساس توافق نامه‌های امنیتی بین اعضای شورای همکاری خلیج فارس این حق طبیعی و پذیرفته شده ای است که نیروهای نظامی ‌یک کشور در حمایت از کشور دیگر عضو این شورا وارد آن کشور شوند. هرچند نباید این موضوع نادیده گرفته شود که در این زمینه در بین کشورهای عضو این شورا موافقت نامه‌های امنیتی وجود دارد و اساسا فلسفه وجودی شورای همکاری خلیج فارس برای مقابله با تهدیدهایی است که اعضاء را تهدید می‌کند ولی باید به این نکته نیز توجه کرد که این تهدید باید لزوما تهدید خارجی باشد.

یعنی استقلال و تمامیت ارضی یکی از اعضاء از سوی نیروهای نظامی ‌یک کشور خارجی مورد تهدید و تعرض قرار گرفته باشد. در چنین صورتی ورود نیروهای نظامی ‌یکی از اعضا برای حمایت از نیروهای نظامی ‌کشور مورد تهدید یا تجاوز امکان پذیر است. ولی اعتراضات اخیر مردم بحرین صرفا یک موضوع داخلی بوده و مردم به شکل مسالمت آمیز و بدون سلاح وارد خیابان شده بودند و حقوق طبیعی خود را فریاد می‌زدند.

بنابراین، حضور و مداخله نیروهای نظامی ‌کشورهای دیگر در بحرین کاملا مخالف موازین حقوق بین الملل و نمونه بارز مداخله در امور داخلی این کشور و مقابله با خواست طبیعی مردم آن محسوب می‌شود. این که ایران در این زمینه موضع گیری کرده و با این مداخله و سرکوب مردم بحرین مخالفت کرده امر طبیعی است و از دیگر کشورهای آزادی خواه جهان نیز انتظار می‌رود در این زمینه با ایران همگام شوند.


نظر شما :