محدوديت‌ها در کمک به افغانستان بى‌سابقه است
ديپلماسى ايرانى: محدوديت‌هاى ايجاد شده براى ترانزيت سوخت به افغانستان توسط ايران موجب واکنش مردم اين کشور شده است. مقامات ايرانى علت را نگرانى از اينکه اين سوخت به دست مردم افغانستان نرسد بيان کرده اند. ديپلماسى ايرانى اين موضوع را در گفت و گو با محمد ابراهيم طاهريان، سفير سابق ايران در افغانستان بررسى کرده است.
ايران به تازگى محدوديت‌هايى را براى عبور کاميون‌هاى حامل سوخت در مرزهاى خود با افغانستان اعمال کرده است. چه توافقاتى بين طرفين درباره ترانزيت موجود است و آيا اين محدوديت سابقه داشته است؟
تهران و کابل توافق هايى بر اساس عرف و قواعد بين المللى داشته اند مبنى بر اينکه به اين دليل که افغانستان کشورى محصور در خشکى است، در رابطه با بحث ترانزيت بايد مساعدت‌هابى از طرف همسايگان از جمله ايران و پاکستان -که دسترسى به آب‌هاى گرم دارند- دريافت کند. حوزه جنوب غرب افغانستان يعنى هرات و فراه و نيمروز و تا حدودى هم بخش جنوبى قندهار معمولا نيازهاى ترانزيتى خود را از طريق ايران تامين مى‌کرده اند که اين روال ادامه داشته است و با هيچ مانع و مشکلى هم رو به رو نمى‌شده جز در زمان حاکميت جريان افراط در افغانستان، در مقطعى که مرز بسته شد. بنابراين هميشه اين مراودات ادامه داشته و اين اتفاق مسبوق به سابقه نيست. مى‌توان گفت که آنچه در حال حاضر اتفاق افتاده و براى ترانزيت و عبور کاميون‌هاى سوخت از طرف ايران محدوديت ايجاد شده است، در حقيقت امرى بديع و تازه است.
آنچه از سخنان نماينده ايران در افغانستان که در يک مصاحبه مطبوعاتى بيان شده، مى توان برداشت کرد اين است که دليل ايجاد اين محدوديت‌ها، نگرانى ايران از اين مسئله است که از اين سوخت در جهتى غير از مصرف مردم افغانستان استفاده شود و به مصرف ديگرى برسد. اين نگرانى مطرح شده است اما اينکه چه قدر اين موضوع نزديک به واقعيت است و مقامات افغانى مصرف اين سوخت در جهتى غير از مصرف مردم افغانستان را تاييد مى‌کنند، معلوم نيست.
با توجه به اينکه در فصل سرما قرار داريم و افغانستان هم کشور سردسيرى است، در حوزه غرب و جنوب غرب، دسترسى به سوخت جز از ترکمنستان که محدوديت‌هاى خاص خود را دارد، از ايران و مشخصا به طور سنتى از مرز دوقارون و در سال‌هاى اخير ميلک و مختصرى هم از منطقه خراسان جنوبى و به اصطلاح فراه انجام مى‌شده است. وضعيت به وجود آمده در زمينه تردد تانکرهاى سوخت، باعث گلايه مندى افکار عمومى افغانستان شده است.
اين نارضايتى محدود به افکار عمومى افغانستان بوده يا اعتراض دولت اين کشور را هم برانگيخته است؟
در سفر معاون اول رئيس جمهور افغانستان به ايران که سه هفته قبل صورت گرفت، يکى از موضوعات مورد بحث در کنار مسائل ديگر، بحث ترانزيت بود که با توجه به فرا رسيدن فصل سرما، اين مشکل برطرف شود ولى اين مشکل کماکان ادامه دارد.
دليل ايران براى جلوگيرى از عبور تانکرهاى سوخت، تنها اين است که ممکن است اين سوخت در اختيار کسانى غير از مردم افغانستان و احتمالا نيروهاى ناتو قرار گيرد؟
تاکنون هنوز از طرف مقامات رسمى اعلام موضعى درباره اين موضوع نشده است. تنها در بين نمايندگان ايران در افغانستان اين بحث مطرح شده است و شنيده شده که نگرانى‌هايى وجود دارد و ممکن است اين سوخت در اختيار کسانى غير از مردم افغانستان قرار گيرد. اما به طور کلى آن چه که به طور رسمى از طرف مقامات شنيده شده است اين است که مشکلات فنى وجود دارد و لازم است که برطرف شوند.
با توجه به اينکه قرار نيست در کوتاه مدت نيروهاى نظامى ناتو که ايران نگران است اين سوخت به مصرف آن‌ها برسد، از افغانستان خارج شوند، به نظر شما ممکن است در کوتاه مدت اين نگرانى برطرف شود و سوخت رسانى به افغانستان انجام شود؟
ايران در سخت ترين شرايط ملاحظات مردم افغانستان را در نظر داشته است. مشهور است که در دوران جنگ تحميلى و زمانى که تهران زير موشک‌هاى رژيم بعثى صدام بود، شوروى سابق پيشنهادهايى را در بالاترين سطح به مقامات ايرانى داده بود مبنى بر اينکه در صورتى که ايران کمک‌هايش را به مجاهدين افغان قطع کنيد، شوروى حاضر است امکاناتى را در اختيار ايران قرار دهد. جوابى که در آن زمان ايران داد اين بود که ما بر اصول خود ايستادگى مى‌کنيم و هيچ ما به ازايى را در مقابل قطع کمک به افغانستان قبول نمى‌کنيم و اين کمک‌ها را ادامه خواهيم داد. اگر اين مسئله را بپذيريم که ايران کماکان اين سياست را دنبال مى‌کند، قاعدتا بايد اين موضوع سريع حل شود و من جزء کسانى هستم که اميدوارم اين موضوع در اسرع وقت حل شود و در اين سرماى زمستان به مردم افغانستان آسيبى وارد نشود. خصوصا اين که اين کالا، کالاى ترانزيت است.
نظر شما :