فرانسه؛ افول محبوبيت سارکوزى

دیپلماسی ایرانی: صحنه سیاست فرانسه در سال گذشته شاهد چند اتفاق مهم بود. اولین رخداد مهم انتخابات شوراهاى منطقه اى بود که در اين انتخابات حزب سوسياليست فرانسه توانست به پيروزى دست يابد و در مقابل حزب اتحادیه جنبش مردمی (او ام پ)، حزب حاکم فرانسه، با قهر رای دهندگان مواجه شد و شکست را تجربه کرد. اين شکست نشان از افول محبوبیت سارکوزی و حزب حاکم در فرانسه داشت.

موضوع مطرح ديگر در سطح رسانه‌ها و فضاى سياسى فرانسه در سال گذشته مسئله ممنوعيت پوشش برقع در اماکن عمومى ‌بود که اين طرح در 14 جولاى 2010 (23 تير ماه 1389) از تصويب مجلس فرانسه گذشت و پس از آن مجلس سنای فرانسه در ۱۴ سپتامبر (۲۳ شهریور) لایحه ممنوعیت استفاده زنان از برقع و نقاب را در اماکن عمومى‌ را تصویب کرد. بر اساس اين قانون حدود 2000 تا 2500 زن مسلمان فرانسه که از اين پوشش استفاده مى‌کردند از این پس در اماکن عمومی مجاز به این پوشش نیستند و در صورت پوشيدن برقع،‌ آن فرد به 150 يورو جريمه نقدى محکوم خواهد شد و در صورت سرپيچى از او خواسته مى‌شود تا به عنوان مجازات در خدمات عمومى ‌کارى انجام دهد.

در ادامه همين موضوع، بحث‌های مربوط به لائیستیه نيز در فضاى سياسى و رسانه اى فرانسه بسيار مطرح بود و گويا حزب حاکم در فرانسه قرار است کنگره اى در اين زمينه برپا کند. اين بحث مطرح مى‌شود که مسلمانان فرانسه در طول این سال‌ها نتوانستند به طور کامل جذب فرهنگ و ارزش‌هاى فرانسه شوند و ارزش‌هاى جمهورى را بپذيرند و می‌خواهند هویت خود را حفظ کنند. اين نگاه در ادامه ممنوع کردن برقع و به خاطر ترسى است که از مسلمانان در مورد به خطر افتادن هویت‌های ملی در کشورهاى اروپايى به وجود آمده است.

در حال حاضر احزاب دست راستى و افراطى مثل جبهه ملى تلاش مى‌کنند به اين مسائل دامن بزنند تا از آن براى جذب طرفداران بيشتر و کسب محبوبيت بهره برداری کنند. یکی از نمونه‌های اين موضوع محبوبيت خانم مارین لوپن است. بر اساس بعضی از نظرسنجی‌ها، ‌مارين لوپن دختر ژان ماری لوپن، رهبر سابق جبهه ملى فرانسه، که اخيرا به جانشينى پدرش انتخاب شده است بيشترين آرا يعنى در حدود 26 درصد از آراء را در انتخابات آينده رياست جمهورى که در سال 2012 برگزار مى‌شود، ‌کسب مى‌کند.

اين موضوع هم به هراسى که از مسلمانان در کشورهاى اروپايى در سالهاى اخير ايجاد شده و نيز حفظ هویت ملی آنها برمى‌گردد و هم داراى ریشه‌های اقتصادى است. در حال حاضر فرانسه از بیکاری شدید در حدود 9 درصد رنج مى‌برد و علی‌رغم اقداماتی که از سوى دولت صورت گرفته نرخ بیکاری همچنان بالا است. بسیاری از مردم معتقدند ورود مهاجرین باعث شده که فرصت‌هاى شغلى از فرانسويان سلب شود.

همچين تلاش مى‌شود که جرم جنایتی که در سطح جامعه فرانسه به وقوع مى‌پيوندد را به مهاجرین نسبت دهند. خصوصا مسلمانان فرانسه که حدود 5 تا 6 میلیون يعنى حدود 10 درصد جمعيت فرانسه را تشکيل مى‌دهند بيش از بقيه مهاجرين از اهميت برخوردار هستند. آنها به نوعى سپر بلا و همچنين حربه تبلیغاتی برای جمع آورى آراى بيشتر قرار مى‌گيرند.

‌مسئله مهم‌تری که در اوایل پاییز گذشته شاهد وقوع آن بودیم و در فضاى سياسى و عمومى‌ فرانسه بسيار مطرح شد در مورد قانون بازنشستگی بود. سن بازنشستگی قرار بود که از 60 به 62 و براى بازنشستگى کامل از 65 به 67 افزایش پیدا کند که اين تصميم با مخالفت شدید سندیکاهای کارگری روبرو شد و فرانسه براى چند هفته شاهد تظاهرات‌های بسیار شدید خیابانی بود. در جريان اين اتفاقات نيز محبوبيت سارکوزى افول بيشترى داشت و در نظرسنجی‌ها به حدود 30 درصد رسيد.

نکته مهم در زمينه تغيير قانون بازنشستگى این بود که صندوق بازنشستگی در فرانسه با بحران روبرو شده بود. با توجه به هرم جمعیتى در فرانسه، جمعيت فرانسه رو به پیری است. به اين جهت ميزان پرداختى افراد شاغل کفاف پرداخت حقوق بازنشستگان را نمى‌داد و صندوق بازنشستگى با کسرى بودجه روبرو شده بود و قابل پيش بينى است که این مسئله در سال‌های آینده جدى‌تر خواهد شد. بنابراين دولت فرانسه در جهت کاهش کسری بودجه در پى افزايش سن بازنشستگى بر آمد. به هر حال این قانون از تصویب پارلمان فرانسه گذشت و به صورت تدريجى تا سال 2014 اجرايى خواهد شد.

علاوه بر اين در حوزه مسائلی که به اتحادیه اروپا نيز مربوط بود مسئله بحران یورو بود. با توجه به کسرى بودجه و قروض بسیار زیاد کشورهایی مثل یونان، ايرلند و اسپانیا، يورو تحت فشار زيادى قرار گرفت و حتى صحبت‌هایی شد که این پول واحد اروپایی در معرض نابودى است. بنابراين کشورهايى مثل آلمان و فرانسه سعی کردند با تشکیل يک صندوق وي‍ژه براى کمک به اعضایى از يورو که در معرض ورشکستگى بودند و کمک به آنها اين واحد پول اروپايى را نجات دهند.

ریاست گروه 20 توسط فرانسه از جمله مسائل مهم در ارتباط با فرانسه در سال گذشته بود. گروه 20 بعد از بحران اقتصادى جهانى تشکيل شد و هدف از آن این بود که قدرت‌هاى نوظهور مثل چین و هند و برزیل را وارد تصميم گيرى‌هاى عمده اقتصاد جهانى کنند. سارکوزى براى رفورم در نظام پولی جهانی پیشنهاداتی داد مبتنى بر اين که کنترل بيشترى بر بازارهای پولى صورت گيرد تا بحران اقتصادى که 2008 که از‌آمريکا شروع شد و به تمام دنيا گسترش پيدا کرد دوباره تکرار نشود. در همین راستا سارکوزی با مقامات چین، هند و آمریکا ملاقات‌هایی کرد و پیشنهادهایی را برای رفورم نظام پولى جهان ارائه داد.

از ديگر تحولات مهم فرانسه در سال گذشته ترميم کابينه اين کشور بود که در نوبت صورت گرفت. در مرتبه اول برنارکوشنر، وزیر خارجه فرانسه بعد از سه سال تغییر کرد و جاى خود را به میشل الیوت ماری داد. علاه بر اين آلن ژوپه از سياستمداران کهنه کار و نخست وزير سابق از حزب حاکم نيز به کابینه وارد شد و پست وزارت دفاع را بر عهده گرفت.

علاوه بر اين، اتفاقاتی که در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا رخ داد به خصوص تغییر حکومت در تونس نيز موجب تغييرات در کابينه فرانسه شد. بازتاب فورى تحولات تونس در فرانسه، فشار و در نهايت تغيير وزير خارجه بود. با توجه به روابط خانم میشل ماری وزیر خارجه وقت فرانسه با زين العابدين بن على،‌حاکم تونس و اطرافیان او و پذيرش دعوت او براى سفر به تونس و گذراندن تعطيلات در اين کشور چند ماه قبل از وقوع انقلاب، کابينه فرانسه يک بار ديگر دستخوش تغيير شد و میشل الیوت ماری در اثر فشارها مجبور به استعفا شد و جای خود را به آلن ژوپه داد. در همين تغييرات وزیر کشور نيز دستخوش تغییر شد.

علاوه بر تاثيرى که تحولات شمال آفریقا در تغيير وزير خارجه فرانسه داشت، تحولات شمال افريقا و خاورميانه به خصوص تحولات لیبی با بحرانی شدن اوضاع در اين کشور و احتمال تشديد جنگ داخلی، فضاى سياسى فرانسه را بيش از پيش به خود جلب کرد. فرانسه در به رسميت شناختن دولت موقت مخالفين معمر قذافى در بنغازى پیشگام شد. علاوه بر اين فرانسه براى تصويب قطعنامه در شوراى امنيت در مورد اعمال منطقه پرواز ممنوع و همچنين اجراى آن به همراه بريتانيا و آمريکا بسيار فعال عمل کرد. درحال حاضر فرانسه و نيروهاى ناتو تلاش مى‌کنند با فلج کردن نيروى هوايى ليبى و حذف قدرت هوايى معمر قذافى از استفاده نيروهاى حامى ‌قذافى از تجهيزات هوايى عليه مخالفين جلوگيرى کنند.