ادبيات دمکراتیک دولت ايران در قبال بحرين

دیپلماسی ایرانی: واضح و مبرهن است که حساسيت بحرين براى ايران بيش از مصر و تونس و ليبى است. درواقع درک اين حساسيت محصول مرور پيام ها و موضع گيرى هاى متعددى است که مسئولان دولتى ايران نسبت به وقايع اخير داشته اند. اگرچه اتفاقات در مصر نقطه اوج تحولات کشورهاى عربى و آفريقايى بود و تحليل ها و تفسسيرهاى متعددى به همراه داشت، اما توجه نظام جمهورى اسلامى به اتفاقات بحرين توجهى متفاوت و تاثيرگذار بوده است.

پيوندهاى تاريخى و مذهبى مردم ايران و بحرين و ظرفيت هاى بالقوه اى که نزد گروه ها و رهبران شيعه در اين کشور وجود دارد، بيش از مصر، تونس يا ليبى و يمن، احساسات و ادراکات ايران را برانگيخته و موجب آن شده است تا در چند مقطع توصيه و پيام هايى به سران حکومت بحرين داشته باشد.

برخى مفسران سياسى و بين الملل کشورمان نسبت به موضع گيرى و انفعال ايران در قبال حوادث فاجعه بار ليبى انتقاد کرده و تحرکات و تاثيرگذارى تهران را در آينده مصر ناکافى خوانده اند. آنها نگران درغلتيدن دولت هاى جديد اين کشورها به آغوش غرب، تسلط غرب بر بازار نفت و ايجاد يک هژمونى تازه در منطقه عارى از نفوذ ايران هستند. اما هرقدر ليبى و تونس و مصر را دور از دسترس بدانيم، بحرين در همسايگى و با اشتراکات فرهنگى و مذهبى عميقش با ايران، بسترى مناسب براى ايجاد پيوند و همگرايى ميان شيعيان منطقه و حتى حمايت دولت ايران از دموکراسى و دفاع از حق اکثريت به حساب مى آيد.

در تازه ترين اظهارنظر مقام هاى کشورمان درباره اعتراض هاى مردمى در منامه، رامين مهمان پرست سخنگوى وزارت خارجه از اعمال رفتارهاى خشونت‌آميز با مردم بحرين ابراز نگرانى کرده و از سوى ديگر به امريکا توصيه کرده است تا به دموکراسى و حق ملت ها احترام بگذارد.

اين توصيه بجا در حالى به زبان آورده مى شود که طى پنج شش سال گذشته کمتر شنيده بوديم مسئولان عالى رتبه کشورمان در جريان سخنرانى ها و حضورشان در مجامع بين المللى به دفاع از ساختارهاى سياسى دموکراتيک بپردازند. مواضع مسئولان ما در سازمان هاى جهانى و منطقه اى، عمدتا در دايره استکبارستيزى، اسرائيل ستيزى، امپرياليسم ستيزى، مخالفت با حضور نيروهاى بين المللى در خاورميانه، اعتراض به غارت منابع ملت هاى ضعيف و نيز خواست به رسميت شناختن ايران به عنوان يک قدرت هسته اى تعريف شده است. کمتر شاهد بوديم که پاره اى تغييرات نظير آنچه در دو ماهه اخير در جهان عرب رخ داده، مواضع رسمى ما را جز ارزش هايى نظير اسلام خواهى و غرب ستيزى، به ارزش هاى دموکراتيک نزديک کند.

حالا مهمان‌پرست و على اکبر صالحى هر دو کسوت ديپلمات هاى سطح بالاى کشورمان در اقدامى سنجيده و قابل ستايش هم از بکارگيرى خشونت‌ها در قبال اعتراض هاى مردمى انتقاد کرده اند و هم به قدرقدرتى چون امريکا که داعيه دموکراسى دارد، توصيه کرده اند تا پيام مردم منطقه را درک کرده و به دموکراسى و حق ملت‌ها احترام بگذارد.

البته سخنگوى دستگاه ديپلماسى کشورمان با انتقاد از تصميم غربى ها براى دخالت احتمالى در ليبى، برخى تحرکات ديپلماتيک در کشورهاى غربى را مبهم و پر مساله خوانده و از اتحاديه اروپا خواسته است تا درباره اين تحرکات با افزايش حملات نظامى و فشار عليه مردم ليبى توضيح دهد.

به هر حال در شرايطى که غرب همواره اتهام دخالت در امور داخلى کشورهاى منطقه و زيرپا گذاشتن اصول دموکراسى و حقوق بشر را به ايران نسبت داده، تقاضاى وزير خارجه ايران از دولت بحرين براى پايان دادن به خشونت و اعمال زور در قبال خواسته هاى مردم و پيش گرفتن درايت لازم در پيگيرى مطالبات جامعه، ادبيات تازه اى از دستگاه ديپلماسى کشورمان را عرضه مى کند که تقريبا پس از پايان کار دولت اصلاحات، خبرى از آن نبود و الفاظ و تعابيرى از اين دست به فراموشى سپرده شده بود.

على اکبر صالحى تلاش هاى ديپلماتيکى را هم آغاز کرده و در تماس با سازمان کنفرانس اسلامی از دبيرکل خواسته است تا از تمام ظرفیت های موجود در این سازمان جهت جلوگیری از اعمال خشونت ها در بحرین استفاده کند. اين نيز مى تواند خط بطلانى باشد بر اتهام دخالت در امور داخلى؛ چرا که پيگيرى هاى ديپلماتيک و فشارهاى بين المللى با نيات انسان دوستانه و احترام به دموکراسى و توصيه به محترم شمردن حقوق مخالفان، جزئى از وظايف همه دولت ها و نهادهاى مردم‌نهاد به شمار مى آيد و نمى توان آن را مصداق دخالت يا توطئه قلمداد کرد.