پرتقال هاى سبد مرکل براى ايران

بر اساس گزارش ها واشنگتن هم اکنون در حال پيش بردن سه سناريو در مورد ايران است. سناريوى اول بر اساس طرح ريزي تعرض  پايه ريزى شده است. اين سناريو هم اکنون به جديت از سوى ديک چنى، معاون رئيس جمهور آمريکا در حال پيگيرى است.

گزارش ها حکايت از اين دارند که وى درصدد است تا مدارک مورد نياز براى انجام تهاجم يک جانبه از سوى آمريکا را تکميل کرده و آنان را در اختيار جورج بوش قرار دهد.

اما اين سناريو نيز اخيرا از سوى فرمانده هان نظامى آمريکا به شدت با مخالف مواجه شده است، زيرا آمريکا نيروى نظامى کافى براى انجام آن را در اختيار ندارد.

از طرفى نظاميان آمريکايى هنوز هيچ تصوير قابل اتکايي – هر چند مبهم – از واکنش احتمالى ايران در مقابل يک تهاجم – حتى با حجم کم – در دست ندارند.

 سناريوى دوم تحريم ها در چارچوب سازمان ملل را مورد پيگيرى قرار مى دهد. در اين سناريو گزارش محمد البرادعى، رئيس آژانس بين المللى انرژى اتمى و همچنين خاوير سولانا، رئيس سياست خارجى اتحاديه اروپا نقشى کليدى را دارد، زيرا مى تواند در صورت تطابق با نيات آمريکا اهرم هاى لازم براى همراه ساختن روسيه و چين با دور سوم تحريم ها عليه ايران را در اختيار کاخ سفيد قرار دهد.

اين سناريو نيز به دليل گزارش اخير محمد البرادعى مدیر کل آزانس بین المللی انرژی اتمی ، که چين و روسيه را نسبت به اعمال تحريم هاى جديد عليه ايران بى ميل تر کرده است، چشم انداز مثبتى را براى واشنگتن ترسيم نکرده است.

سناريوى سوم پيگيرى تحريم هايى خارج از چارچوب سازمان ملل و با همکارى هم پيمانان کليدى آمريکا در اروپا است.

به نظر مى رسد آمريکا به اين سناريو بيش از سايرين دلبسته و اميدوار است که بتواند آن را به نتيجه برساند. ديدارهاى دو هفته پيش جورج بوش با سران کشورهاى فرانسه و آلمان در همين راستا قابل ارزيابى هستند.

واشنگتن تاکنون توانسته است فرانسه را با خود همراه کرده و اين کشور را مجاب سازد تا تلاش هايى را براى ترغيب ساير کشورهاى اروپايى در راستاى حمايت از تحريم هاى جديد آمريکا آغاز کند. انگليس نيز که در زمره هم پيمانان سنتى واشنگتن به حساب مى آيد، در اين تلاش ها فرانسه را يارى خواهد کرد.

بنابراين آمريکايى ها تاکنون توانسته اند حمايت کشورهاى مهم اروپايى را با تحريم هاى خارج از چارچوب سازمان ملل عليه ايران تضمين کنند، به غير از يک کشور: آلمان

در ميان کشورهاى اروپايى، آلمان از وزن قابل توجهى برخوردار است. اول به دليل تاثيرى است که اين کشور طى ساليان اخير در هدايت جريان هاى سياسى اين قاره ايفا کرده است.

اين کشور از نظر اقتصادى نفوذ زيادى روى کشورها داشته و قادر است در صورت موافقت با تحريم هاى چند جانبه آمريکا، بسيارى از اروپائيان را با خود همراه سازد.

همچنين اين کشور دومين شريک اقتصادى ايران محسوب مى شود و صادرات 5 ميلياردى دلارى محصولات اساسى آلمان که به ايران صادر مى شود، مى تواند ضربه مهلکى به اقتصاد و صنعت ايران وارد کند.

اما سوال اين است که آيا آلمان راضى خواهد شد که از اين منافع اقتصادى گذشته و با سياست هاى واشنگتن عليه ايران همراهى کند. سوالى که اکنون ذهن بسيارى از تصميم گيران در کاخ سفيد را به خود مشغول داشته است.

زيرا سناريوى سوم در حال حاضر عملى ترين راه ممکن براى آمريکا در قبال ايران است و نقشى که آلمانى ها در توفيق آن ايفا خواهند کرد بسيار اساسى است.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سفر اخير خود به آمريکا تلاش کرد تا رئيس جمهور آمريکا را مجاب کند که تحريم هاى شديد عليه ايران ممکن است که نتايج معکوس به همراه داشته باشند.

مرکل در نظام کمونيستى آلمان شرقی رشد کرده است. کشورى که شاهد حمايت جدى جامعه بين الملل از تحريم هاى شديد عليه خود بود.

مرکل به بوش گفت که در آن دوران خوب يادش هست که به محض اعمال تحريم ها ناگهان فروش پرتقال ها – به عنوان مثال – متوقف شد. او تاکيد کرد که هر نوع تحريمى عليه ايران به سرعت مردم اين کشور را تحت فشار خواهد گذاشت.

با اين حال مرکل پس از ملاقات با نيکلاى ساراکوزى، نخست وزير فرانسه در برلين به بوش گفت که به مناسبات اقتصادى شرکت هاى کشورش با ايران نگاه مجددى خواهد انداخت.

ظاهرا حرف هاى سارکوزى بيش از صحبت هاى دوستانه بوش روى مرکل تاثير گذاشته بود. اما اين روندى است که شرکت هاى آلمانى به راحتى حاضر به پذيرش آن نيستند.

نشانه ها حاکى هستند که هنوز برلين تصمیم قطعی درباره اعمال تحریمهای شدیدتر علیه ایران نگرفته است و حکومت آلمان هنوز پاسخ واضحی که با خواسته های آمریکا منطبق باشد، نداده است. به نظر مى رسد که آلمان در تلاش است از تصمیمات یکجانبه و هماهنگ با واشنگتن علیه ایران اجتناب کند.

در پس این تردیدهای آلمان، این واقعیت نهفته است که محدودیتهای بیشتر مبادلات تجاری ایران و آلمان وقتی که کشورهای دیگری از جمله روسیه و چین هستند که می توانند جایگاه اقتصادی این کشور را بگیرند، هیچ مفهومی نمی تواند داشته باشد.

بارها در حکومت آلمان موضوع کاهش روابط تجاری با ایران مطرح و بررسی شده است. آلمان سال جارى ميلادى در زمینه مبادلات تجاری با ایران توسط مهمترین شریک تجاری ایران یعنی چین به حاشیه رانده شده است.

در سال 2006 هفت درصد صادرات آلمان به ایران بوده است. در هشت ماهه نخست امسال، این میزان حدود 17 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که مبادلات تجاری ایران و چین امسال حدود 80 درصد بوده است.

چندى است که محافل حکومتی آلمان درباره مبادلات تجاری آلمان با ایران صحبتها و بحثهای زیادی مطرح است. از جمله اینکه کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می توانند از فرصت کاهش مبادلات تجاری ایران و آلمان به نفع خود استفاده کنند و روابط تجاری خود با ایران را گسترده تر کنند.

به همين دليل در وزارت اقتصاد آلمان این مسیر دنبال می شود که نباید مبادلات تجاری با ایران کاملا قطع شود و بارها گزارش هایی از این وزارتخانه مبنی بر هشدار درباره تاثیرات کاهش روابط تجاری با ایران بر اقتصاد آلمان ارائه شده است.

همين نگرانى ها بود که باعث شد مرکل در سخنرانى اخيرش در آکادمى آمريکا گفت که بايد اطمينان خاطر حاصل کند که تجارت با ايران از طريق يک شخص سومى انجام نمى گيرد.

آيا آمريکا قادر است اين اطمينان را صدراعظم آلمان بدهد؟ به هر حال هم اکنون توجه بسيارى از محافل خبرى و سياسى به موضع آلمان در تحريم هاى آمريکايى- اروپايى عليه ايران دوخته شده است.

موضعى که بى شک نتايج رويدادهايى نظير اجلاس شوراى حکام آژانس بين المللى انرژى اتمى و همچنين گزارش سولانا در شکل دهى آن بسيار موثر خواهند بود.