"بلر" های تازه در مزرعه خصوصی بوش

روزهای پایانی هفته جاری یکی از پرکارترین دوره ها برای دستگاه دیپلماسی آمریکا است. طی این روزها جورج بوش میزبان دو رهبر از اروپا و یکی از مقامات ترکیه است تا در مورد موضوعات مختلفی از جمله دور جدید تحریم ها علیه ایران با آنان به گفت و گو بنشیند.

رئیس جمهور آمریکا دیروز و امروز از همتای فرانسویش در کاخ سفید پذیرایی می کند. او برنامه مفصلی را برای نیکلاس سارکوزی که برای اولین بار در کسوت رئیس جمهور کشورش به واشنگتن سفر خواهد کرد، تدارک دیده است. بوش قرار است وی را به دیدن "مانت ورنون"، که زمانی جورج واشنگتن، اولین رئیس جمهور آمریکا در زندگی می کرده، ببرد.

همچنین دو رهبر قرار است در کنار هم دویست و پنجاهمین سالگرد تولد "مارکوس دلافایته"، سرباز و دیپلمات فرانسوی را که نقش مهمی را در انقلاب آمریکا ایفا کرده بود، جشن بگیرند.

روز جمعه نیز جورج بوش در استراحتگاه خود در کرافورد تگزاس میزبان آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان خواهد بود. اقامتگاهی که تاکنون تنها شاهد ملاقات بوش با هم پیمانان نزدیکش بوده است.

بوش و میهمانانش همچنین موضوعات مفصلی برای گفت و گو و تبادل نظر دارند که شامل مباحث مربوط به کشورهای عراق، لبنان، سوریه، کوزوو، برمه، افغانستان و روند صلح خاورمیانه خواهد بود.

در دیدارهای آنان موضوعاتی نظیر امنیت انرژی، روابط بین آتلانتیکی و همچنین ناتو نیز مورد بحث قرار خواهند گرفت. اما موضوع ایران و روسیه و مناسبات اخیرا مسکو و تهران از جمله اصلی ترین مباحثی است که از هم اکنون توجه بسیاری از محافل سیاسی دنیا را به سوی خود معطوف کرده است.

به گفته برخی از مقامات آمریکایی، بوش مصر است بداند مرکل و سارکوزی در ملاقات اخیرشان با ولادیمیر پوتین چه برداشتی از تصمیمات آتی وی دارند و تصورشان از موضع وی در مورد قطعنامه جدید شورای امنیت علیه ایران چیست.

به گفته این مقامات، رئیس جمهور آمریکا امیدوار است که خشم روسیه از اقدام اخیر واشنگتن در راستای اجرای طرح سیستم دفاع موشکی در حیات خلوت روسیه، مقامات روسی را به مخالفت جدی با این قطعنامه ترغیب نکند.

اما ملاقات های آخرهفته بوش با مرکل و سارکوزی فرصت مناسبی است که رئیس جمهور آمریکا از حمایت قطعی آنان در مورد دور سوم تحریم ها علیه ایران نیز مطمئن شود.

همین موضوع باعث شده است تا برخی از تحلیلگران این دیدارها را نوعی اجلاس سران در مورد ایران توصیف کنند.

این همان تحلیلی است که باعث شد گوردن جاندرو، یکی از سخنگویان کاخ سفید نسبت به آن انتقاد کرده و اعلام کند که موضوع ایران تنها یکی از مباحث مورد بررسی در دیدارهای بوش با سران کشورهای فرانسه و آلمان خواهد بود.

اما دیدارهای این هفته بوش را باید درعین حال یکی از نشانه های گرمی بیشتر مناسبات دولت بوش با فرانسه و آلمان نیز دانست.

کشورهایی که زمانی در زمره اصلی ترین مخالفان حمله به عراق در ماه مارس 2003 محسوب می شدند و اکنون با تغییر رهبری فرصت های جدیدی را در آن سوی آتلانتیک جستجو می کنند.

آنگلا مرکل از زمان به دست گرفتن قدرت درکشورش به سرعت تلاش برای بهبود روابط با واشنگتن را در دستور کار قرار داد. این درحالی است که به تدریج اختلافات جدیدی میان دو طرف بر سر موضوعاتی نظیر برنامه اتمی ایران، جنگ در افغانستان و موضوع کوزوو که مرکل رویکرد محتاطانه ای را در قبالشان در پیش گرفته بود، پدیدار شد.

در چنین شرایطی و در حالی که بوش، تونی بلر، اصلی ترین هم پیمان اروپایی خود را از دست داده بود، سارکوزی رفته رفته به اصلی ترین بازیگر واشنگتن در اروپا تبدیل شد. صدراعظم جدید آلمان درحالی که سعی می کرد با ایفای نقشی کلیدی تر در تحولات اروپا، وزن جدیدی را برای کشورش در این قاره تعریف کند، نیکلاس سارکوزی به این نتیجه رسیده بود که احیای اقتدار پیشین فرانسه در میان هم قاره ای هایش تنها از طریق نزدیکی بیشتر به آمریکا امکان پذیر است.

این رویکرد جدید درست در زمانی به سیاست جدید دولت سارکوزی تبدیل شد که واشنگتن دریافته بود گوردن براون در کسوت نخست وزیر جدید انگلیس هرگز نمی تواند جای تونی بلر را برای واشنگتن بگیرد.

رئیس جمهور فرانسه در اولین گام عملی برای آب کردن یخ های بی اعتمادی میان پاریس و واشنگتن موضع سختگیرانه تری را در مورد ایران اتخاذ کرد و این موضوع باعث شد که تمام نگاه ها به سوی دولت آلمان که تا پیش از این سیاست های ضد جنگش در فرانسه خریدار داشت، معطوف شود.

این بار کاخ سفید منتظر نرمش بیشتر از سوی برلین در مقابل فشارهای فزاینده واشنگتن علیه ایران بود. با این حال آنگلا مرکل امیدوار بود که مخالفت های داخلی علیه فرانسه درهمراهی بیشتر با آمریکا باعث شود تا سیاست های جنگ طلبانه اخیر سارکوزی تا حدی تعدیل یابد.

سارکوزی که به حمایت جدی از زندگی به سبک آمریکایی در فرانسه معروف است، هنگامی که مشغول گذراندن تعطیلات تابستانی در آمریکا بود از سوی سوسیالیست های کشورش به عنوان "سگ دست آموز بوش"، شناخته شد. لقبی که پیشتر تونی بلر به دلیل حمایت های بی دریغش از سیاست های جهانی آمریکا آن را با خود یدک می کشید.

با این حال ترتیب وفوع رویدادها به گونه ای است که به نظر می رسد در جهت اعمال فشار بیشتر به برلین برای همراهی با طرح های واشنگتن علیه ایران باشد تا ایجاد مفری تازه برای مرکل.

اکنون ایران به اصلی ترین موضوع سیاست خارجی آمریکا تبدیل شده است و به همین دلیل دیدارهای چند روز آینده در واشنگتن از نظر دولت بوش می تواند فرصتی باشد که طی آن مهترین بازیگران اروپایی محک خواهند خورد.

از طرفی فرانسه، آلمان و آمریکا بعلاوه انگلیس، روسیه و چین یک هفته پیش توافق کردند که در صورت مشخص شدن عدم همکاری ایران با آژانس انرژی اتمی سازمان ملل، تصویب دور سوم تحریم ها علیه تهران را در دستور کار قرار دهند. بدین ترتیب هیچ یک از اعضای این گروه نمی توانند در صورت تایید عدم همکاری ایران با آژانس خود را از تصمیم گیری در این مورد مبرا سازند.

از سوی دیگر به عقیده برخی از تحلیلگران ترتیب دیدارهای بوش با سران کشورهای فرانسه و سپس آلمان نیز بی علت نیست. بر اساس این تحلیل در صورتی که سارکوزی به بوش قول های مساعد و خدشه ناپذیری در مورد پرونده ایران بدهد، کار برای آنگلا مرکل به مراتب بسیار دشوارتر خواهد شد.