آل ثانی به دنبال برتری بر تهران و ریاض
ديپلماسى ايرانى: قطر هم دوست صمیمی ایران است و هم میزبان پایگاه‌های نظامی ایالات متحده. دولتمردان سنی در این کشور کوچک سال‌هاست که نقش خاص خود را در منطقه ایفا می‌کنند و البته دیپلماسی خاص خود را هم دارد. قطر تاکنون دیپلماسی خاص خود را در منطقه پیاده کرده است. با این همه این بار گویا بازی متفاوت شده است. قطر هم در لیبی سهم خود را می‌خواهد.
برای این سهم‌خواهی هم چند جنگنده کوچک را راهی طرابلس کرده است تا خودی نشان دهد. البته میزان کمک‌های قطر به اعضای اپوزیسیون در لیبی هم از دیده‌ها پنهان نمانده و قطری‌ها ادعا می‌کنند که برای کمک به آزادی و دموکراسی در لیبی به شبه نظامیان معترض به قذافی کمک نظامی می‌کنند. این قبیل حرکت‌ها نشان می‌دهد که قطر می‌رود تا برای خود در منطقه تعریفی جدید بیابد و البته سهم بیشتری هم از دنیای سیاست در خاورمیانه و شمال آفریقا را از آن خود کند.
برای قطری که دوست و متحد عربستان سعودی است و البته به این کشور در اعزام و انتقال نیرو به بحرین برای مهار اعتراض‌های شیعیان هم کمک کرده این قبیل حرکت‌های به ظاهر بشردوستانه اندکی تصنعی به نظر می‌رسد. یک هفته پیش بود که حرکت قطری‌ها در به رسمیت سناختن معترضان در لیبی آنها را در ردیف نخستین کشورهای عربی قرار داد که رسما به مخالفان آقای قذافی رسمیت بخشیدند.
شش جنگنده متعلق به خاندان سلطنتی قطر همزمان با نیروهای ائتلافی غربی به سمت آسمان لیبی پرواز کردند تا نشان دهند که در میان کشورهای عربی هم دست توامندی است که بار مسئولیت کشوری عربی و مسلمان را دوشادوش اروپایی‌ها بکشد. تا پیش از دخالت قطر همگان اروپا و امریکا را به دلیل ادامه دخالت‌های مستقیم در مسائل خاورمیانه و یا کشورهای مسلمان مورد ملامت قرار می‌دادند اما اکنون حضور قطر در این ائتلاف ضد قذافی اندکی این فضا را به نفع واشنگتن تلطیف کرده است.
برخی منابع نزدیک به به دولتمردان در دوحه قطر ادعا می‌کنند که رهبران این کشور از هم اکنون به فکر چاه‌های نفت لیبی هستند و سرمایه گذاری در آن و البته به همین دلیل است که کمک‌های مالی فراوانی هم از سوی دوحه به شبه نظامیانی انجام می‌گیرد که در شرق لیبی در حال فعالیت هستند. قطر که شبکه تلویزیونی جنجالی الجزیره هم به آن تعلق دارد به شبه نظامیان در به راه اندازی شبکه ای تلویزیونی و خصوصی کمک کرده است.
تحلیل‌گران این رفتارهای دولتمردان قطری را به دو استراتژی تعبیر می‌کنند: نخست ایفای نقش جدی و جدید قطر در منطقه و دوم هم تحت تاثیر قرار دادن ایران و عربستان که هر دو به نوعی از دوستان قطر البته با تفاوت‌های استراتژیک محسوب می‌شوند. قطری‌ها همواره بیم این را داشته اند که یا تهران و یا ریاض به منابع گازی و یا نفتی این کشور چشم داشته باشند.
قطری‌ها به دنبال تبدیل شدن به صدای ناسیونالیست عربی در جهان اسلام هستند. خاندان سلطنتی در این کشور فرصت را غنیمت شمرده اند و می‌دانند که می‌توانند از خاکستر به راه افتاده از جنگ در خاورمیانه به نفع خود کمال استفاده را بکنند. اکنون فرصتی بوجود آمده است تا قطری‌ها از زیر سایه قدرت‌های دیگر نظیر عربستان خارج شوند.
غربی‌ها حضور قطر در عملیات نظامی‌در لیبی را به فال نیک گرفتند. وزیر دفاع فرانسه در این خصوص می‌گوید: در این بازه زمانی ما به کمک قطر آن هم از این جنس بسیار نیاز داشتیم. این نخستین بار است که چنین درک مشترکی میان یک کشور عربی و اروپا بوجود می‌آید.
قطر در چند سال گذشته به خوبی از عهده همکاری مشترک با ایران و سوریه از یک سو و مصر و عربستان از سوی دیگر برآمده است. در بسیاری از موارد مانند پرونده لبنان هم قطری‌ها نقش میانجی را به خوبی بازی کردند. در سودان و یمن هم این خاندان سلطنتی به نوعی میانجی‌گری بسنده کردند. الجزیره نیز در این برهه زمانی گاه از خیزش‌های عمومی در خاورمیانه استقبال کرده و گاه آن را تقبیح کرده است.
قطر که یکی از غنی‌ترین کشورهای دارای منابع گازی به حساب می‌آید تاکنون بیش از میلیون‌ها دلار خرج کمک‌های بشردوستانه کرده است. در جریان طوفان کاترینا این کشور چندین میلیون دلار راهی ایالات متحده کرد. همین رویه قطر در مواجه با سیل خانمان سوز در پاکستان هم تکرار شد. در دارفور هم دولت از کمک‌های بشردوستانه قطر بی بهره نماند.
حرکت زیرکانه قطری‌ها در لیبی تصویری از توانایی ریسک بالای قدرتمندان در این کشور را در اختیار همگان قرار داد. البته در شرایطی که بدترین سناریو برای امریکایی‌ها رقم بخورد و شبه نظامیان در لیبی شکست را مزه مزه کرده و معمر قذافی به هر دلیلی و با هر ابزاری در قدرت باقی بماند می‌توان قطر را هم بازنده این قمار دانست. برای دولتمردان در قطر آنچه در لیبی در حال رخدادن است پیروزی بزرگ در بعد سیاست خارجی است.
قطر خواهان برقراری دموکراسی در خارج از مرزهای خود است و این در حالیست که به زعم بسیاری از تحلیل‌گران بیشترین حد آزادی در این کشور به چشم می‌خورد. انتخابات در این کشور برگزار می‌شود و البته برخلاف عربستان زنان هم در این کشور حق شرکت در انتخابات را دارند. البته نبود پارلمان در این کشور برخی را به این فکر انداخته که شاید قطر هم روزی مهمان خیزش‌های عمومی و شعارهای اطلاح طلبی قرار گیرد.
شیخ حامد بن خلیفه آل ثانی متعلق به خاندانی است که از قرن هجدهم بر این کشور مستولی یافته اند. وی در سال 1995 و پس از کودتایی بدون خونریزی علیه پدر به قدرت رسید. قطر زیرکانه برای جنگ در لیبی نیرو اعزام می‌کند و همزمان در بحرین هم به دستور عربستان سعودی وارد دخالت نظامی می‌شود. حرکتی برای حفط برتری اهل تسنن بر شیعیان در منطقه.
نظر شما :