اردن در وضعيتى شبيه مصر با مطالباتى متفاوت

دیپلماسی ایرانی: پس از آن که تونس و مصر دست خوش تظاهرات و اعتراض های مردمی شدند به گونه‌ای که نظام‌های حاکم بر این کشورها را به مرز سقوط کشاند و از سویی اردن نیز در معرض این دست از تظاهرات مردمی قرار گرفت، ملک عبدالله پادشاه اردن قبل از آن که اعتراض های مردمی رنگ و بوی دیگری به خود بگیرد، دولت این کشور را از کار برکنار کرد. هدف پادشاه اردن از این اقدام این بود که خشم معترضان کنترل و نظام حاکم بر آن یعنی نظام پادشاهی مورد تهدید قرار نگیرد.

با این حال گویا دستور پادشاه برای تعیین جانشین نخست وزیر برکنار شده چندان مورد قبول واقع نشده است و مخالفان حرکت تازه‌ای را برای اعلام مخالفت خود با وضعیت جاری بر کشورشان آغاز کرده‌اند. انتخاب معروف البخیت، کسی که پادشاه اردن مامور تشکیل دولتش کرده تقریبا مورد مخالفت اغلب جریان‌های سیاسی اردن واقع شده است.

نزدیک به دو ماه پیش و در آستانه افتتاح پارلمان جدید اردن، ملک عبدالله در سخنانی تاکید کرد، حرکت به سمت اصلاحات در اردن اجتناب‌ناپذیر است و او اقدامات لازم را برای این کار انجام می‌دهد. اما ظاهرا مردم و جریان‌های مدنی موجود در اردن بیش از پادشاه برای انجام این اصلاحات عجله دارند و حاضر نیستند که وی هر زمان که خود صلاح دید اصلاحات را آغاز کند.

در حال حاضر اردن نیز همانند کشورهای مصر، تونس، الجزایر، یمن و سودان شاهد تظاهرات دموکراسی‌خواهی است. احزاب و جریان‌های سیاسی شرکت‌کننده در تظاهرات اعتراضی اعلام کرده‌اند، به تظاهرات خود تا روز جمعه ادامه می‌دهند و حرکت‌های اعتراضی خود را به دیگر شهرهای این کشور نیز خواهند کشاند.

در همین رابطه هیئت ملی برای اصلاح که شامل جنبش اسلامی، حزب وحدت ملی و چهره‌های مستقل سیاسی اردن می‌شود با صدور بیانیه‌ای انتخاب معروف البخیت، نخست‌وزیر جدید را نادرست و او را ناتوان از انجام اصلاحات سیاسی لازم برای ایجاد محدودیت در دوره کاری نخست‌وزیر و توسعه دایره مشارکت سیاسی در امور کشور دانسته‌اند. آنها در بیانیه خود خواستار تشکیل دولت نجات ملی شده‌اند.

حزب جبهه کار اسلامی که از لحاظ سیاسی خود را وام‌دار اخوان المسلمین می‌داند نیز در بیانیه‌ای انتخاب بخیب را شوک‌آور دانسته و اعلام کرده است که وی سابقه سوء طولانی‌ای در انتخابات شهرداری‌ها و نمایندگان مجلس در سال 2007 داشته به گونه‌ای که باعث انحلال مجلس قبل از پایان دوره آن شد.

در این بیانیه قضیه کازینو بحر المیت و فسادهای گسترده دیگر از جمله نقاط ضعف بخیت اعلام شده که انتخاب او را برای نخست‌وزیری مغایر مطالبات مردم اردن می‌کند.

به گزارش شبکه خبری الجزیره، بسیاری از سیاستمداران و فعالان مدنی مستقل نیز انتخاب بخیب را بی‌اعتنایی به خواست مردم دانسته‌اند و به پادشاه هشدار داده‌اند، قبل از آن که سقف مطالبات مردمی افزایش یابد و برای این که خشم عمومی کنترل شود، وی را از این سمت کنار گذاشته و فردی که به طور واقعی به دنبال برقراری اصلاحات سیاسی باشد، انتخاب کند. بسیاری از کارشناسان نیز نسبت به وقوع انقلابی شبیه مصر و تونس در اردن هشدار داده‌اند. اگرچه بسیاری از سیاستمداران و تحلیلگران در عین حال اذعان کرده‌اند که اردن با تونس و مصر تفاوت بسیار دارد و دلیل آن را نیز به کیفیت تظاهرات انجام شده در شهرهای مختلف این کشور می‌دانند. در بیشتر این تظاهرات مردم تنها خواستار سقوط دولت، پارلمان و انجام اصلاحات سیاسی بوده‌اند و تا کنون حرفی از فروپاشی نظام سلطنت در این کشور نزده‌اند.

خانم توجان فیصل، یکی از رهبران مخالف دولت در این باره می‌گوید: «آنچه می‌تواند خشم مردم را فرو بنشاند اجرای کامل قانون اساسی در کشور است. به خصوص این که قانون اساسی تاکید کرده پادشاه در کشور تنها پادشاهی می‌کند و امور دولت و سیاست را به اهل سیاست وا می‌گذارد. در حالی که تا به حال پادشاه علاوه بر پادشاهی در امور سیاسی و اجرایی نیز دخالت مستقیم کرده است.»

وی همچنین گفت: «بیشتر جریان‌های سیاسی و مدنی کشور همچنان از پادشاه می‌خواهند که با استناد به قانون اساسی در کشور اصلاحات انجام دهد.»

خانم توجان فیصل هشدار می‌دهد بی‌اعتنایی و رد این تقاضای مردمی باعث می‌شود تا امور از مسیر جاری خارج شود و به سمتی رود که قانون اساسی نیز از سوی مردم رد شده و وضعیت به دوره بی‌بازگشتی باز گردد. آنگاه هر چیزی ممکن است رخ دهد.

در گذشته و در دهه هفتاد، ملک حسین، پادشاه وقت اردن در پی تظاهرات گسترده‌ای که در امان روی داد و البته بیشتر برگزار کنندگان آن را فلسطینیان تشکیل داده بودند، به رغم هشدار جامعه بین‌المللی، سرکوب گسترده‌ای انجام داد که به سپتامبر سیاه مشهور شد. وی با این کار توانست بر عمر نظام پادشاهی اردن بیش از سه دهه بیفزاید. اما اکنون کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت انجام تظاهرات با آن گستردگی ممکن است نظام پادشاهی سقوط کرده و ملک عبدالله نیز نتواند حمام خونی شبیه آنچه پدر انجام داد، انجام دهد. به خصوص که وضعیت اقتصادی کشور نیز روز به روز وخیم‌تر می‌شود و این موضوع می‌تواند به اعتراض‌های مردمی رنگ و بوی تازه‌ای دهد.